Muxandislik inshootlarini loyihalash san’ati rivojlanishi tarixida ularni ustivorlikka hisoblashda qo’yilgan xatolar ko’pgina xavf-xatarlarga olib kelmoqda

Muxandislik inshootlarini loyihalash san’ati rivojlanishi tarixida ularni ustivorlikka hisoblashda qo’yilgan xatolar ko’pgina xavf-xatarlarga olib kelmoqda.

• Muxandislik inshootlarini loyihalash san’ati rivojlanishi tarixida ularni ustivorlikka hisoblashda qo’yilgan xatolar ko’pgina xavf-xatarlarga olib kelmoqda.
• Masalan, AQSHda Kvebekdan 14 km uzoqlikdagi SHimoliy Lavrentiya daryosiga 1907 yilda qurilayotgan ko’prik ish vaqtining tugashiga oz vaqt qolganda ag’darilib tushgan. Ko’prik konsol sistemali bo’lib bosh prolyoti 549 m ga teng, unda ishlayotgan barcha ishchi va texniklar halok bo’lgan va 9000 tonnali metall konstruktsiya butunlay ishdan chiqib, uning ko’pgina qismi suvga 40 m chuqurlikka g’arq bo’lgan. 1916 yili, ya’ni oradan 9 yil o’tib, yana shu joyda o’sha sxema bo’yicha yangi Kvebek ko’prigini qurish nihoyasiga yetkazilgan, ammo ikkinchi marta ham ko’prik halokatga uchragan, bu safar osma prolyoti suvga ag’darilib tushgan va cho’kib ketgan. Ikkala holda ham halokatga siqilgan yig’ma sterjenning ustivorlikka noto’g’ri hisoblanganligi sabab bo’lib, u vaqtlarda siqilgan sterjenlarni hisoblash nazariyasi mukammal ishlab chiqilmaganligidan loyihachilarning gunohini yengillashtiruvchi sabablardan biri edi.

Siqilgan sterjenlarni ustivorlikka mumkin qadar puxta hisoblash zarur va muhimligini ko’rsatuvchi saboq, 1891 yilda SHveytsariyaning Menxenshteyn qishlog’ida bo’lgan halokatli hodisasidir. 42 m uzunlikdagi 12 vagondan iborat bo’lgan passajir poezdi ko’prikdan o’tish vaqtida halokatga uchragan buning asosiy sababi fermaning siqilgan tirgovuchlaridan biri ustivorligini yo’qotganligi bo’lib, butun ko’prikning buzilishiga olib kelgan.

• Siqilgan sterjenlarni ustivorlikka mumkin qadar puxta hisoblash zarur va muhimligini ko’rsatuvchi saboq, 1891 yilda SHveytsariyaning Menxenshteyn qishlog’ida bo’lgan halokatli hodisasidir. 42 m uzunlikdagi 12 vagondan iborat bo’lgan passajir poezdi ko’prikdan o’tish vaqtida halokatga uchragan buning asosiy sababi fermaning siqilgan tirgovuchlaridan biri ustivorligini yo’qotganligi bo’lib, butun ko’prikning buzilishiga olib kelgan.
• Demak, bo’ylama egilish xavfli ekan, shuning uchun uning hosil bo’lishiga yo’l qo’yib bo’lmaydi. Siqilgan sterjenlarning ko’ndalang kesim yuzalari o’lchamlarini mustahkamlik shartidan foydalanib hisoblamasdan, siquvchi kuchlanishning kritik kuchlanishdan kichik bo’lishi shartidan foydalanib hisoblash to’g’ridi