O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Axborot kutubxona tizimlari” kafedrasi
“MAKTAB KUTUBXONALARI”
FANIDAN MUSTAQIL ISHI
Mavzu: “Markaziy Yevropa mamlakatlarining maktab kutubxonalari”
Bajardi:Muhiddinov Hokimjon
Toshkent – 2023
Reja:
1.Kirish
2. Maktab kutubxonalarining konseptual asoslari
2.1 Qonunchilik va tarmoqlarni moliyalashtirish
2.3 maktab kutubxonasining maqsadlari
3. Jamoat va maktab kutubxonalari oʻrtasidagi hamkorlik
4. Savodxonlik va kitobxonlikni targʻib qilish rejalari
5.Xulosa
6.Foydalanilgan adabiyotlar
Evropadagi maktab kutubxonalari
Xalqaro tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, talabalarning o'rganish sifati natijalar samarali maktab kutubxonalari tomonidan sezilarli darajada yaxshilanadi. Barcha o'quvchilar Evropaning har bir mamlakatida sifatli maktab kutubxonasi/media vositalaridan foydalanish huquqiga ega markazlar va xizmatlardir. Bunga erishish uchun Yevropadagi har bir davlat, va Yevropa Ittifoqi, tamoyillarini qabul qilishi va amalga oshirishi kerak.
IFLA/YUNESKO maktab kutubxonasi manifesti.
(ENSIL, Maktab kutubxonalari va ma'lumotlari bo'yicha Amsterdam bayonoti
Savodxonlik, 2003)
Evropa mamlakatlari xalqaro miqyosda yaxshiroq mavqega ega bo'lishga intilmoqda mehnat bozori doirasi. Ular "o'zgaruvchan yuz" ni ko'rsatadilar (Kalotay,
2004:28): "Ko'hna qit'a" yanada jozibali va bo'lishga harakat qilmoqda. Ish va biznesni muvaffaqiyatli olib boradigan raqobatbardosh joy. Yevropa Ittifoqi ham bu o'zgarishni rag'batlantirishga harakat qilmoqda, ayniqsa shundan beri 2000 yilda Lissabon sammiti va inklyuziv va faol siyosatni ishlab chiqildi.
Globallashgan dunyoda raqobatlashish uchun Yevropa zudlik bilan qayta shakllantirilishi kerak (ISTAG 20061-3) Ovrupoliklar sonining ortib borishi Evropaga ko'chib o'tildi ko'plab mamlakatlardan, asosan Shimoliy Afrikadan, Yaqin va Uzoq Sharqdan kelgan odamlar, yashash va ishlash uchun yaxshi sharoitlarni izlash uchun Evropaga ham ko'chib o'tiladi.
MAKTAB KUTUBXONALARINING KONSEPTUAL ASOSI
Samarali umrbod ta'limga munosabat va o'lchovni to'g'ri egallash kerak hayotning dastlabki yillaridan boshlab: bolalik davrida. Muvaffaqiyatli yashash uchun murakkab va o'tish davri jamiyati, shaxs egallashi va rivojlanishi kerak asosiy hayotiy ko'nikmalar. U "bilishni, qilishni, birga yashashni, boshqalar bilan va bo'lish" (Delors, s.a.). Shu nuqtai nazardan, axborot savodxonligi ham huquq, ham muhim hayotiy malakadir (YUNESKO, 2008). Bu samarali bo'lishi mumkin rag'batlantiruvchi o'quv muhiti va resurslari orqali erishiladi,maktab kutubxonasi, o'quvchini jalb qiladigan qiyin so'rov jarayoni orqali bilimlarni faol jalb etiladi.
Axborot savodxonligini oshirishda (maktab) kutubxonasi/kutubxonachining roli yaxshi o'rganilgan va tan olingan. Ko'pgina kutubxonalar birlashmalari ma'lumotni ishlab chiqdilar savodxonlik kompetentsiya standartlari va ko'rsatmalar, kolleji uyushmasi sifatida Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, Evropada ham bu haqda ishonchli adabiyot va dalillar mavjud
quyidagi nuqtalar:
− Maktab kutubxonachisi/axborot bo‘yicha mutaxassis, kasbiy tayyorgarlikdan o‘tgan, a berishi mumkin.
Maktab o‘quv dasturini ishlab chiqish, uni amalga oshirishga qo‘shgan salmoqli hissasi va takomillashtirish.
− Maktab kutubxonasi/media markazi samarali o‘quv muhiti bo‘lishi mumkin;
ba'zi elementlar yaxshi birlashtirilganda (malakali va o'qitilgan xodimlar, yaxshi, yangilash va rag'batlantiruvchi to'plamlar, mos uskunalar va kutib olish va funktsional maydonlar), pedagogik va madaniy doirada.
− O‘qituvchilar va kutubxona xodimlarining hamkorligi hal qiluvchi omil hisoblanadi
talabaning o'quv jarayonini rag'batlantirish va uning bilimini oshirishda natijalar.
- Maktab kutubxonasi va jamoat/bolalar kutubxonasi o'rtasidagi hamkorlik o'rganish va o'qish ko'nikmalarini oshirishning yana bir muhim omilidir keng doiradagi (an'anaviy va raqamli) resurslarni taklif qilish.
|
