Mavzu Boshlang’ich




Download 34.95 Kb.
bet1/2
Sana01.08.2023
Hajmi34.95 Kb.
#77849
  1   2
Bog'liq
Reja Boshlang’ich sinflarda matematika kursining mazmuni va tuz (1)
Nazorat testi N-1 (7-sinf 1-2-boblar), dav tal 40 yangi, DarESt, План11, Eating out 10 shodiya, Pochemu-ya-lyublyu-Uzbekistan, Men-nechun-sevaman-zbekistonni (1), Eshniyozova Y diplom ishi(1), 4-Amaliy Excel, Monopoliyaga qarshi boshqaruv nazariyasi (1), konservalangan go\'sht maxsulotlariga baho berish, MAJBURIY BLOK, Informatika, O’zbekiston respublikasi axborot texnoligiyalari va kommunikatsi-fayllar.org

2 - mavzu Boshlang’ich sinflarda matematika kursining mazmuni va tuzilishi. O’qitish metodlari
Reja:

  1. Boshlang’ich sinflarda matematika kursining mazmuni va tuzilishi

  2. Boshlang’ich sinflarda matematika fanning fanlararo aloqadorligi.

  3. Interfaol metodlar.

  4. Metod tushunchasi. Uning turlari va tasnifi.O’qitishni tashkil qilishda didaktik o’yin metodidan foydalanish

Matematika o'qitish metodikasi eng avvalo, kichik yoshdagi o'quvchilami umumiy tizimda o'qitish va tarbiyalash vazifasini qo'yadi. Umumiy metodika boshlang'ich sinf matematikasining mazmunini va tizimliligini aks ettiradi, har bir bo'limni o'qitishning o'ziga xos xususiy metodlarini o'rgatadi. Xususiy metodika matematika o'qitishning asoslangan metodlarini va o'qitish formalarini, shuningdek, o'quv faoliyatini tashkil qilish yo'llarini ko'rsatadi. Ma'lumki, o'qitish tarbiyalash bilan o'zaro mustahkam bog'liqdir. Ushbu metodika o'qitishni tarbiyalash bilan qo'shib olib borish yo'llarini o'rgatadi. Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi bir necha fanlar bilan chambarchas bog'liqdir:

  1. o'qitish asosi bo'lgan matematika bilan

  2. pedagogika

  3. psixologiya

  4. boshqa o'qitish metodikalari bilan (ona tili, mehnat ... ).

Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish kursi o'quv predmetiga aylangan. Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasining o'qitish vazifalari:

    1. ta'lim - tarbiyaviy va amaliy vazifalarni amalga osbirishi

    2. nazariy bilimlar tizimini 0 'rganish jarayonini yoritib berishi;

  1. o'quvchilaming dunyoqarashini shakllantirish yo'llarini o'rgatishi;

  2. ta'limni insonparvarlashtirishi; .

  3. matematika o'qitish jarayonida insonni mehnatni sevishga, o'zining qadr qimmati, bir - biriga hunnati kabi fazilatlarini tarbiyalashni ko'rsatib berishi;

  4. o'qitish metodikasi I - IV sinflar matematikasining davomi bo'lgan V - VI sinf matematikasi mazmuni bilan bog'lab o'qitishdan iborat. Boshlang'ich matematika kursining vazifasi maktab oldiga qo'yilgan " o'quvchilarga fan asoslaridan puxta bilim berishda yangi

texnologiyadan foydalanisb, ularga hozirgi zamon ijtimoiy-iqtisodiy bilimlami berish, kasb - hunarga qiziqtirish, kasblarni ongli tanlashga
o'rgatish " kabi vazifalami hal qilishda yordam berishdan iborat. Shunday qilib, boshqa bar qanday o'quv fani kabi matematika boshlang'ich kursi o'qitishning maqsadi quyidagi uch omil bilan belgilanadi:

  1. Matematika o'qitishning umumta'limiy maqsadi

  2. Matematika o'qitishning tarbiyaviy maqsadi

  3. Matematika o'qitishning amaliy maqsadi

Matematika o'qitishning umumta'limiy maqsadi o'z oldiga quyidagi vazifalami qo'yadi:

  1. o'quvchilarga ma'lum dasturi asosida matematik bilimlar berish. Bu bilimlar matematika fani to'g'risida o'quvchilarga yetarli darajada ma'lumot berishi, ulami matematika fanining yuqori bo'limlarini o'rganishga tayyorlashi kerak.

Bundan tashqari, dastur asosida o'quvchilar o'qish jarayonida olgan bilimlarining ishonchli ekanligini tekshira bilishga o'rganishlari, nazorat qilishning asosiy metodlarini egallashlari lozim

  1. o'quvchilarning og'zaki va yozma matematik bilimlami tarkib toptirish lozim bo'ladi.

