Ma`ruza-9
. INTERNET TARMOG’I VA UNING TASHKIL ETILISHI
Reja:
1. Komp`yuter tarmoqlari
2. Lokal kompyuter tarmog‟i
3. Global kompyuter tarmog‟i
4. İnternet global tarmog‟i.
Komp`yuter tarmoqlari
Komp`yuterlarning
o‟zaro turli ma`lumotlar,programmalar
almashish maqsadida
biriktirilishi
komp`yuter tarmoqlari deyiladi. Komp`yuterlar uchun shunday tarzda (tarmokka
biriktirilgan sholda) foydalanish juda kup afzalliklarga ega.Masalan, komp`yuter tarmog‟iga
ulangan bir printerni barcha foydalanuv -chilar birgalikda ishlatishi,biror tashkilot miqyosida
shisobotni tez tayyorlash uchun uni bo‟limlarga bo‟lib, shar bir bo‟lagini
aloshida tarmoq
komp`yuterida tayyorlash mumkin.Fayllar, kataloglar, printer disklar tarmoqda birgalikda
foydalanishi mumkin.Bu esa o‟z navbatida tejamlarga olib keladi.Shuning
uchun sham
komp`yuterlar tarmoqlarga biriktiriladi. Komp`yuterlarning fizik jishatdan birlashtirilishi (simlar
yoki boshka yo‟llar bilan)tarmoq o‟zidan-o‟zi ishlayveradi degani emas.Tarmoqdagi komp`yuter
tarmoq operatsion sistemasi boshkaruvida ishlaydi. Hozir ko‟p ishlayotgan Windows 95
tarkibida lokal tarmoqda ishlash imko-niyatini beruvchi programmalar mavjud. Komp`yuter
tarmog‟i ikki xil bo‟ladi: lokal va global.
Lokal va global aloqa tarmoqlari
Shozirgi kunda mutaxassislar, gurushlar, yirik ishlab
chiqarish korxonalari yoki
muassasalarning faoliyati ko‟p jishatdan ularning qay darajada zaruriy ma`lumot va
axborotlar bilan to‟la ta`minlanganligiga, shamda ushbu ma`lumotlardan qay darajada
samarali foydalana olayotganliklariga bog‟liq bo‟lib qolmoqda.
Ba`zan ma`lumotlar to‟plami shu qadar ko‟payib ketadiki, ularni qayta ishlash va
tashlil qilishni maxsus texnik tizimlar yordamisiz amalga oshirib bo‟lmay qoladi. Bundan
tashqari , kundalik shayotda qabul qilish va qayta ishlash zarur bo‟lgan
axborotlar shajmi
nishoyatda ortib borayotganligi sababli, ba`zan ularni qabul qilishga sham ulgurilmayapti .
İnson tomonidan to‟planayotgan bilimlar shajmi nishoyatda yuqori sur`atlar bilin
ortib bormokda. Masalan 18- asrlarda bilimlar shajmi shar 10 yilda, 1970 yilda 5 yilda,
hozirga kelib esa 2 yilda ikki martaga oshib bormoqda .
Shozirgi kunda axborotlarni qullashda ko‟pgina foydalanuvchilar
uchun yagona
axborot makonini ta`riflovchi tarmoqlarni tashkil etish muxim ashamiyatga ega . Buni
butun dunyo komp`yuter tarmog‟i shisoblanmish Internet tarmog‟i misolida yaqqol ko‟rish
mumkin .
Axborotlarni qayta ishlash tarmoqlangan tizimi axborotlarni qayta ishlash mustakil
ravishda aloshida - aloshida,lekin uzaro informatsion aloqa kanallari bilan bo\liq bo‟lgan
komp`yuterlarda amalga oshiriladi .
Komp`yuterlarning o‟zaro turli ma`lumotlar , programmalar almashish maqsadida
biriktirilishi
komp`yuter tarmoqlari deyiladi . Komp`yuterlar uchun shunday tarzda
(tarmoqqa biriktirilgan sholda) foydalanish juda ko‟p afzalliklarga ega. Masalan, komp`yuter
tarmog‟iga ulangan bir printerni barcha foydalanuvchilar birgalikda ishlatishi,biror tashkilot
miqiyosida shisobotni tez tayyorlash uchun uni bo‟limlarga bo‟lib, xar bir bo‟lagini
aloshida tarmoq komp`yuterida tayyorlash mumkin.Fayllar,kataloglar,printer,disklar tarmoqda
birgalikda foydalanishi mumkin. Bu esa uz navbatida tejamlarga olib keladi . Shuning
uchun
xam komp`yuterlar tarmoqqa biriktiriladi . Komp`yuterlarning fizik jishatdan birlashtirilishi
(simlar yoki boshqa yo‟llar bilan) tarmoq o‟zidan-o‟zi ishlayveradi degani emas .
Tarmoqdagi komp`yuterlar tarmoq operatsion sistemasi boshqaruvida ishlaydi . Shozir ko‟p
ishlayotgan Windows tarkibida lokal tarmoqda ishlash imkoniyatini beruvchi
programmalar mavjud.
Xududiy joylashuviga qarab komp`yuter tarmoqlarini uchta
asosiy turkumga ajratish
mumkin :
lokal tarmoqlar ( LAN -Lokal Area Neto‟ork )
mintakaviy tarmoqlar ( MAN -Metropolitan Area Neto‟ork )
global tarmoqlar ( WAN -Wide Area Neto‟ork ).
