ISSN: 2181-3337
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC
JOURNAL
2022
№ 3
212
TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI
Mamlakatimiz milliy iqtisodining hech bir tarmog’i samarali va mo’tadil tashkil qilingan
axborot infratuzilmasisiz faoliyat ko’rsatishi mumkin emas. Hozirgi kunda milliy axborot
resurslari har bir davlatning iqtisodiy salohiyatini tashkil qiluvchi omillaridan biri bo’lib xizmat
qilmoqda. Ushbu resursdan samarali
foydalanish
mamlakat
xavfsizligini
va
demokratik
axborotlashgan
jamiyatni
muvaffaqiyatli shakllantirishni ta’minlaydi. Bunday jamiyatda axborot almashuvi
tezligi yuksaladi, axborotni yig’ish, saqlash, qayta ishlash
va ulardan foydalanish
bo’yicha ilg’or axborot-kommunikatsiyalar texnologiyalarini qo’llash kengayadi.
Axborotning muhimlik darajasi qadim zamonlardan ma’lum. SHuning uchun ham qadimda
axborotni himoyalash uchun turli xil usullar qo’llanilgan. Ulardan biri sirli yozuvdir. Undagi
xabarni xabar yuborilgan manzil egasidan boshqa shaxs o’qiy olmagan.
Bugungi kunga kelib har bir yangi axborot ma’lum bir ta’sir kuchiga va qiymatga ega
bo’lib bormoqda. Bu esa o’z navbatida axborotni himoyalash zaruriyati tug’dirmoqda.
Axborot xavfsizligi deb ma’lumotlarni yo’qotish va o’zgartirishga yo’naltirilgan tabiiy
yoki sun’iy xossali tasodifiy va qasddan ta’sirlardan har qanday tashuvchilarda axborotning
himoyalanganligiga aytiladi.
Korxonalar boshqaruv tizimida iqtisodiy axborotlar tizimini
quyidagicha baholash
mumkin.
•
ishonchlilik
•
aniqlilik
•
tizimga kirishni nazorat qilish
•
identifikatsiyalashni nazorat qilish
•
qasddan buzilishlarga to’sqinlik
Korxonaning iqtisodiy axborotni himoyalashning maqsadlari quyidagilardan iborat:
•
axborotning kelishuvsiz chiqib ketishi, o’g’irlanishi, yo’qotilishi,
•
o’zgartirilishi, soxtalashtirilishlarning oldini olish;
•
axborotni yo’q qilish, o’zgartirish, nusxa ko’chirish,
•
axborot tizimida mavjud bo’lgan shaxsiy ma’lumotlarning shaxsiy maxfiyligini va
konfidentsialligini saqlanishini himoyalash;
Axborot-kommunikatsiyalar texnologiyalarining ommaviy ravishda qog’ozsiz
avtomatlashtirilgan asosda boshqarilishi sababli axborot xavfsizligini ta’minlash
murakkablashib va muhimlashib bormoqda. Bu jarayon korxonalar boshqaruvida ham
yangicha axborotlarni himoyalash tizimini yaratish va boshqaruv tizimiga
tezlik bilan tadbiq
qilishni …
Korxonada axborotning zaif tomonlarini kamaytiruvchi va axborotga ruxsat etilmagan
kirishga, uning chiqib ketishiga va yo’qolishiga to’sqinlik qiluvchi tashkiliy, texnik, dasturiy,
texnologik va boshqa vosita, usul va choralarning kompleksi —
korxona boshqaruv tizimida
axborotni himoyalash tizimi deyiladi.
Yuqoridagilardan kelib chiqan holda biz korxonalar boshqaruvida axborot tizimidagi
axborotlarni himoyalashda quyidagi 3 himoyalashni alohida keltiramiz.
1.
Axborotni xuquqiy himoyalash
2.
Axborotni tashkiliy himoyalash
3.
Axborotni texnik himoyalash
ISSN: 2181-3337
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
