159
1-rasm. Multisim
dasturining interfeysi
1-jadval
№
Elementning nomi
Dasturda nomlanishi
Dasturda belgilanishi
1
Qarshilik
Resistor_virtual
2
Kondensator
Capacitor_virtual
3
Induktiv g’altak
Inductor_virtual
4
Yerlatgich
Ground
5
EYuK (o‘zgarmas)
DC power
6
EYuK (o‘zgaruvchan)
AC power
7
Ampermetr
Ammetr_V
8
Voltmetr
Voltmeter_V
MATLAB-bu vaqt sinovidan o’tgan matematik hisoblarni avtomatlashtirish
tizimlaridan
biridir. U matrisaviy amallarni qo’llashga asoslangan. Bu narsa tizimning nomi — MATrix
LABoratory-matrisaviy laboratoriyada o’z aksini topgan.
Matrisalar murakkab matematik hisoblarda, jumladan, chiziqli algebra masalalarini yechishda
va dinamik tizimlar hamda obyektlarni modellashda keng qo’llaniladi. Ular dinamik tizimlar va
obyektlarning holat tenglamalarini avtomatik ravishda tuzish va yechishning asosi bo’lib
hisoblanadi. Bunga MATLABning kengaytmasi Simulink misol bo’lishi mumkin.
Hozirgi vaqtda tizimning eng yangi versiyasiyalari MATLAB-2019 va MATLAB-2020
mavjud.
160
2-rasm. Simulik paketi interfeysi
Dasturning Simulink paketida elektr energetikasiga oid ayrim elementlari 2-jadvalda
keltirilgan.
2-jadval
№
Elementning nomi
Dasturda nomlanishi
Dasturda belgilanishi
1
Yerlatgich
Ground
2
EYuK (o‘zgarmas)
DC
Voltage Source
3
EYuK (o‘zgaruvchan)
AC Voltage Source
4
O‘zgarmas tok manbayi
AC
Corrent Source
5
Uch fazali manba
Three-Phase Source
6
Ampermetr
Corrent Measurement
7
Voltmetr
Voltage
Measurement
8
Uch
fazali transformator
(uch chulg‘amli)
Three-Phase
Transformer
Inductance Matrix
Type
(Three Windings)
9
Uch fazali transformator
(ikki chulg‘amli)
Three-Phase
Transformer
(Two Windings)
10
Liniya
Distributed
Parameters Line
Bundan tashqari Simulink paketida ko’plab sohalarga oid tayyor modellar berilgan bo‘lib,
ushbu modellardan foydalanish ham mumkin.
1.
Energetika sohasidagi ilmiy izlanuvchilar, magistrantlarning ilmiy ishlarida
murakkab
elektr zanjirlarni hisoblashda, ushbu dastur bir qancha qulayliklar yaratadi.
161
2.
Dasturlar hisoblash jarayonini tezlashtirib, olinadigan natijalarning aniqligini
oshiradi.
3.
Ushbu dasturning boshqa elementlaridan foydalanib, o’zgarmas va o’zgaruvchan
zanjirlarni tahlil qilish mumkin.
