Ishonchlanayotgan nuqtalarni tanlash
Doimiy kuchlanishdagi analogli voltmetrlar (ampermetrlar) uchun asosiy xatoliklar,
ishonchlanayotgan voltmetrning o‘lchanadigan asosiy qiymatlari bo‘yicha aniqlanadi. Asosiylari
sifatida butun sonlar olinadi.
Qolgan boshqa oraliqlarida o‘lchash xatoliklari, shkalani yakuniy raqamli belgilari, shuningdek
ilgari aniqlangan eng ijobiy va eng salbiy xatoliklari (yoki agarda barcha xatoliklar bir
ishorada
bo‘lsa, eng katta va eng kichik xatoliklarda) bilan aniqlanadi.
O‘zgaruvchan kuchlanish uchun muljallangan V3 va V7 turidagi analogli voltmetrlar ko‘p
qiymatli va keng diapozonli elektron o‘lchash vositalari hisoblanadi. SHuning uchun bunday
elektron o‘lchash vositalari GOST 8.118-85 talablariga muvofiq o‘zgaruvchan kuchlanishdagi
voltmetrlarni davriy ravishda qiyoslashlarda odatda o‘rnatilgan
ikkita talablar asosida, ya’ni
dastavval o‘lchashlarni barcha diapozondagi yakuniy raqamli belgilarini darajalash chastotasi
uchun va o‘rnatilgan asosiy diapozonlarni barcha raqamli belgilari uchun xatoliklarni aniqlash
lozim bo‘ladi.
Keyin, yuqori samarali va yuqori chastotali o‘lchashni ta’minlashi mumkin bo‘lgan yakuniy
raqamli belgilari uchun xatoliklarni aniqlash kerak bo‘ladi. O‘lchashlarni
barcha oblastlarining
(me’yordagi va kengaytirilgan) boshlanishi va oxiriga mos keluvchi chastotalar qiymatlarida olib
boriladi. CHastotalari bir qancha kengaytirilgan oblastlarga ega bo‘lgan voltmetrlarning
xatoliklarini har bir oblast bo‘yicha, yo‘l qo‘yiladigan
xatoliklar chegarasi, kichik qiymatlarda
bo‘lgan oraliq oblastlarini
xatoliklari aniqlanmaydigan, eng chekka qiymatlarda aniqlanadi.
Raqamli elektron voltmetrlar (ampermetrlar)ni qiyoslashning xususiyati bu - o‘lchanayotgan
kuchlanishning hisoblashni diskretligidadir. Raqamli voltmetrlar uchun ham asosiy xatolik va
ham chastotalarni ishchi diapozonidagi xatoliklarni (vaqtinchalik oraliqlarda- imulsli voltmetrlar
uchun), quyidagi ko‘rsatkichlardagi asosiy diapazon o‘lchashlarda aniqlashlar tavsiya qilinadi:
.
A
0
,
1
9
,
0
X
;
A
8
,
0
7
,
0
X
;
A
6
,
0
4
,
0
X
;
A
3
,
0
2
,
0
X
;
A
2
,
0
1
,
0
X
пр
5
пр
4
пр
3
пр
2
пр
1
Qolgan ost diapozondagi o‘lchashlar hatoliklarini X
1
va X
5
ko‘rsatkichlarda, shuningdek
musbat va manfiy xatoliklarni yo‘l qo‘yiladigan qiymatlari chegaralariga
ancha yaqin olingan
ko‘rsatkichlarda tekshirish kerak. Doimiy tokni raqamli voltmetrlarda o‘lchashlar, kiruvchi
kuchlanishni ikki qutblilik sharoitda o‘tkaziladi. Bunda manfiy qutblikda
asosiy xatolik asosiy
o‘lchash diapozonidagi uchta nuqtada (boshlang‘ich, o‘rta va oxirgi), hamda har bir qo‘shimcha
diapozondagi bitta nuqta (diapozon oxiri) uchun aniqlanadi.O‘garuvchan tokni raqamli
voltmetrlarda o‘lchash, asosiy dapozonni 0,25(fmin + fmax); 0,5(fmin + fmax);
0,25(fmin + 3fmax) chastotalarda amalga oshiriladi; qo‘shimcha diapozonlar uchun esa - fmin va
fmax nuqtalarda olib boriladi.
Mustaqil tayyorlanish uchun savollar
1. Analogli va raqamli elektr o‘lchash asboblarini tuzilishidagi farqlarni aytib bering?
2. Raqamli elektr o‘lchash asboblarini kamchiliklari ko‘rsatib bering?
3. Raqamli elektr o‘lchash asboblarini afzalliklari nimalardan iborat?
4. Zamonaviy ishlab-chiqarishda raqamli asboblarni ahamiyati?