-laboratoriya ishi
CorelDraw dasturi bilan tanishish. To’g’ri va egri chiziqlar chizish. Pick
(ko’rsatgich) instrumenti bilan ishlash. Sodda atroflama chiziqlar va
to’ldirishlar.
Laboratoriya ishining maqsadi:
Talabalarga CorelDraw dasturi bilan
tanishtirish.
COREL DRAW dasturi imkoniyatlari bilan tanishish. Yuqlangandan sung
dastur ekranga «Xush kelibsiz SOREL DRAW» mulokot oynasini chiqaradi va bir
nechta variantlarni taqdim qiladi: yangi xujjat yaratish (GRAPHIC), oxirgi
yaratilgan xujjatni ochish (Orep last edited), mavjud xujjatni ochish (Orep
GRAPHIC), o’qitish tizimi (COREL TUROR). Yangi xujjatni yaratish uchun fayl
(FILE) menyusida Yangi (NEW) komandasini bajariladi. Mavjud xujjatni ochish
uchun fayl menyusida ochish (Oren) komandasi bajariladi. COREL DRAW dasturi
bir necha xujjatlarni bir vaqtda ochish imkoniyatiga ega, u xolda shu paytda kerak
bo’lmagan xujjatlarni yopish kuzda tutilgan. Menyu Fayl (FILE) bo’limida yoping
(Zakryt, Close) komandasi bajarilganda aktiv xujjat yopiladi. Dastur
yuqlangandlan so’ng ekranda paydo dastur oynasiga foydalanuvchining interfeysi
deyiladi(User1Tzeg t1egtaze). Interfeys inson va kompyuter orasida bog’lovchi
bo’lib ishlash uchun panel, asboblar, muloqot oynasi va x.k larni taklif etadi.
Foydalanuvchi interfeysiga saxifa, bosh menyu, xujjatlarni aks ettiruvchi ishchi
oynalari xamda tasvirlarni muxarrirligini amalgam oshiruvchi xar xil panellar
tuplami. Oynaning markazidagi katta oq maydon ishchi ishchi xudud bo’lib xar bir
xujjat aloxida - aloxida ochiladi. Ekranning tepa qismida bosh menyu bo’limlari
quyidagicha nomlanadi:
• Fayl (File)
• Muxarrir (Redaktirovanie, Edit)
• Кo’rinish (Prosmotr, View)
• Кampanovka (Layout)
• Boshqaruv (Upravleniya, Arrange)
• Effektlar(Effects)
• Nuqtaviy tasvir (Toch.izob, Vitmaps)
• Matn (Text)
• Servis (Tools)
• Oyna (Okno,Windows)
• Yordam (Pomoщ, Ne1r)
Bu komandalarning xar biri funktsional jixatdan yakinbulgan amallarni
bajaradi, masalan: matn menyusi matn bilan ishlaydigan komandalardan iborat,
effekt menyusi nuktaviy va vektorli grafikani yaratadigan komandalar tuplamidan
iborat. Xossalar asboblar qatori ( Rgoreggu Var) Xossalar asboblar qatoridagi (
Rgoreggu Var) maydonlar va tugmalar to’plami, ishlatilayotgan asbob yoki
belgilangan ob’ekt turiga bog’liq xolda Ko’rinishga ega bo’ladi, masalan, matn
blokka olinganda xossalar katorida matn parametrlari aks etadi. COREL DRAW
Ob’ektlar belgilanmagan xolatda xossalar qatorida (Rgoreggu Var) xujjatning
umumiy parametrlari beriladi, masalan: varakning formati, joylashuvi va
boshqalar.
Xolat qatori (Status Var) Ishchi ekranning pastki qismida xolat qatori (Status
Var) joylashgan bo’lib turli xil xizmat ma’lumotlarini aks ettiradi: parametrlar,
obvodka va ranglar, xarf parametrlari ajratilgan ob’ektlar xaqida ma’lumot va aktiv
asboblar xaqida ma’lumot. Bu qatorning, kurinishi xolati va tarkibini o’zgartirish
mumkin.
