8.4. Xalqaro terrorizmga qarshi kurash
Xalqaro terrorizm nafaqat tashqi, balki ichki xavfsizlikka ham daxldor
masaladir. Chunki terrorchilik tashkilotlari jangari usullar bilan hokimiyat
uchun kurashuvchi guruhlarni shakllantirish, ularni har tomonlama
rag‘batlantirish va qo‘llab-quwatlashga intiladi. Markaziy Osiyo davlatlari
uchun xalqaro terrorizmning xavfi - 1990-yilda Namangan va Andijonda,
1990-1996-yillarda
Tojikistondagi
fuqarolik
urushi
va
mojarolar
davomida, 1999-yil 16-fevralda Toshkent shahrida, 1999-2001-yillarda
Qirg‘izistonning Botken, 0 ‘zbekistonning Surhandaryo va Toshkent
viloyatlarida, 2004-yilning mart-aprel oylarida Toshkent shahri va
Buhoro viloyatlarida, 2004-yilning 11-13-may kunlari Andijon viloyatida
amalga oshirilgan terrorchilik harakatlari misolida o‘zini namoyon etdi.
Mustaqillikka erishgan 0 ‘zbekiston Respublikasi xalqaro terrorizmning
umumbashariy miqyosda xavfli ekanligini. jahon hamjamiyati bilan
154
birgalikda
unga
qarshi
kurashish
lozimligini jahonning
nufuzli
minbarlarida e’lon qildi. Jumladan, 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Islom Karimov 1993-yil 28-sentabrda Birlashgan Millatlar Tashkiloti
(BMT) Bosh assambleyasining 48-sessiyasida qilgan m a’ruzasida jahon
hamjamiyatining Afg'oniston muammosini izchil o ‘rganish va yechishga
chaqirdi. Keyinchalik 1998-yilda Prezidentimiz tashabbusi bilan tashkil
topgan «6+2» guruhining BMT rahbarligi ostida 1998-1999-yillarda olib
borgan faoliyati Afg‘onistondagi terrorchilikka qarshi kurashda katta
ahamiyatga ega bo‘ldi. Bu guruh Afg‘oniston bilan chegaradosh 6 davlat:
Xitoy, 0 ‘zbekiston, Pokiston, Eron, Tojikiston, Turkmaniston va mintaqa
tashqarisidan ta’sir ko‘rsatib turgan ikki davlat - AQSH va Rossiya
vakillaridan tashkil topgan edi.
Yurtboshimizning
1999-yilda Yevropa xavfsizlik va hamkorlik
tashkilotining (EHHT) Istanbul (Turkiya)da bo‘lib o ‘tgan sammitda,
2000-yilning 7-8 sentabr kunlari Nyu-Yo‘rkda bo‘lib o ‘tgan BMT
bosh assambleyasining «Mingyillik Sammiti»da BMT tuzilmalarida
terrorizmga qarshi kurash xalqaro markazini tuzish taklifiga hamohang
tarzda 2001-yilning 28-sentabrida BMT doirasida terrorizmga qarshi
kurash qo‘mitasi tuzildi, 0 ‘zbekistonning AQSH chegaraligida tashkil
ctilgan xalqaro terrorizmga qarshi kurash borasida AQSH harbiy havo
kuchlarining trasport va vertalyotlariga Afg‘onistonda qidiruv-qutqaruv va
insonparvarlik yordamini amalga oshirish uchun havo hududi (xonabod
tumani)ni ochib, terrorizmga vaqtinchalik foydalanishga topshirdi.
0 ‘zbekistonning
xalqaro
terrorizmga
qarshi
olib
borayotgan
siyosatining maqsadi mintaqada global miqyosda tinchlik, barqarorlikni
saqlash, mamlakat mustaqilligi va ravnaqi, xalqning erkin-farovon
hayotini ta’minlashdir. Respublikamiz terrorizmga qarshi qaratilgan
ko‘plab xalqaro shartnomalami - hozirgana BMTning 12 ta, Yevropa
Kengashi doirasida esa 7 ta xalqaro shartnomalami imzoladi. Bulardan
tashqari, 0 ‘zbekistonning xalqaro terrorizmga qarshi kurashdagi ishtiroki
mintaqaviy tashkilotlardagi faoliyatida ham namoyon boTmoqda.
Jumladan, 0 ‘zbekiston Yevropa Xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti
(YEXHT), Markaziy Osiyo hamkorligi tashkiloti (MOHT) va boshqalar.
0 ‘zbekistonning bunday tashkilotlardagi ishtiroki, tashabbusi, global
xavfsizlik va barqarorlikni ta’minlashda davlatimizning tutgan o ‘rrii
muhim ekanligini tasdiqlaydi. Terrorizmga qarshi kurashda 2000-yilda
«Terrorizmga qarshi kurash to‘g ‘risida»gi Qonunning 4-moddasida
155
terrorizmga qarshi kurashning asosiy prinsiplari aniq ko‘rsatib berilgan.
Ular quyidagilardan iborat:
- qonuniylik;
- shaxs qonunlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarining ustuvorligi;
- terrorizmning
|
