|
Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари
|
| bet | 50/139 | | Sana | 29.01.2024 | | Hajmi | 1,89 Mb. | | #148083 |
Bog'liq Мавзу Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолZaydiylar. Milodiy sakkizinchi asr o`rtalarida shialikda vujudga kelgan bir firqa tarafdorlari «zaydiylar» deb atalgan. Bu firqaga shialarning beshinchi imomi Muhammad Boqirning ukasi Zayd ibn Ali asos solgan. U imomlikka da’vogar bo`lib, milodiy 739 yili Kufada umaviylar hokimiyatiga qarshi isyon ko`targan. Xalifa Hishom isyonni bostiradi, Zaydning o`zi jangda halok bo`ladi. Zaydiylar Ajamdan bir payg`ambar kelishiga va u Payg`ambarimizning (s.a.v.) shariatlarini nasx (bekor) qilishiga ishonganlari uchun Islomdan tashqarida qoldi, kufri vojibdir deyiladi.
Islom oqimlari va yo‘nalishlarining paydo bo’lishi sabablari, eʼtiqodidagi bo‘linishlarning sabablari va oqibatlari.
Islomning lug'aviy ma'nosi "Buyuruvchining farmoni va taqiqiga e'tirozsiz bo'ysunish hamda uni buyurilgandek bajarish", demakdir. Islomning istilohniy ma'nosi Alloh tarafidan yuborilgan barcha payg'ambarlar insonlarga Islom dinidan ta'lim berganlar. Alloh taologa, Uning sifatlariga, oxirat kuniga payg'ambar yo'llagandek ishonish, kitoblarini tasdiqlab, ular ravshanlantirib bergan to'g'ri yo'ldan borish, Yaratganni yagona bilib, Undan boshqasiga ibodat qilmaslikdir.
Shariat - to'g'ri yo'lga solmoq, qonunchilik yo'naltirmoq, ibodat yo'llari, hayotiy va ijtimoiy qoidalar, kishilar orasidagi munosabat va muammolar, halol bilan haromni ajratib bermoqdir.
Qur'on va sunnatning hukmlaridan olingan mana shu qonunlar fiqh ilmi, deyiladi.
Istilovda "fiqh" "Alloh taolo o'z payg'ambari Muhammad (S.A.V.) orqali nozil qilgan shariatni teran fahmlamoq" ma'nosini bildiradi. "Fiqh"ning shariat istilohidagi boshqa ta'rifida "Shar'iy dalillardan qar'iy hukmlar chiqarishdir", deyiladi. Bu ta'rifdagi "shar'iy dalil" Qur'oni karim va hadisi sharifdir. "Shar'iy hukm" esa umumiy hukmdan kelib chiqadigan xususiy fikrdir. Shariatda shar'iy hukmlar asosan ibodat va muomalotlarda namoyon bo'ladi. Zamonlar o'tishi bilan, Al-istinbat - chiqarib olish, sug'urib olish uslublari shakllana bordi. Ijtihod qilish natijasida qat'iy dalolat qilib berilmagan hukmlar, fikrlar xususida ijmo - ya'ni, yetuk ulamolarning o'zaro kengashib bir fikrga kelishlari taomilga kira boshladi. Shu tariqa qiyoslash orqali va yuqorida aytilganlar bilan birga yangi bir fan - usuli fiqh - ya'ni, musulmon huquqshunosligi vujudga keddi. Mazhab so'zi arabcha “yo'nalish” ma'nosini bildirib, Islom atamashunosligida biror diniy masala, muammo bo'yicha muayyan ulamo fikriga ergashish, "uning yurgan yo'nalishidan borish" (arabcha - zaxaba 'ala mazhabixi)ni bildiradi.
Mazhablarning paydо bo’lishi: hanafiylik, mоlikiylik, shofеiylik va hanbaliylik. 1.Hanafiylikdagi mashhur kitoblar: Muhammad bin al-Xasan ash-Shayboniyning (vafoti 805 yil) "Kutub Zaxirurrivoya" nomli kitobi. Keyinroq uning muhim qismlarini Abul Fodi al-Marvazi "Al-Kofiy" asarida yanada tartibga soldi. Unga Shamsuddin as-Saraxsi (vafoti 1090 yil) "Al-Mabsut" nomli sharh yozdi.
|
| |