Asboblar paneli(Toolbox) Ishchi oynaning chap tarafida asboblar paneli
joylashadi. Bu panelda barcha instrumentlar joylashgan bo’lib, ular yordamida turli
grafik ob’ektlarni yaratish ajratish, taxrirlash mumkin. Asboblar bilan ishlayotgan
paytda belgilangan ob’ektga bog’lik xolda kursorning ko’rinishi uzgaradi. Bundan
tashkari asboblar panelida ba’zi asboblarni ajratib olish mumkin, bunda bu
gruppalar «suzuvchi» panellar yoki Fluoyut kurinishdagi panellar shaklida
bo’uladi. Docker tipidagi panellar muloqot oynalarining bir ko’rinishidir. Bu
panellar ekranda doimiy joylashgan bulishi mumkin bulib, xujjatlarning ishchi
oynalari bilan muloqotda bo’lishi mumkin. Oyna (Window) menyusida Docker
tipidagi komanda bajariladi va ochilgan ruyxatdan keraklisi tanlanadi. • Panel
Object Manageg (Dispetcher ob’ektov) - ob’ekt va qatlamlarning parametrlarini
aks ettiradi. • Panel Virw Manageg (Dispetcher vidov) - akslarining ko’rinishlarini
yaratish va boshqarish uchun. • Panel Graphic and Text Styles (Stili teksta i
grafiki) - grafik va matnli obektlarni yaratish va nomlanishi uchun. • Panel Co1or
Styles (Цvetovye stili) - ranglar to’plamidan foydalanish uchun.
Panel Symbols and Special Characters (Simvoly i spetsialnye znaki) -
dekorativ simvollar sinfi tanlash uchun.
• Panel Internet Bookmark Manageg (Dispetcher zakladok Internet) - matnli
gipermurojatlarni yaratish va boshqarish uchun.
• Panel NTML Object Conflict (Analizator konfliktov ob’ektov NTML) -
xujjatlarni korrektsiyalash va tekshirish, Internet tarmog’i orqali taqdim etish
uchun.
• Panel Script and Preset Manageg (Dispetcher makrosov i gotovyx
obraztsov) - makroprgrammalarni yozish va sozlash uchun uchun.
• Panel Object Data (Baza dannyx) - xujjatdagi jadvalni xar bir ob’ektlarini
ma’lumotini o’zlashtirish, masalan: o’lchami, narxi va boshqalar.
• Panel Object Rrorerties (Svoystva ob’ektov) - xujjatdagi
ob’ektlarni parametrlarini o’zgartirish va aks ettirish uchun.
• Panel Link Manageg (Dispetcher svyazannyx izobrajeniya) -
xujjatda bo’lmagan ammo u bilan aloqada bulgan tasvirlarni boshqarish.
• Panel Vitmap So1og Mask (Цvetovaya maska tochechnogo
izorajeniya) - nuktaviy tasvirlarni rangli nikoblarni yaratish uchun.
• Panel Lens (Linza) - Linza turlarini tanlash va parametrlarini
aniqlash uchun.
• Panel Artistic Media (Imitatsiya) - murakkab ko’rinishdagi vektor
muyqalami bilan ishlash uchun.
•Tgapsformation(Transformirovanie)paneli
xar
xil
ko’rinishdagi
transformatsiyani boshqarish uchun
• Panel Shaping(Izmenenie formy) - bir nechta ob’ektlarning uchta
ko’rinishini bittaga kombinatsiya kilish.
• Panel So1og (Цvet) i So1og Ra1ette Vgowser (Цvetovye palitry) - rang
bilan ishlash uchun
• Panel Vgowse (Obzor) - dastur xujjatlarini kurish va boshqarish uchun
• Panellar Cliparts (Vektornye izobrajeniya), Rhotos (Fotografii), ZD models
(Tryoxmernye modeli) - prouramma Bilan beriladigan SD-ROM kompakt
disklarini kurish uchun
• Panel FTR Sites (Sayty FTR) - FTR saytlarga murojatlarni saqlash uchun va
katta massivdagi axborotlar bilan ishlash uchun.
