|
C# dasturlash tili haqida tushuncha
|
| bet | 2/14 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 47,27 Kb. | | #251631 |
Bog'liq Kurs ishi mavzu otm kafedrasi professor o’qituvchilarining yill-www.fayllar.org
Dasturchilar ko’pincha dasturning effektivligi va qo’llanishda uning tez ishlashini ortirish uchun har xil usullarni izlaydi. Ayrim holatlarda biz dastur yaratishda ko’proq instrumentlarni talab qilamiz, ya’ni dasturlash tillari bilan ishlagan vaqtda. Tilning effektivligi uning tezligi va shuning bilan bir vaqtda o’rinliligiga (qulayliligiga) bog’liq bo’ladi. Tilning sintaksisi qisqa tushunarli bo’lishi kerak. Shunday tillardan biri C# tilidir.
Dot.Net muhiti qo’llab-quvvatlaydigan Microsoft kompaniyasida yaratilgan C# dasturlash tili boy merosga tayanadi. Uning bosh arxitektori shu sohaning yetakchi mutaxassisi- Anders Xeylsbergdir.
C# - dunyodagi ikki eng yirik C va C++ dasturlash tillarining avlodi bo’lib hisoblanadi. U C dasturlash tilining sintaksis, kalit so’zlarni va operatorlarini me’ros qilib olgan. U C++ dasturlash tilida aniqlangan ob’ekt modelini ko’rish va takomillashtirish imkoniyatiga ega. C# dasturlash tili Java dasturlash tili bilan ham yaqindan bog’liqlikda.
C# dasturlash tili 1990-yil oxirlarida yaratilgan bo’lib, Microsoft Net platformasining bir bo’lagi bo’ldi. Eng birinchi bo’lib, 2000-yilni o’rtalarida a-versiya sifatida chiqdi.
C# dasturlash tilining genealogik manbasi quyidagi rasmda ko’rsatilgan.
Bool, sbayt, short,ushort, int,uint,long,ulong
C# da berilganlarning biriktirilgan tiplar
i ikkita umumiy toifaga bo’linadi: qiymatlar tiplari (butun, haqiqiy, belgi, mantiqiy, o’nli) va murojaatli tiplar (ob’ektlar, satrlar).
Butun
string
object
decimal
bool
char
Satrlar
Float, double
Ob’ektlar
Qiymatli tiplar
Murojaatli tiplar
O’nli
Mantiqiy
Belgili
Haqiqiy
Berilganlar tiplari
|
Amal
|
Tayinlanishi
|
Misol
| |
+
|
Qo’shish
|
X=x+y
| |
-
|
Ayirish
|
X=x-y
| |
*
|
Ko’paytirish
|
X=x*y
| |
/
|
Bo’lish
|
X=x/y
| |
%
|
Modul bo’yicha
bo’lish
|
X=x%y
| |
++
|
Inkrement
|
a++
| |
--
|
Dektement
|
b--
|
C# tili amallari operatorlar deb nomlanadi. Umuman olganda an’anaviy ravishda amal bajarishni ko’rsatish emas, balki tugallangan harakatni bayon qiluvchi ifoda operator deyiladi. Masalan, “a=b+c” ifoda uchun bu “ikki sonning yig’indisini o’zlashtirish operatori” deyish mumkin. Bu qo’shish operatori deyish to’g’ri emas.
C# tilida xotiraning (masalan, grafik display videoxotirasida) alohida razryadlarga ishlov beruvchi amallar mavjud. Bunday amallar razryadli amallar (bitlar ustida amallar) deyiladi. Ular o’zgaruvchida razryadlarni o’zgartirish, o’qish va surish imkonini beradi. Bunda o’zgaruvchi son deb emas, balki ikkilik razryadlar kombinatsiyasi deb qaraladi, ya’ni mantiqiy kod. Amal har bir razryad ustida alohida bajariladi. Razryadli amallar ro’yxati quyidagi jadvalda keltirilgan.
|
Amal
|
Tayinlanishi
|
Misol
| |
&
|
Razryadli VA
|
I&16
| |
|
|
Razryadli YOKI
|
l|12
| |
^
|
Istesnoli razryad
YOKI
|
k^10
| |
~
|
Razryadli
inkor(YO’Q)
|
~a
|
<<
|
Razryadli chapga
surish
|
<<2
| |
>>
|
Razryadli o’ngga
surish
|
>>3
|
|
| |
