Laboratoriya ishi №-5 Mavzu: Raqamli boshqariladigan frezerlik dastgohini asosiy qismlari vazifalari bilan tanishish

Laboratoriya ishi №-5 
Mavzu: Raqamli boshqariladigan frezerlik dastgohini asosiy qismlari
vazifalari bilan tanishish. 
 
I. 
Ishdan maqsad: 
Raqamli boshqariladigan frezerlik dastgohini asosiy qismlari vazifalari 
bilan tanishish va ularning texnik tavsiflarini taxlil qilish koʻnikmasini hosil 
qilish. 
II. 
Nazariy qism: 
RDB dastgohlari 3 ta blokdan iborat tizim sifatida tasavvur qilinishi 
mumkin: boshqaruv dasturi (uni oʻqish uchun moslama); RDB qurilmalari va 
mashinaning oʻzi. 
RDB dastgohlarida detallarga ishlov berish ishlov berish dasturini tuzish 
orqali amalga oshiriladi. RDB dastgohlari uchun dasturiy ishlov berishning 
uchta usuli mavjud: 
• 
Qoʻlda dasturlash; 
• 
RDB dastgohining boshqaruv panelida dasturlash; 
• 
CAD / CAM tizimi bilan dasturlash. 
1. Qoʻlda dasturlash. 
Qoʻlda dasturlash bu buyruqlar bilimiga asoslangan maxsus dasturiy 
ta'minotdan foydalanmasdan dasturchi tomonidan boshqaruv dasturini 
yaratishdir. 
Demak, ushbu dasturlash usuli eng koʻp vaqt talab qilishi aniq, u oddiy 
detallarga ishlov berish boshqaruv dasturini tuzish uchun ishlatiladi [1-5]. 
Qoʻlda dasturlash quyidagi bosqichlardan iborat: 
➢ texnologik axborot tayyorlash; 
➢ hisoblash va tahlil qilish; 
➢ kodlash; 
➢ dasturni yozib olish; 
➢ sozlash va ishlab chiqarishga tayyorlash. 
Eng koʻp vaqt talab qiladigan bosqich bu dasturni tuzish va amalga oshirish 
bosqichidir, bu dasturlash vaqtining 30% ni tashkil qiladi. Birinchi bosqich 
(texnologik ma'lumotlarni tayyorlash) har qanday dasturlash usuli bilan 
ajralmas hisoblanadi. Boshqarish dasturini texnologik tayyorlash bosqichida 
operatsion texnologiyani ishlab chiqish, asbob tanlash, ishchi yurish va 
texnologik oʻtishlar ketma- ketligini tanlash, kesish maromlarini tanlash va 
boshqalar amalga oshiriladi. 
Hisoblash va analitik bosqich kesuvchi asboblar trayektoriya nuqtalarining 
koordinatalarini aniqlashdan iborat, masalan, kesishish nuqtalari, toʻgʻri 
chiziqlarning yoy bilan urinishi va boshqalar. Texnologik nuqtalar kesuvchi 
asboblarni almashtirish, hamda ishlov berish rejimlarini oʻzgartirish uchun 
zarur (surish miqdori, shpindelning aylanish chastotasi va h.k.) 

11.1 -rasm. RDB dastgohida detalga ishlov berish uchun tuzilgan dastur. 
Kamchiliklari 
• 
Koordinatalar geometriyasi cheklangan. 
• 
Murakkab va shakldor detallar uchun dastur tuzish qiyin. 
• 
Kesuvchi asboblar magazinini qoʻllab-quvvatlamaydi. 
• 
CAM tizimining moslashuvchanligini taklif qilmaydi.