COREL DRAW ob’ektlari va ularning shakllari bilan ishlash COREL DRAW
dasturi vektorli tasvirlarni yaratishda turli vositalarni qo’llaydiingichka
chiziqlar,patsimon
shtrixlar.Sho’nga
karamay
vektorli
grafikaning
ish
usuli,"ko’lda" chizishdan ancha farq qiladi.Shuning uchun vektorli konturni
yaratishni va taxrirlashni tasavvur qila olish kerak. Shu maqsadda COREL DRAW
dasturi geometrik figuralarni yaratish (tugri turtburchak, kupburchak, ellips, spiral)
uchun muljalgan asboblarga ega,bundan tashqari "erkin chizish" asboblari (pero,
kalligrafik, pero). Gradientli setka (Mesh Fill), vektorli grafikaning asosiy
instrumenta bo’lgan Bez’e —egri chiziqlari, Bez’e asbobi (Vezier). Vektorli
konturlarni tuliq taxrirlash qanday asboblar orqali yaratilganligadan qattiy nazar bir
xil usulda bajariladi: Forma (Share) asbobi yordamida, redaktor maxsus paneli
(Node Edit) tarmog’i orqali yoki uni almashtiruvchi xossalar asboblar qatori
(Rgoregtu Var). Кonturlar va tayanch nuqtalar Кontur (rath) bu chiziq bo’lib
dasturning chizuvchi asboblar orqali yaratiladi va ob’ektning simli strukturasini
tashkil qiladi.Кeyinchalik kontur obvodka parametrlarini (outine) va ranglarini
(fill) taqdim qilishi mumkin va buning natijasida u ko’rinishga ega bo’lib chop
etilishi mumkin. Agar konturda qaysidir parametrlar etishmayotgan bo’lsa u oddiy
rejimda ko’rinishga ega bo’lmaydi, to’liq ob’ekt shaklida xujjatda saqlansada,
pechatga chiqarilmaydi. Forma (Shape) asbobi yordamida ajratish mumkin bo’lgan
- kontur (tashkil qiluvchi kontur – kombinatsiyalanuvchi konturlar yigindisidir),
aloxida ob’ekt xisoblanadi (oЬject). Odatda kontur ko’p segmentlardan tashkil
topadi, bu konturlar tayanch nuqtalarida ulangan Bez’e egri chiziqlaridan tashkil
topgan. Segmentning bir tayanch nuqtasi joyini o’zgartirishi shaklni o’zgartiradi.
Segment shaklini boshqaruvchi nuqtalar orqali xam o’zgartirish mumkin. Standart
geometrik figuralarni (tugriturtburchak, elips, yoy, aylana) yaratish uchun
muljallangan asboblar sichqonchaning bir xaraqati orqali geometrik figurani chiza
oladi.
Tug’ri
turtburchak
(Rectangle)
Tugriturtburchak
asbobi
istalgan
tugriturtburchak yoki kvadratlarni chiza oladi. Tugriturtburchak chizish uchun
asbob ustida sichqoncha tugmasini bosib quyib yubormagan xolda kerakli o’lcham
olinadi. Agar tugriturtburchakni markaziy nuqtadan chizish lozim bo’lsa,
tugmasini bosib turish kerak, kvadrat chizish uchun tugmasi ishlatiladi. Ajratilgan
ob’ektda ung tugma orqali kontekst menyusini chaqirish mumkin, bunda ekranga
ob’ekt xossalari paneli chiqadi. Bu panelda tug’rito’rtburchak asbobi va chetlari
silliqlangan burchaklar maydoni bo’lib bunda xar bir burchakni silliklanishi
foyizlarda ifodalanadi Silliqlangan burchaklarni Forma yoki Strelka asboblari
orkali yaratish mumkin.Buning uchun sichqoncha ko’rsatkichini to’rtburchak
burchagiga olib kelib bosib turgan xolda chetga tortiladi.
Ellips asbobi (Ellipse) Ellips asbobi ellipslar va aylanalar chizish uchun
muljallangan. Ellips o’ziga tashki chizilgan to’rtburchak burchaklaridan boshlab
chiziladi.Ellipsni chizish uchun markazda tugmasi, aylana uchun bosilishi
lozim.Ob’ekt xossalari paneli erdamida ellips parametrlarini o’zgartirish mumkin.
Ellips tugmachasining yukori qismidagi vkladka orqali ellipsning tipini tanlash
mumkin.Ellips, Sektor, Yoy.Bu tugmalar xosalar asboblar qatorida qaytariladi.
Uchta asbob, ko’pburchak (Ro1ugon), Spiral (Spiral), Кordinata varaq i
(Graph Paper), ob’ekt guruxiga yig’ilgan bo’lib asboblar panelidan aloxida panel
ko’urinishida ajratish mumkin.
Spiral asbobi (Spiral)
Spirallar yaratish uchun muljallangan yoki uzluksiz egri chiziqlar shaklidagi
geometrik shakillarini yaratish mumkin. Spiral chizish jarayoni turtburchak chizish
jarayoni bilan bir xil. Spiral asboblari bo’limidan semetrik va logorifmik tugmalar
orqali spiral turini tanlash mumkin. Muntazam spiral yaratish uchun tugmasini
bosib turish kerak. Spiral parametrlarini xossalar asboblar qatoridan o’zgartirish
mumkin.
| 