Kreativ fikrlashda evristik qoidalarning turlari. Tasodifiy

Kreativ yondashuv va yutuqlar dunyo boʻylab fan va texnologiyadan tortib, falsafa, sanʼat va gumanitar fanlar kabi turli sohalarda insoniyat tamaddunini ilgari surgan.Demak, kreativ fikrlash shunchaki tasodifiy gʻoyalar berishdan kattaroq narsadir. U insonga baʼzan murakkab sharoitlarda, yanada yaxs hiroq natijaga erishishga imkon beruvchi bilim va tajribaga asoslangan real koʻnikmadir. Butun dunyoda jamiyatlar va tashkilotlar muammolarni hal etishda innovatsion bilim va yaratuvchanlikka tobora ehtiyoj sezmoqdalar (Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT), bu esa, oʻz navbatida, jamoaviy ish boʻlgan innovatsiya va kreativ fikrlash ahamiyatini yanada kuchaytirmoqda.

• 
  Kreativ yondashuv va yutuqlar dunyo boʻylab fan va texnologiyadan tortib, falsafa, sanʼat va gumanitar fanlar kabi turli sohalarda insoniyat tamaddunini ilgari surgan.Demak, kreativ fikrlash shunchaki tasodifiy gʻoyalar berishdan kattaroq narsadir. U insonga baʼzan murakkab sharoitlarda, yanada yaxs hiroq natijaga erishishga imkon beruvchi bilim va tajribaga asoslangan real koʻnikmadir. Butun dunyoda jamiyatlar va tashkilotlar muammolarni hal etishda innovatsion bilim va yaratuvchanlikka tobora ehtiyoj sezmoqdalar (Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT), bu esa, oʻz navbatida, jamoaviy ish boʻlgan innovatsiya va kreativ fikrlash ahamiyatini yanada kuchaytirmoqda.
  
• 
  Kreativ yondashuv va yutuqlar dunyo boʻylab fan va texnologiyadan tortib, falsafa, sanʼat va gumanitar fanlar kabi turli sohalarda insoniyat tamaddunini ilgari surgan.Demak, kreativ fikrlash shunchaki tasodifiy gʻoyalar berishdan kattaroq narsadir. U insonga baʼzan murakkab sharoitlarda, yanada yaxs hiroq natijaga erishishga imkon beruvchi bilim va tajribaga asoslangan real koʻnikmadir. Butun dunyoda jamiyatlar va tashkilotlar muammolarni hal etishda innovatsion bilim va yaratuvchanlikka tobora ehtiyoj sezmoqdalar (Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT), bu esa, oʻz navbatida, jamoaviy ish boʻlgan innovatsiya va kreativ fikrlash ahamiyatini yanada kuchaytirmoqda.
  
• 
  Kreativ fikrlash taʼsiri butun jamiyatga sezilarli innovatsiya turlarining ortida turishi rost, lekin u ayni damda universal va teng lashtiruvchi xususiyatga ega fenomen hamdir, yaʼni har qanday sh axs, u yoki bu darajada, kreativ fikrlash qobiliyatiga ega. Darhaqiqat, taʼlim sohasidagi mutaxassislar va psixologlarning fikriga koʻra, ijodiy faoliyat bilan bogʻliq fikrlash jarayonlarida mashgʻul boʻlish deb tushunil gan kreativ fikrlash bir qator boshqa shaxsiy koʻnikmalarning ham rivojlani shiga olib keladi. Shular jumlasiga metakognitiv qobiliyat, insonlar bilan muomala qilish va shaxsning oʻzini yaxshiroq anglash koʻnikmalari, muammoni hal etish koʻnikmalari kiradi.
  
• 
  Kreativ fikrlash taʼsiri butun jamiyatga sezilarli innovatsiya turlarining ortida turishi rost, lekin u ayni damda universal va teng lashtiruvchi xususiyatga ega fenomen hamdir, yaʼni har qanday sh axs, u yoki bu darajada, kreativ fikrlash qobiliyatiga ega. Darhaqiqat, taʼlim sohasidagi mutaxassislar va psixologlarning fikriga koʻra, ijodiy faoliyat bilan bogʻliq fikrlash jarayonlarida mashgʻul boʻlish deb tushunil gan kreativ fikrlash bir qator boshqa shaxsiy koʻnikmalarning ham rivojlani shiga olib keladi. Shular jumlasiga metakognitiv qobiliyat, insonlar bilan muomala qilish va shaxsning oʻzini yaxshiroq anglash koʻnikmalari, muammoni hal etish koʻnikmalari kiradi.
  

• 
  Evristik о‘qitishning asosiy mohiyati yangilikni doimo ochishga harakat qilish demakdir. Evristik yunoncha heuriska – qidiraman, topaman, ochaman degan ma’nolarni anglatadi.
  
• 
  Evristika о‘qitishning:
  
• 
  1. О‘qitish shakli – evristik suhbat. Bunda о‘qituvchi va о‘quvchi о‘rtasida masala mohiyatini tushunish va bir fikrga kelish maqsadida savol va javoblar uyushtiriladi.
  
• 
  2. О‘qitish metodi. Ijodiy ishlash jarayonida о‘qituvchi о‘quvchiga ish yuzasidan maqsadli g‘oyalar, fikr chalg‘iganda tо‘g‘ri yо‘l kо‘rsatib, vaqti-vaqti bilan aqliy hujum uyushtirib turadi. Masalaga oydinlik kiritish yо‘lida evristik vaziyat yaratib beradi.
  
• 
  3. Berilgan masalaning texnalogik jarayoni. Uni о‘quvchining о‘zi belgilaydi. Ijodiy mahsulotni rо‘yobga chiqarishdagi yakuniy natijasi о‘quvchining tanlagan texnalogiyasiga bog‘liq bо‘ladi. Tanlangan yо‘li samara bermasa, о‘qituvchi о‘z vaqtida о‘quvchiga yordam kо‘rsatadi.
  
• 
  О‘quvchining о‘zini-о‘zi ijodiy tomondan rо‘yobga chiqarishi evristik о‘qitishning eng yuqori masalasi hisoblanadi.
  
• 
  Innovatsion texnalogiyalar orasidagi evristik о‘qitish texnalogik shakli deyarli Suqrotning savol va fikr yuritish metodiga suyangan.
  
• 
  Ma’lumki, Suqrot о‘zining shogirtlariga avval, umumiy yо‘naltiruvchi savol bergan va javobini olgach, aniqlantiruvchi savol bergan va haqiqatni aniqlamaguncha, unga juda yaqin savol beravergan.
  
• 
  Evristik о‘qitishdagi vaziyat о‘qitishning kalit elementi hisoblanadi. Bunday vaziyat о‘quvchining bilmasligidan uni faollashtiradi, uning maqsadi о‘quvchi tomonidan shaxsiy g‘oyaning tug‘ilishini, gipotezalar, sxemalar tuzishga yо‘llaydi. Evristik о‘qitishda ta’lim natijasini aytib bо‘lmaydi. Har bir о‘quvchidan turli javoblarni olish mumkin.