40 50 60 80 100 150 200 300 400 600 800 1000 1500
Suv quvurlarni hisoblash va ularni tanlash.
Suv quvurning ichki diametri sarf tenglamasi orqali topamiz:
- suv haydaluvchi quvurning ichki diametri
m
- suv so’riluvchi quvurning ichki diametri
m
buyerda: -suv haydaluvchi quvurdagi suv oqimining tejamli tezligi. Uning qiymati (1,8 2,5) m/sek oralig’ida olinadi.
-suv so’riluvchi quvurdagi suv oqimining tejamli tezligi. Uning qiymati (1 1,5) m /sek oralig’ida olinadi.
Suv so’riluvchi quvurdagi, suvning quvur ichki sirtiga bo’ladigan bosimi atmosfera bosimidan kam bo’lganligi uchun, u hisoblangan ichki diametr bo’yicha tanlanadi.Suv haydaluvchi quvurni tanlashda uning devor qalinligi ham hisoblanishi kerak quvurning devor qalinligi quyidagi ifoda bilan hisoblanadi.
bu yerda: R-quvurning chidamliligini kafolatlovchi kuch (zo’riqish) kg/sm2.Uning qiymati quvur materialiga qarab olinadi:
St. 2-po’latdan tayyorlangan quvurlar uchun 100-800 kg / sm2
St. 4-po’latdan tayyorlangan quvurlar uchun 200-1000 kg / sm2
St. 5-po’latdan tayyorlangan quvurlar uchun 350-1300 kg / sm2
St. 6-po’latdan tayyorlangan quvurlar uchun 450-1500 kg / sm2
cho’yandantayyorlangan quvurlar uchun 200 kg / sm2
Р -hisoblanayotgan kesimdagi suvning bosimi, kg/ sm2 ;
a -korroziya (zanglash)nihisobga oluvchi koeffitsiyent, sm.
Po’lat quvurlar uchun sm.
Hisoblanganichki diametr " " va uning devori qalinligi " " bo’yicha suv haydaluvchi quvur(GOST 8732-78)asosida tanlaymiz.Tanlangan quvur parametrlari dн=138mm va =20 mm bo’ldi.Tashqi diametri esa DH=158 mm bulgan quvurni tanladik.
Ish rejimini aniqlash.
Qurilmaning ish rejimi nasos va tashqi tarmoq zo’riqma xarakteristikalarining kesishish nuqtasi orqali aniqlangani uchun avvalo tashqi tarmoq xarakteristikasining analitik tenglamasini yozamiz.
=210.8
bunda, -isrof koeffitsiyentlari yig’indisi.
bunda, -quvur uzunligi bo’yicha olingan isrof koeffitsiyenti;
- Mahalliy isrofkoeffitsiyentlarining yig’indisi.
=
=6+0.25*7+0.25*2+12*1+1.5*4+0.1+0.25=26.6
Suv chiqarish qurilmasining gidravlik yo’qotilish isrof koeffitsiyentlarining qiymatlari quyidagi jadvaldakeltirilgan.
Quvur
diametri, m
|
Mahalliy isrof koeffitsiyentlari
|
Burchakli normal tirsak
|
Quvuranjomi turlari
|
90 0
|
1350
|
So’rilma zadvijka
|
Setkali so’riluvchi qopqoq
|
Teskari qopqoq
|
Uchtomonlik
|
Kompensator
|
Diffu
Zor
|
Konfu
Zor
|
0.050
|
0.136
|
0.068
|
0.10
|
10
|
18
|
|
|
|
|
0.075
|
0.140
|
0.070
|
0.10
|
8.5
|
11
|
|
|
|
|
0.100
|
0.148
|
0.074
|
0.09
|
7.5
|
8
|
|
|
|
|
0.150
|
0.156
|
0.078
|
0.09
|
6.0
|
6.5
|
|
|
|
|
0.200
|
0.168
|
0.084
|
0.08
|
5.2
|
5.5
|
1.5
|
0.2
|
0.25
|
0.1
|
0.250
|
0.182
|
0.091
|
0.08
|
4.4
|
4.5
|
|
|
|
|
0.300
|
0.192
|
0.096
|
0.08
|
3.7
|
3.5
|
|
|
|
|
0.350
|
0.203
|
0.100
|
0.08
|
3.4
|
3.0
|
|
|
|
|
0.400
|
0.235
|
0.106
|
0.07
|
3.1
|
2.5
|
|
|
|
|
0.500
|
0.235
|
0.118
|
0.07
|
2.5
|
1.8
|
|
|
|
|
Suv quvurlarning doimiy koeffitsiyentlarining qiymatlarini ifodaga qo’yib chiqilgach, tashqi tarmoq xarakteristikasining quyidagi ko’rinishga ega bo’lamiz.
Bu tenglamadagi ga qator ( dan gacha) qiymatlar berib va shu qiymatlarga mos keluvchi zo’riqmalarnihisoblaymiz. Hisoblangan natijalarni
Quyidagi jadvalga kiritib chiqamiz.
Q, m3sоаt
|
0
|
0.25Qp
|
0.5Qp
|
0.75Qp
|
Qp
|
1.25Qp
|
1.5Qp
|
Н, m.s.e.
|
195
|
198,64
|
209,58
|
227,8
|
253,3
|
286,1
|
326,2
|
Agar mo’ljallangan nasos ko’p bosqichli (seksiyali) bo’lsa, u holda bosqichlar (ishchi g’ildiraklar) soni quyidagicha aniqlanadi:
Bu yerda: -unumdorlik, ga mos kelgan zo’riqma, m.
