22
ma’ruza.Tokarlik dastgohlar
1. Tokarlik ishlari, tokarlik dastgohning tezliklar qutisi, tokarlik
dastgohlarda ishlatiladigan moslamalar.
2.
Tokarlik bir va ko’p shpindelli avtomat va yarim avtomatlar
3. Tokarlik revolver dastgohlar
4. Tokarlik karusel dastgohlar
Tokarlik dastgohlarda xilma-xil ishlarni bajarish mumkin. Universal tokar-
vintqirqish dastgohlar donalab va seriyalab ishlab chiqarishda qo’llaniladi.
Uzun va bikrligi past xomakilar lyunetlar yordamida ishlanadi.
Xomakilarni dastgohga
o’rnatish uchun har xil moslamalar qo’llaniladi:
- lyunetlar, - patronlar, - planshaybalar, - opravkalar.
Support
bilan birga
suriladigan
lyunet
yordamida
Qo’zg’almas
lyunet
yordamida
Agar ishlanadigan detalning shakli simmetrik
bo’lmasa to’rt kulachokli
patron
qo’llaniladi. Unda har bir kulachok alohida rostlanadi
Konuslarni
yo’nish usullari.
Planshayba – bu ishlov beradigan detalni mahkamlash uchun mo’ljallangan
disk shaklidagi maxsus moslama. Odatda detal planshaybaga ugolniklar, boltlar va
maxsus mahkamlash usullar bilan o’rnatiladi.
Opravka – metallkesish dastgohlarda xomakini yoki asbobni mahkamlash
uchun mo’ljallangan uzun silindr shaklidagi moslama. Opravkalar turlari – yaxlit
va yig’ma, markazlashtirilgan va osma.
§2. Tokarlik bir va ko’p shpindelli avtomat va yarimavtomatlar
Tokarlik
ko’p keskichli dastgohlar patron yoki markazlarda pog’onali
val, shesternyalar bloki kabi detallarni seriyalab yoki
ko’plab ishlab
chiqarishda tayyorlah uchun
qo’llaniladi.
Ko’p keskichli dastgohlarda ikki va undan ham ko’p supportlarida bir
vaqtni
o’zida ishlaydigan bir nechta keskich texnologik vaqtni kamayishiga
olib keladi.
Fason shaki berib kesib tushiruvchi
bir shpindelli avtomat
Tokarlik-revolver yarim avtomat
Bo’ylama yo’nuvchi bir shpindelli avtomat
Ko’ shpindelli tokarlik dastgoxni ishlash sxemasi
Ko’p shpindelli dastgohda
detallarni parallel (a) va ketma-
ket (б) usulida ishlash.
Parallel usulida bir vaqtni
o’zida har bir shpindelda bir xil
operatsiyalar
bajariladi
va
natijada nechta shpindel bo’lsa
shuncha detall olinadi.
Ketma-ket usulida har bir
shpindelda
har
xil
ishlar
bajariladi
va
bitta
detall
ishlanadi.
§3.Tokarlik revolver dastgohlar
Bunday dastgohlarni xomaki
ko’p kesish asboblar (keskich, parma,
razvyortka, metchik) yordamida ishlov berish uchun ishlatiladi. Bu asboblar
kerakli ketma-ketlikda revolver kallagi va
ko’ndalang supportlarning keakich
tutqichlarda
o’rnatiladi.
Tokar-revolver dastgohi
(revolver kallagi vertikal o’q atrofida aylanadi
Tokar-revolver dastgohi
(revolver kallagi gorizontal o’q atrofida
aylanadi
Tokarlik karusel dastgohlar
Xomakilar
o’lchamlari, mm:
diametr 1250 mm gacha
balandlik 1000 mm gacha
Planshayba diametri 1120 mm
Aylanishlar soni 22
Aylanishlar tezligi 5-250 ayl/min
Surish qiymati 0,07-12,5 mm/ayl
Dvigatel quvvati 30 kVt
Dvigatel tezligi 1450 ayl/min
Karusel dastgohlar uhcha
uzun
bo’lmagan katta diametrli
og’ir xomakilarni ishlash uchun
qo’llaniladi.
Tokar-karusel dastgohlarni ajratib turgan qismi – bu shpindelni
vertikal joylashishi.
Bir stoykali tokarlik-karusel dastgoh
Ikki stoykali tokarlik-karusel dastgoh
Nazorat savollari
1.
Tokarlik dastgohning aylanishlar tezligi qanday o’zgartiriladi?
2.
Tokarlik dastgohlarda ishlatiladigan patron va lyunetlarning vazifasi nimadan
iborat?
3.
Ko’p keskichli tokarlik dastgohlarning universal dastgohlar oldida qanday
afzalliklari bor?
4.
Ko’p shpindelli avtomatlarda parallel va ketma-ket ishlov berishlarni
tushuntiring.
5.
Tokarlik-revolver dastgohi nima bilan ajralib turadi?
6.
Tokarlik-karusel dastgohlar haqida nima bilasiz?
| 