Matematikani o'rganish o'quvchilaming o'z ona tillarida nutq madaniyatini to'g'ri shakllantirish, o'z fikrini aniq, ravshan va lo'nda qilib bayon eta bilish malakalarini o'zlashtirishlariga yordam berishi kerak
d) o'quvchilami matematik qonuniyatlar asosida haqiqatlami bilishga o'rgatish.
Bunday bilimlar berish orqali esa o'quvchilaming fazoviy tasavvur qilish xususiyatlari shakllanadi hamda mantiqiy tafakkur qilishlari yanada rivojlanadi.
Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitishning tarbiyaviy maqsadi o'z oldiga quyidagi vazifalami qo'yadi:

  1. o'quvchilarda ilmiy dunyoqarashni shakllantirish;

  2. o'quvchilarda matematikani o'rganishga bo'lgan qiziqishlami

tarbiyalash. Boshlang'ich sinf o'qituvchisining vazifasi o'quvchilarda mustaqil mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish bilan birga ularda matematikaning qonuniyatlarini o'rganishga bo'Igan qiziqishlarini tarbiyalashdan iboratdir
d) o'quvchilarda matematik tafakkumi va matematik madaniyatni shakllantirish. Matematika darslarida o'rganiladigan ibora, amal belgilari, tushuncha va ular orasidagi qonuniyatlar o'quvchilami atroflicha fikrlashga o'rgatadi.
Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitishning amaliy maqsadi o'z oldiga quyidagi vazifalami qo'yadi:

  1. o'quvchilar matematika darsida olgan bilimlarini kundalik hayotda uchraydigan elementar masalalami yechishga tatbiq qila oliishgao'rgatish,o'quvchilardaarifmetik amallar bajarish malakalarini shakllantirish va ulami mustahkamlash uchun maxsus tuzilgan amaliy masalalami hal qilishga o'rgatish

  2. matematika o'qitishda texnik vosita va ko'rgazmali qurollardan foydalanish malakalarini shakllantirish. Bunda asosiy e'tibor o'quvchilarning jadvallar va hisoblash vositalaridan foydalana olish malakalarini tarkib toptirimga qaratilgan

d) o'quvchilami mustaqil ravishda matematik bilimlami egallashga o'rgatish.
O'quvchilar, imkoni boricha, mustaqil ravishda qonuniyat munosabatlarini ochishlari, kuchlari yetadigan darajada umumlashtirishlar qilishlari, shuningdek, og'zaki va· yozma xulosalar qilishga o'rganishlari kerak. O'qitish samaradorligining zaruriy va muhim sharti o'quvchilaming o'rganilayotgan materialni o'zlashtirishlari ustidan nazoratir. Didaktikada uni amalga oshirishning turli shakllari ishlab chiqilgan. Bu o'quvchilardan og'zaki so'rash; nazorat ishlari. va mustaqil ishlar; uy vazifalarini tekshirish, testlar, o'tkazish kabi usullardir.
Didaktikada dars turiga, o'quvchilarning yosh xususiyatIariga va h.k. bog'liq ravishda nazoratning u yoki bu shaklidan foydalanishning maqsadga muvofiqligi masalalari, shuningdek, nazoratni amalga oshirish metodikasi yetarlicha chuqur ishlab chiqilgan. Boshiang'ich maktabda matematika o'qitish metodikasida mustaqil va nazorat ishlari, o'quvchilardal\ yakka (individual) yozma so'rov o'tkazishning samarali vositalari yaratilgan. Ba'zi didaktik materiallar dasturning chegaralangan doiradagi masalalarining o'zlashtirilishini reyting tizimida nazorat qilish uchun, boshqalari boshlang'ich maktab matematika kursining barcha asosiy mavzularini nazorat qilish uchun mo'ljallangan. Ayrim didaktik materiallarda (ayniqsa, kam komplektli maktab uchun mo'ljallangan) o'qitish xarakteridagi materiallar, boshqalarida esa nazoratni amalga oshirish uchun materiallar ko'proqdir.
Boshlang'ich maktab matematikasida barcha didaktik materiallar uchun umumiy topshiriqlarning murakkabligi bo'yicha tabaqalashtirilishidir. Bu materiallar tanlangan g'oyaga ko'ra ma'lum mavzu bo'yicha topshiriqning biror usulini bajarishi o'quvchining bu mavzuni faqat o'zlashtirganligi haqidagina emas, balki uni to'la aniqlangan darajada o'zlashtirganligi haqida ham guvohlik beradi.
Amaliyotda o'qituvchilar ko'pincha biror topshifiqning usullarini biri boshqalaridan soddaroq yoki murakkabroq deb aytadilar.
Bundan tashqari, didaktik materiallar qanchalik san'atkorona tuzilgan bo'lmasin, ularning mazmuni va tuzilishida qanchalik sermahsul va chuqur g'oyalar amalga oshirilmasin, ular baribir barcha metodik vazifalarni tezda hal etishga qodir emas.
Shunday qilib, didaktik materiallarni o'quvchilarning o'quv materialini o'zlashtirish darajasini nazorat qilish usullaridan biri sifatida qarash lozim. Shu bilan birga muayyan usul mazkur sinf, mazkur o'qituvchi uchun eng yaxshi usul bo'lishi mumkin. Shu sababli, didaktik materiallar o'qituvchini o'quvchilarning bilimlarni o'zlashtirish darajasini aniqlash imkonini beradigan individual tekshirish uchun nazorat turlarini tuzishdan xalos eta olmaydi. Bu umummetodikaning asosiy vazifalaridan biridir. O 'quvchilarni matematika kursini o 'rganishga tayyorlash
I - IV sinflarda matematika o'qitishning asosiy vazifasi bo'lgan ta'lim - tarbiyaviy vazifalarni hal qilishda ulardagi rnatematika kursi bo'yicha qanday darajada tayyorgarligi borligiga bog'liq. Shuning uchun l – sinf o' quvchilarining bilimlarini aniqlash, sinf o'quvchilarining bilimlarini tenglashtirish, ya'ni past bilimga ega bo'lgan o'quvchilarning bilimlarini yaxshi biladigan o'quvchilarga
yetkazib olish vazifasi turadi. O'qituvchi quyidagi tartibda o'quvchilar bilimini maxsus daftarga hisobga olib boradi:

  1. Nechagacha sanashni biladi?

  2. Nechagacha sonlarnl qo'shishni biladi?

  3. Nechagacha sonlarni ayirishni biladi?

  4. >, <, = belgilarini ishlata oladimi?

  5. Noma'lumlar bilan berilgan qo'shish va ayirishda bu noma'lumlarni topa oladimi?

  6. Qaysi shakllarning nomlarini biladi va chiza oladi?

  7. Nechagacha sonlarni yoza oladi?

  8. O'ngga, chapga, kam, ko'p, " ta ", " marta ", teng kabilarni farqlay oladimi?

  9. Pul, narx, soat, minut, uzunlik, og'irlik o'lchov birliklari bi- Ian muomala qila oladimi?

Bolalarni o'qitishga tayyorlashda asosiy ish metodi tahlil, sintez, taqqoslash, umumlashtirish, tabaqalashtirish kabi aqliy operatsiyalarni bajarish malakalarini shakllantirishga qaratilgan bo'lishi kerak. Sunday ishlar o'quvchilarnig og'zaki va yozrna nutqlarini rivojlan-tirishga katta yordam beradi, matematik bilimlami o'ziashtirishga qiziqishi kuchaya boradi.
O`qitish metodi tushunchasi didaktika va metodikaning asosiy tushunchalaridan biri.
Didaktika va metodikaga oid adabiyotlarning ko`pchiligida o`qitish metodlari o`qituvchi va o`quvchilarning birgalikdagi faoliyatlari usullari bo`lib, bu faoliyat yordamida yangi bilimlar, malakalar va ko`nikmalarga erishiladi, o`quvchilarning dunyoqarashlari shakllanadi, qobiliyatlari rivojlanadi deb tavsiflanadi.
Demak, o`qitish metodlari o`zlashtirish, tarbiyalash va rivojlantirish funktsiyalarini bajaradi. Metod aniqlab olingandan keyin odatda aniq o`qitish metodlari ro`yxati beriladi. Ammo, hozirgi paytda yangi metodlar soni adabiyotlarda 100 dan ortiq nomda keltiriladi. Ma'lum o`qitish metodlaridan ta'limning yangi mazmuniga, yangi vazifalariga mos keladiganlarini ongli tanlab olish uchun o`qitish metodlari klassifikatsiyasini o`rganib chiqish zarur.
O`qitish metodlari 3 ta katta guruhga bo`linadi.

  1. O`quv – bilish faoliyatini tashkil qilish metodlari;

  2. O`quv – bilish faoliyatini rag`batlantirish metodlari;

  3. O`quv – bilish faoliyatining samaradorini nazorat qilish metodlari; Endi bu metodlar guruhini alohida qaraymiz.

  1. O`quv – bilish faoliyatlarini tashkil qilish metodlarini bir necha kichik guruhlarga bo`lib klassifikatsiyalash mumkin.

    1. O`quvchilar bilim oladigan manba bo`yicha:

a) og`zaki, b) Ko`rsatmali, v) amaliy metodlar

    1. O`quvchilar fikrining yo`nalishi bo`yicha:

a) induktsiya, b) deduktsiya, v) analogiya.

    1. Pedagogik ta'sir, boshqarish darajasi, mustaqillik darajasi bo`yicha:

  1. o`qituvchi boshchiligidagi bajariladigan o`quv ishlari.

  2. o`quvchilarning mustaqil ishlari.

    1. O`quvchilarning mustaqil aktivliklari darajasi bo`yicha:

  1. izohli – illyustrativ metod; reproduktiv metod;

  2. bilimlarni muommali bayon qilish;

v) qisman izlanish va tadqiq qilish;

Download 34.95 Kb.
  1   2




Download 34.95 Kb.