Torets frezalar silindrsimon va torets yuzalarda tishlarga ega bo‘lib asosiy kesish ishini slin-drik yuzasiga joylashgan tishlari bajaradi. Torets qismidagi tishlari esa ishlov beriladigan yuzani to-zalaydi. Ish jarayoni silindrsimon frezaga qaraganda toretsli frezada bir qancha teks bajariladi. Bu frezani o‘lchamlari yrik va mayda tishlari uchun (stand) 24359-80 GOST bo‘yicha standartlashtirilgan D=40-110 mm - gacha ishlab chiqariladi.
Yig‘ma freza tishlari maolum bir tanaga yig‘iladigan frezalar keng qo‘lanilib va shu bilan bir qatorda yuqori sifatli asbobsozlik po‘latini oz miqdorda sarflashga imkon beradi va zamonaviy qattiq qotishma plastinkasidan yuqori unimdorlikda foydalaniladi.
Yig‘ma frezalar quyidagi talablarga javob berishi shart.
1).Tuzilishi ji’atidan murakkab bo‘lmasligi kerak tan narxi arzon bo‘lishi kerak.
2). Yig‘ish va yoyish qulay va oddiy bo‘lishi kerak.
3). Ishlash jarayonida ‘osil bo‘ladigan urilish yuklanishlariga chidamli va musta’kam bo‘lishi kerak.
4). Detallari o‘zaro almashuvchan bo‘lishi shart.
O‘tkir tishli frezalarni asosiy konstruktiv elementlariga quyidagilar kiradi: frezani diametri D tishlari soni, Z qadami t va uning tishlarining shakli, uning balandligi ‘,tishlarni radiusi z ‘amda kesuvchi elementlarini geometrik parametirlari kiradi. Frezani-diametri-freza diametrini miqdori uning opravka o‘qi diametirini miqdori bilan bog‘liq bo‘lib quyidagi formula bilan hisoblanadi.
D = (2,2 : 2,3) d mm;
Bu erdan d - freza opravka o‘qi diametri. SHunday qilib frezani diametirini topish masalasi uning opravka o‘qini diametrini aniqlashga olib keladi.
D
MB = R · kg.mm.(ayl)
2
Teng tapsir etuvchi kuch R = R2 + W2
Teng tapsir etuvchi kuch opravka egilish ‘osil qilinadi.Juft kuch esa buralish ‘osil qiladi. SHunday qilib opravka bir vaqtni o‘zida burilish va egilishni o‘zida kechiradi. Eguvchi moment Me- opravka o‘qini uzunligiga va teng tapsir etuvchi kuchga bog‘liq bo‘lib quyidagi formula bilan aniqlanadi.
3
Me = R·l ;
16
Bu silindrsimon frezalar uchun toretslik frezalar uchun esa
Me =R·l ;
Unda summarni mamenti (egma mament)
ME = Meg2 + Mbr2 = (3 / 16) R·l+(PD/ 2)2
CHunki opravka o‘qini yumaloq kesmini qarshilik mamenti
W = 0,1013
Buni quyidagicha yozishimiz mumkin
ME = 0,1013 ·ek
Bu erdan ek- (ruxsat etilgan) - opravka o‘qini materiali uchun ruxsat etilgan egilishdagi kuchlanish bo‘lib opravka o‘qini diametri quyidagicha topiladi.
D = 3Ml / (0.1 ek) ; mm
Tishlar soni va uning qadami odatda tishlar soni quyidagi formula bilan hisoblanadi.
Z =m D
Bu erda m- frezani ishlash sharoitiga bog‘liq koeffitsent bo‘lib uning miqdori m = 0,8 : 2 belgila-nadi. Lekin silindrsimon, barmoq , disksmon shakildor frezalar uchun proff. Larin tishlar sonini aniqlashda quyidagi formulani tavsiya qiladi.
0,2D
Z= ;
tmax0.5·Sz max0.5
bu formuladan tmax- eng katta kesish chuqurligi Sz max-eng katta bitta tishga beriladigan surish miqdori.
Freza tishini qadam quyidagi formula bilan topiladi
Freza tishini shaklini qabul qilishda quyidagilarni hisobga olish kerak bo‘ladi, qabul qilinayotgan tish keraklik musta’kamlika ega bo‘lishi kerak va uni tish osti ariqchasiga kesim olinayotgan qirindini bo‘sh joylanishini taominlash kerak. Freza tishlarini uch ‘il shakildagi ko‘rinishi mavjuddir.
Birinchi shakildagi tish oldingi burchagi (=0 teng bo‘lganligi sababli kesish jarayonini qiyinlashtiradi va mayda tishlik frezalarda qo‘llaniladi.
Ikkinchi shakildagi tish musta’kamligi yuqori bo‘lganligi cbali yuqori samaradorlikni taominlaydi. Bu yirik tishli frezalarni loyihalashda qo‘laniladi.
| 