KORXONALAR FAOLIYATIDA
ELEKTRON BIZNESDAN
FOYDALANISH
531-23 GURUH BUXGALTERIYA HISOBI VA
AUDIT TALABASI
XATAMJONOVA BAXORA ADXAM QIZI
REJA:
Elektron tijorat nima?
Elektron to‘lov texnologiyasi
Yurtimizda elektron tijorat
Elektron tijorat
Elektron tijorat nima? Bu texnologiya O‘zbekistonga ham kirib keldi. Elektron
tijorat – bu Internet orqali sotish va sotib olishdir. Uning imkoniyatlari turli
tuman.Internet yordamida o‘zingizga zarur kitob, kiyim, yoki kompyuter va
xattoki oziq - ovqat mahsulotlarini xarid qilishingiz mumkin. Xo‘sh Internet
qanday imkoniyatlarni yaratadi ? Bu texnologiya bir necha yillar davomida ravnaq
topdi. Undan Dell, Cisco, IBM, HP, Oracle, Microsoft va Sun kompaniyalari juda
keng ko‘lamda foydalanishadi. Cisco kompaniyasi mahsulotlarni sotish
faoliyatining ¼ qismini Internet orqali amalga oshiradi. Internetdan foydalanish
sotuvchilarga quyidagi imkoniyatlarni beradi. O‘zining maxsuloti va tovarini
xalqaro va regional darajada reklama qilish. Bundan tashqari reklama o‘z ichiga
umumiy tariflar bilan birgalikda, tovarning rasmini, sotuvchi taklif qilayotgan
chigirmalar hamda qo‘shimcha ma’lumotlarni olishi mumkin
Elektron to‘lov texnologiyasi
•
Elektron to‘lov texnologiyasi Sotib oluvchi sotuvchi bilan pul o‘tkazish yo‘li bilan xisoblashishi
jarayonida naqd pul ishtirok etmaydi, faqatgina sotib oluvchi hisob raqamidan sotuvchining xisob
raqamiga pul ko‘chiriladi. Pul o‘tkazish yordamida hisob-kitob qilishni bir necha usuli mavjud
(bankdan pul o‘tkazish, bank kartasi yordamida hisob-kitob qilish, cheklar va shunga o‘xshash usullar).
Istalgan maqsadda bankdan pul o‘tkazish operatsiyasi tranzaktsiya deb nom olgan (lotinchadan
transaction- kelishuv, shartnoma ma’nosini anglatadi).
•
Tranzaktsiya – bu bank kartaning egasi tomonidan ruxsat berilganda, bank kartaning egasiga xizmat
ko‘rsatish uchun tizim qatnashchisidan qatnashchiga uzatiladigan, tizim qatnashchilari tomonidan
yaratiladigan ma’lumotlar ketma-ketligidir.
•
Tranzaktsiya quyidagi asosiy xossalarga ega:
•
-Bo‘linmaslik;
•
-Izolyatsiyalangan;
•
-Ishonchlilik;
•
-Karta egasi va xizmat ko‘rsatuvchilar orasidagi aloqa.
Yurtimizda elektron tijorat
•
Jadal o‘zgarayotgan zamonaviy bozor sharoitida kompaniyalar
raqobatdoshligi, ko‘p jihatdan, axborot tizimlarining qulayligi, aloqa
va ma’lumot uzatish imkoniyatlariga asoslanayotgani hech kimga sir
emas. Binobarin, mamlakatimizda elektron tijoratni rivojlantirishga
alohida e’tibor qaratilmoqdaki, bu masofani qisqartirish, vaqtni
tejash hamda ish samaradorligini oshirishda ayni muddaodir.
Xususan, bugungi kunda bank xizmatlari, elektron to‘lovlarning
yangi turlari hayotga tatbiq etilayapti, to‘lov amaliyoti
soddalashtirilayotir. Bularning barchasi, jumladan, axborot
texnologiyalari taraqqiyotining hozirgi bosqichi sohaga oid huquqiy
poydevorni yanada takomillashtirishni taqozo qilmoqda.
•
Ayni paytda Oliy Majlis Qonunchilik palatasida “Elektron tijorat
to‘g‘risida”gi qonun loyihasi yangi tahrirda ko‘rib chiqilayotganining
boisi ham shunda.
|
