Suv to’plagich o’lchamlari.
Bosh suv chiqarish qurilmasining suv to’plagichi ikki qanotli (ikki bo’lakdan iborat) bo’lib, har bir qanoti kamida to’rt soatli normal suv oqimini sig’diradigan hajmga ega bo’lishi kerak, ya’ni
m3
Mexanik aralashmalar cho’kib suv tinishi uchun suv to’plagichdagi suv oqimi tezligi mm/sekoralig’ida bo’ladi. Suvning tinishiga ketadigan vaqt 6-12 soat bo’lishini hisobga olinsa, suv to’plagich uzunligi quyidagi ifoda bilan topiladi:
m
Suv yig’gichning ko’ndalang kesim yuzasi
m2
BOSH VENTILATOR QURILMALARINI HISOBLASH
Konning ventilator qurilmalari yer osti lahimlarini shamollatish uchun xizmat qiladi. Ventilator qurilmalari yordamida yer ostidagi lahimlarga beriladigan toza havo miqdori u yerdagi ishchilarni nafas olishi, ish jarayonini tashkil etish va portlovchi hamda zaxarli gazlarni xavfsizlik talablari miqdorigacha suyultirish uchun yetarli bo’lish kerak.
Shaxta maydoni katta bo’lgan va chuqur konlarda shamollatishga sarflanadigan havo, (og’irlik bo’yicha) qazib olinadigan foydali qazilmadan 4-5 marta katta. Bunday katta miqdordagi havoni yer osti lahimlariga yetkazib berish uchun unumdorligi 400-500 m3/sek, quvvati 3-4 ming kVt gacha bo’lgan zamonaviy ventilatorlar qo’llanilmoqda.
Elektr energiya sarfi bo’yicha ventilator qurilmalari eng ko’p elektr energiya iste’mol qiladigan qurilma hisoblanadi. Shuning uchun ventilator qurilmalari uskunalarini to’g’ri hisoblash va tanlash, uning iqtisodiy samaradorligini oshirishdagi asosiy omillardan biridir. Konning ventilator qurilmalari yer osti lahimlarini shamollatishda va kon ishchilarining yer ostida ishlashi uchun yetarli miqdorda toza havo yetkazib berish uchun xizmat qiladi.
Konning ventilator qurilmalari shamollatish maydoniga hamda bajaradigan vazifasiga qarab ikki turga, ya’ni bosh ventilator va lahim o’tish ventilator qurilmalariga bo’linadi.
Bosh ventilator qurilmalari konlardagi barcha lahimlarni shamollatish uchun xizmat qiladi va ularni loyihalash uchun quyidagi ma’lumotlar berilishi kerak:
-konni normal shamollatish uchun zarur bo’lganhavo miqdiri- , m3/ sek;
-konning maksimal-Нmaksva minimal-Нmin depressiyalari (lahimning boshlang’ich va oxirgi kesim yuzalaridagi havo bosimlari ayirmasi), kg s/m2, yoki, mm suv ustuni;
-konning gaz ajralish kategoriyasi;
-konning yillik unumdorligi - A , mln.t
Agar , Нmin va Нmaks larning qiymatlari berilmagan hollarda, ularning miqdori konning unumdorligi, uning nisbiy gaz ajralish kategoriyasi va kon lahimlarining geometrik o’lchamlari asosida hisoblanadi.
Bosh ventilator qurilmasini loyihalashda quyidagi masalalar hal etiladi:
-ventilator qurilmasining texnologik sxemasini tanlash;
-ventilator o’rnatiladigan joyni aniqlash;
-ventilator turini tanlash;
-tashqi tarmoq ekvivalent tuynugining qiymatlarini hisoblash;
-ventilator qurilmasining tashqi tarmoq xarakteristikalarini ifodalovchi
Н1=f(Q) va H11=f(Q)tenglamalarni aniqlash;
-ventilator qurilmasining, ekvivalent tuynukning eng kichik-Аmin va eng katta- Аmaks qiymatlariga mos keluvchi ish rejimlarini aniqlash;
-ventilator qurilmasining unumdorlikbo’yicha zaxirasini hisoblash va xavfsizlik qoidalari asosida tegishli qaror qabul qilish;
-ventilator qurilmasi ish rejimini ravonlash usulini tanlash;
-havo oqimi yo’nalishini o’zgartirish usulini tanlash;
-ventilator validagi quvvatni hisoblash va elektryuritgich turini tanlash;
-ventilator qurilmaning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarini hisoblash.
