! (faktorial belgisi).
“Faktorial” terminini fanga fransuz matematigi va siyosiy arbob Lui Fransua Antuan Arbogart (1800), n ! belgilanishini esa fransuz matematigi Kristian Kramp (1808) fanga kiritgan.
∂ ∕ ∂x (Xususiy hosilani).
Xususiy hosilani keng qo`llash uchun oldin Karl Yakobi (1837), undan keyin Veyershtrass taqdim qigan. Lekin undan oldin bu tushuncha Lejandrning 1786-yildagi ishlarida uchragan edi.
dx (differensial belgisi).
differensial tushunchasi hosila va analizga eng ko`p ishlatiladigan “dx” simvolini Leybnist fanga kiritgan.
xₐ (indeks belgisi).
Bir jinsli o`zgaruvchilarning raqamlanishining indekslarining zamonaviy ko`rinishini Nyuton 1717- yilda kiritgan. Boshlanishida tipografik cheklashlar sababli indekslar qatordan pastda emas, balki o`sha qatorda yozilgan. Matritsa elementlari uchun ikkilangan indekslarni keng ommaga Yakobi 1835-yilda taklif qilgan.
∆x (orttirma belgisi).
Ayirma, ortirma I.Bernulli (XVII oxiri-XVIII asrning birinchi yarmi), L.Eyler (1755) Orttirma D harf bilan belgilanishini shvetsareyalik matematik Lodann Bernulli ishlatgan. Umumiy amaliyotda “ delta” beldisini ishlatish Leonard Eylerning 1755 yildagi ishlaridan so’ng ishlatilgan.
D deb belgilanishini ingliz fizigi va matematigi Robert Mo`rfi 1833-yilda fanga kiritgan.
|