- tanlangan nasosning bitta ish g’ildiragining zo’riqmasi.
- ning qiymati butun songacha kattalashtirib yaxlitlanadi.
Tanlangan nasos xarakteristikasi qurilgan chizmada quyidagijadvaldagi qiymatlardan foydalanib suv quvurning xarakteristikasi quramiz va rejim parametrlari - larga ega bulamiz.
Nasos ish rejimini iqtisodiy samaradorlikva barqarorlik shartlari bo’yicha tekshirib chiqamiz:
Iqtisodiy samaradorlik quyidagi shartga javob berishi kerak
=0.85*0.68=0.578
bunda, -nasosning maksimal f.i.k.
Ish rejimining barqarorligi quyidagi shart bo’yicha tekshiriladi.
bunda, -unumdorlik nolga teng bo’lgandagi nasosning zo’riqmasi, m.
v) Kavitatsiya hodisasi yuz bermaslik sharti. Buning uchun
bunda,
Yuqorida keltirilgan shartlar bajarilsa taxmin qilib olingan nasos turi endi uzil-kesil qabul qilamiz va va uning texnik xarakteristikasi keltiramiz.
nasos xarakteristikasi
Nasos agregatlarining sonini normal suv oqimining miqdori qarab aniqlanadi.Xavfsizlikqoidalari talablariga asosan normal suv oqimining miqdori 50m3soatdan oshmasa ikkita nasos agregati qabul qilinadi.Suv oqimi50m3soatdan ortiq bo’lsa nasos agregatlarining soni uchtadan kam bo’lmasligi kerak.Agar suv oqimining miqdori nasosning unumdorligidan ortiq bo’lsa nasoslarning umumiy miqdori jadvaldagi miqdorda qabul qilinadi.
Nasos agregatlarining soni
|
Ishdagi
|
Zaxiradagi
|
Ta’mirlashdagi
|
Jami
|
1
|
1
|
1
|
3
|
2
|
1
|
1
|
4
|
3
|
1
|
1
|
5
|
4
|
2
|
1
|
7
|
5
|
2
|
1
|
8
|
6
|
2
|
1
|
9
|
7
|
3
|
1
|
11
|
Nasos elektr yuritgichini tanlash.
Nasos o’qidagi quvvat suv chiqarish qurilmasi ish rejimining ko’rsatgichlari asosida hisoblaymiz.
kVt
Nasos ish g’ildiragining aylanish tezligi vahisoblangan quvvat qiymatiga qarab elektr yuritgich turi tanlaymiz va uning zaxira koeffitsiyenti hisoblaymiz.
buyerda: - tanlangan elektr yuritgichning quvvati, kVt
Quvvati 180kVtga teng bulganА-102-4мА-101-2kurinishdagi elektr yuritgichni tanladik.
Suv chiqarish qurilmaning texnik-iqtisodiy ko’rsatgichlari.
Yillik elektr energiya sarfi quyidagicha hisoblaymiz;
=
kVt.soat
buyerda: 1,05 - nasosxonani yoritish va elektr yuritgich cho’lg’amlarini quritish uchun sarflanadigan elektr energiyani ko’rsatuvchi koeffitsiyent;
- elektr yuritgichni foydali ish koeffitsiyenti;
- elektr tarmog’ini foydali ish koeffitsiyenti, hisoblashda uni 0,96 0,98 oralig’ida olinadi.
-mos ravishda suv oqimining miqdori normal va maksimal bo’lgan davrlarda suv chiqarish qurilmaning sutkalik ishlash vaqti, soat
Normal suv oqimi davrida
soat
Maksimal suv oqimi davrida
soat
Elektr energiyaning nisbiy sarfi:
a) Har bir m3 haydalgan suvga nisbatan
bu yerda: -yil davomida yer sathiga chiqarilgan suvning miqdori, m3.
m3
qazib olingan har bir tonna foydali qazilmaga nisbatan
kVt soat
Nasosxonaning o’lchamlarinihisoblash jarayonida tanlangan nasos va elektryuritgichning turlari, nasos agregatlarining soni va ularning nasosxonada o’rnatilishiga qarab nasosxonaning geometrik o’lchamlari hisoblaymiz:
a) Nasosxonaning uzunligi-
m
b) Nasosxonaning eni-
, m
v) Nasosxonaning balandligi-
, m
buyerda: - nasosning uzunligi, m;
- elektr yuritgich uzunligi, m;
- nasos agregatlari orasidagi masofa. Bu ko’rsatkich 1,5-2 m oralig’ida olinadi;
- nasos agregatlar soni;
- agregat poydevoridan nasosxona devorigacha bo’lgan masofa, m;
- agregat poydevorining eng katta eni, m;
- agregat poydevoridan suv so’rilish tomonidagi devorgacha bo’lgan masofa, m.
- poydevor balandligi, m;
- nasosning balandligi, m;
- nasosning eng baland nuqtasidan yuk ko’tarish mashinagacha bo’lgan balandlik, m;
- yuk ko’tarish mashinasi joylashtiriladigan relsning balandligi.
|
