• Elektron tijorat tarixi
  • Mavzu: Elektron tijorat va uning asosiy tushunchalari




    Download 0,84 Mb.
    Sana15.02.2024
    Hajmi0,84 Mb.
    #157433
    Bog'liq
    электрон бизнес

    8-Mavzu: Elektron tijorat va uning asosiy tushunchalari


    Reja

    • Elektron tijorat predmeti.
    • Elektron tijorat yuritishning andozalari.
    • Elektron tijorat tizimini asosiy ko‘rinishlari va ularning qo‘llanilish ko‘lami.

    Elektron tijorat tushunchasi
    Elektron tijorat tushunchasi ostida tovar buyurtmasini qabul qilish, to‘lovni amalga oshirish, tovar (xizmat bajarilishi) etkazib berilishidagi boshqaruvda qatnashuvni o‘z ichiga oluvchi operatsiyalarning (amallar) yopiq siklli texnologiyasi tushuniladi.
    Elektron tijoratda
    Internet elektron tijoratni kiritish bo‘yicha axborot texnologiyalari vositalaridan biri
    Savdo―xususiy holat

    Elektron tijorat tarixi

    Elektron tijorat tushunchasining paydo bo‘lishi 1948 yilda G‘arbiy Berlinni kerakli material -texnik xom ashyo bilan ta’minlash uchun G‘arbiy mamlakatlar tomonidan bunyod etilgan avia ko‘prikni tashkillashgirish ishlarida qo‘llanilgan amaliyot bilan bog‘lanadi. Ushbu ko‘prik deyarli 11 oy faoliyat ko‘rsatib, shahar ehtiyojlari to‘g‘risida juda tez va aniq ma’lumotlar uzatilishini talab qilgan.

    Elektron tijorat hajmi(2006-yil)


    EFT (Electronic Funds Transfer-fondlarning elektron almashinuvi).
    . EDI (Elestronic Data Interchange - ma’lumotlar elektron almashinuvi)
    Internet tarmog‘i paydo bo‘lguncha bir necha yillar davomida elektron tijorat turli xil ma’lumotlarni uzatish elektron tizimlarida asoslangan.
    E -Mail (Elestronic Mail - elektron pochta)

    Elektron tijorat o‘z - o‘zidan tovar va xizmatlarni realizatsiyalash va yetkazib berish shartnomalarini tuzishda 2 ta oqim xizmati bilan bog‘liq:


    Moddiy oqimlar
    Nomoddiy oqimlar
    Nomoddiy oqimlar nomoddiy tovarlarni to‘g‘ridan - to‘g‘ri tarmoqli uzatish, moddiy xizmatlarning to‘g‘ridan - to‘g‘ri tarmoqli bajarilishi, hamkorlar bilan moliyaviy tarmoqli hisobotlar, moddiy xizmatlarni yetkazib berishni axborot va telekommunikatsion
    qo‘llab - quvvatlash natijasida yuzaga keladi.
    Nomoddiy oqimlarga xizmat ko‘rsatishda elektr vositalarning ishlatilishi ish jarayonlarini tezlashtirishga, oqibatda, elektron tijoratning rivojlanishiga olib keladi.
    Davlat (Government)
    Korxona (Business)
    Mijoz, iste’molchi (Consumer)
    Hamkor (Partner)
    Korxona xodimi (Executive, Employee)
    Tovar etkazib beruvchi va xaridorlar turkumiga quyidagilar kiradi:
    Andoza belgilanishining tuzilishi
    Tovar yetkazib beruvchi
    Xaridor nomlanishi
    Amaliy dasturlar ta’minoti

    Amaliy dasturiy ta’minot foydalanuvchining aniq bir vazifalari (ilovalari) ni ishlab chiqish va bajarish uchun mo’ljallangan
    Tarmoqning dastur ta’minoti

    Tarmoqning dastur ta’minoti uch qismdan tashkil topgan:


    Umumiy dastur ta’minot
    Tizimli dastur ta’minot
    Maxsus dastur ta’minoti
    Elektron tijorat andozalar tasnifi
    V2V
    V2S
    V2R
    V2E
    S2V.S2S
    V2G,G2R,G2V
    S2V - iste’molchi -korxona
    V2V - korxona - korxona
    V2S - korxona - iste’molchi
    S2S - iste’molchi - iste’molchi
    SHimoliy Amerika, G‘arbiy Evropa va Rossiya mamlakatlarida hozirgi paytda eng keng tarqalgan elektron tijorat yuritish andozalari quyidagilar:
    Virtual savdo maydonchasi turlari:
    xaridor tomonidan tashkil etiladigan(buyer-driven)
    sotuvchilar tomonidan tashkil etiladigan (supplier-driven yoki seller driven)
    uchinchi shaxs tomonidan tashkil etiladigan (third-party-driven)
    Vuueg - driven ko‘rinishdagi maydonchalar bir yoki bir necha yirik kompaniyalar tomonidan tashkil etiladi va ko‘pgina tovar buyuruvchilar kompaniyasini jalb etishga qaratilgan.
    Supplier - driven ko‘rinishidagi maydonchalar sotuvchilar tomonidan tashkil qilinib, mijozlar sonini ko‘paytirishga va xizmat ko‘rsatish yoki mahsulotni sotish bo‘yicha xarajatlarni kamaytirishga qaratilgan.
    Third - party - driven ko‘rinishidagi maydonchalar xaridor va sotuvchilarni uchrashtirish mas’uliyatini oladi. Odatda, bunday maydonchalar biznesning ma’lum sektorida va unda bo‘ladigan jarayonlarda yaxshi mo‘ljal oladigan tomonidan tashkil qilinadi
    Katalog
    Auksion
    Birja
    Virtual savdo maydonchalari
    Elektron do’konlar
    WIV-vitrinalar
    Virtual savdo maydonchalari
    Savdo internet tizimlari
    Elektron savdo qatorlari
    Internet - do‘konlar barcha savdo - sxemalaridan foydalanishi mumkin:
    to‘g‘ridan -to‘g‘ri ombordan savdo qilish; buyurtmalar qabul qilish; tashkilotlar va alohida shaxslar bilan savdo qilish; xizmat turlari, ma’lumotlar bilan savdo qilish
    elektron do‘konlarning narxi uning xususiyatlari, tashkil etilishi va kuzatib borilishiga qarab, WEV - vitrina bahosidan bir-ikki pog‘ona yuqori bo‘lishi mumkin
    elektron savdo qatorlari - WEV tarmoqlar, ya’ni ularda birdaniga bir nechta WEV - vitrinalar, Internet do‘konlar joylashgan, xaridorlarga qulay bo‘lishi uchun do‘kon va vitrinalar integratsiyalashgan kataloglar va interfeyslarga ega bo‘lishi mumkin
    E’tiboringiz
    Uchun
    Rahmat
    Download 0,84 Mb.




    Download 0,84 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Mavzu: Elektron tijorat va uning asosiy tushunchalari

    Download 0,84 Mb.