Kvant sonlar,Pauli prinsipi. Elektronlarning atomda taqsimlanishi Tayanch iboralar

Kvant sonlar,Pauli prinsipi.Elektronlarning atomda taqsimlanishi

Tayanch iboralar

Tayanch iboralar

Elektron, orbital kvant son,

bosh kvant son, magnit kvant son, spin kvant son, Pauli prinsipi, Gund qoidasi

Kvant sonlar — atom yadrosi, atom, molekulalar va b. kvant sistemalar, shuningdek, elementar zarralar, gipotetik zarralar, kvarklar va glyuonlarning energetik holatlari va fizik xossalarini ifodalovchi butun (O,1, 2, ...) yoki yarim butun (^’T’T’”) sonlar. K.s. tushunchasi fizikaga dastlab atom spektrini oʻrganishda kiritilgan. Atomdagi bogʻlangan elektronlarning holatlari 4 K. s. bilan ifodalanadi; elektronning yadrodan oʻrtacha uzoqligini ifodalaydigan b o sh K. s, (p); elektronni yadro atrofida aylantiruvchi harakat miqdori momentini ifodalaydigan orbital K. s. (1);tashqi magnit maydoni mavjud boʻlganda elektron orbitalarining mumkin boʻlgan mumkin boʻlgan yoʻnalishlarini aniqlaydigan magnit K. s, (t) elektronning xususiy qarakat miqdori momentini ifodalaydi

Atom orbitalarni to’la tasniflash uchun kvant sonlar to’plami qabul qilingan. Kvant sonlarga: n –bosh kvant son; l-orbital kvant son; ml –magnit kvant son: s- spin kvant son kiradi.

• Atom kvant sonlari - kvant mexanika qonunlariga muvofiq harakatlanayotgan atomning uzluksiz bo‘lmagan fizik qiymatlarini belgilash uchun ishlatiladigan sonlar. Mas, atom-ning energetik holati bosh kvant soni p qiymati bilan belgilanadi. Atomdagi harakat miqdori momenti orbital kvant soni F, magnit momenti s, magnit kvant soni t bilan bog‘liq.

Orbital kvant son l harfi bilan belgilanadi. Orbital kvant sonining qiymati 0 dan boshlanib bosh kvant sondan bir qiymat kam qabul qiladi. l=n-1 n = 1 2 3 4 5 6 l = 0 1 2 3 4 5 s p d f g h

• Bosh kvant son (n) harfi bilan belgilanadi.elektronning umumiy energiya zahirasini va energetik pog’onaning nomeriga teng bo’ladi.Odatda bosh kvant son butun sonlar to’plamidan iborat. Haqiqatda bosh kvant son 1 dan 7 gacha bo’lgan sonlar to’plamidan iborat.Bosh kvant son qiymati ortgan sari elektronning umumiy energiya zahirasi va elektron bulutning o’lchami ortib boradi

Magnit kvant soni m harfi bilan belgilanadi. Elektron bulutlarni fazodagi vaziyatini ko’rsatadi.Magnit kvant soni qiymati orbital kvant soniga bog’liq bo’lib ml=2l+1; u –I dan +I gacha bo’lgan butun sonlar qiymatini qabul qiladi.

• Orbital kvant soni elektron bulut shaklini va elektronning energiya zahirasini ifodalaydi. n=1 va l=0 yozuv elektron bulut shakli shar holatda ekanligini va elektron pog’onalar soni birga tengligini ko’rsatadi.

Magnit kvant soni qiymati 0 ni qabul qilgan holda butun sonlar to’plamidan iborat. Uni qiymati  qiymatlar to’plamidan iborat bo’ladi . 4. Spin kvant soni s harfi bilan belgilanadi(spin- urchug’). Elektronning o’z o’qi atrofida aylanish yo’nalishini tasniflaydi. Unining qabul qiladigan qiymatlari ikkita +1|2 va – 1|2.