Ventilator turini tanlash.
Ventilator qurilmasining zaruriy unumdorligi
Qрв=к1·к2· Qш= 1.2·1.15·220=303,6м3/с
buyerda: к1=1.2 va к2=1.15 ventilatsiyakanalivaventilatoro’rnatiladiganjoydagihavoisrofikoeffitsiyenti. Havoisrofikoeffitsiyentiventilatoro’rnatilganjoygabog’liqbo’ladi.
Ventilatoro’rnatiladiganjoydagiventilatsiyakanalidagi bosimlar hisoblanadi
Psv minр=к3·Psv min=1,1·960=1056Па;
Psv mах р= к3·Psvmах=1,1·2200=2420 Па,
Bu yerda к3= 1.1- bosim yo’qotilish koeffetsiyenti
Ventilatorning zaruriy unumdorligi–Qv minimal-Нmin hamda maksimal-Нmaks depressiyalarining qiymatlarini ventilatorlarning ish rejimlari jamlangan maydonga quyib, shamollatish qurilmasi uchun ventilator turi tanlanadi.
Tanlangan ventilyator turi ВОД-50turidagi o’qiy ventilyatorni tanladik.
Ko’rsatkichlar
|
VOD-50
|
Unumdorligi, m3/sek
|
310
|
Nominal statik bosim,Pa
|
2640
|
Maksimal statik F.I.K
|
0,815
|
Ishchi g’ildirak diametri, mm.
|
5000
|
Aylanishlar soni min-1
|
300
|
O’lchamlari: uzunligi
balandligi
eni
|
30700
7500
7500
|
Massasi (yuritmasiz),kg
|
74000
|
Yuritma turi:
|
SDS-18-39-20P
|
Quvvati, kV
|
2000
|
Agar zaruriy ish rejimini bir necha turdagi ventilator ta’minlasa, uholda, foydali ish koeffitsiyenti kattaroq va o’lchamlari kichikroq ventilator anlanadi. Ventilator qurilmasi tashqi tarmog’ining ekvivlaent tuynugi va uning xarakteristikasi ekvivalent tuynukning qiymatlarini bizga ilgaridan ma’lum formulalardan aniqlaymiz, ya’ni
m3
m3
Ventilator qurilma tashqi tarmoq xarakteristikasining tenglamalari ifodalar yordamida topiladi, ya’ni
- ekvivalent tuynuk Аmak bo’lganda
Rmin=1.41/Аmak2=1.41/11.482=0.01
- ekvivalent tuynuk Аmin bo’lganda
Rmax=1.41/Аmin2=1.41/7,72=0.0238
Ventilator qurilma tashqi tarmoq xarakteristikasini chizish uchun
Psv min=0.01·Q2рв, Па,
Psv mах=0.0238·Q2рв, Па.
tenglamalardan foydalanamiz. Bu tenglamalardagi -ga qator qiymatlar berib (beriladigan qiymatlar 0 dan 1,5 - gacha), ularga mos keluvchi Psv min va Psv max larning qiymatlari hisoblanadi. Olingan natijalar jadvalga yoziladi.
Qрв
|
0.25 Qрв
|
0.5 Qрв
|
0.75 Qрв
|
1.0 Qрв
|
1.25 Qрв
|
1.5 Qрв
|
Qрв, м3/с
|
75,9
|
151,8
|
227,7
|
303,6
|
379,5
|
455,4
|
Psv min, Па
|
57,6
|
230,43
|
518,5
|
921,72
|
1440,2
|
2073,9
|
Psv max, Па
|
143,61
|
548,42
|
1233,96
|
2193,71
|
3427,68
|
4935,86
|
|
