Mavzu: Halqa tarmoginig uchastkalarida hisoblangan soatlik gaz sarfini aniqlash
Reja:
1. Gaz sarfini o'lchash.
2. Bosimlar farqini o'lchash orqali gazning sarfini aniqlash.
1) Bunday uskunalar tarkibiga bosim farqi hosil qiluvchi toraytiruvchi moslama,
differensial monometr va tutashtiruvchi naychalar kiradi.
Bunday qurilmalarda gaz bosimini pasaytirish maqsadida diafragmalar,
qo„llaniladi. Bunda gaz yoki suyuqlik toraytiruvchi moslamadan
o„tganda, uning dinamik bosimi oshadi, statik bosimi kamayadi.
Sarf qancha ko„p bo„lsa, statik bosim pasayishi ham shuncha ko„p bo„ladi.
Bunday moslamalarni qo„llash uchun quvurda to„g„ri uchastka tanlab olinadi va
bu uchastkada diafragmagacha kamida 8D masofada hech qanday mahalliy
qarshiliklar bo„lmasligi kerak. Diafragmadan keyin ham kamida 5 D
masofada shunday qarshiliklar bo„lmasligi kerak. Bu yerda D – toraytiruvchi moslama
o'rnatilgan quvur diametri. Bu shart buzilsa, quvurdagi gaz oqimi tekisligi
o„zgarib, bosimlar farqi noto„g„ri chiqadi va hisoblangan sarfda ham xatolik katta bo„ladi.
Normal diafragma o„rnatish uchun quvurning diametri dsh > 50 mm bo„lishi kerak va quyidagi
shart bajarilishi kerak:
0,05 Θ m Θ 0,7, m = d²/D².
d – diafragma teshigi diametri (mm); D – quvur
diametri (mm). Toraytiruvchi moslamalarning hisobi,
diafragmaning diametrini aniqlashga mo„ljallangan.
Diafragmaning hisobini bajarish uchun quyiagilar
ma‟lum bo„lishi kerak: quvurning ichki diametri,
quvurdagi maksimal soatlik sarf, qo„llaniladigan difmanometrning maksimal o'lchash qobiliyati,
diafragma oldidagi gazning absolut bosimi,
gazning absolut harorati, gaz o„tish davrida ideal gaz
qonunlaridan chetga chiqish koeffitsiyenti, gazning
normal sharoitdagi zichligi. Shu ko„rsatgichlar asosida maxsus toraytiruvchi
moslamalarni hisoblash albomidan foydalanib diafragma va soplolar hisoblanadi.
Toraytiruvchi moslamadagi bosim pasayishiga qarab
quyidagi ifoda yordamida o„tgan gazning sarfini aniqlash mumkin:
m³/soat. α – sarf koeffitsiyenti; ε – tuzatish koeffitsiyenti (o„tayotgan gazning
kengayishini hisobga oluvchi); d – toraytiruvchi
moslamaning diametri,
(mm); R – gazning absolut bosimi (ata); T – gazning absolut harorati (K); K –
ideal gaz qonunlaridan chetga chiqish koeffitsiyenti; h20 – bosimlar farqi
(mm simob ustuni); γ – gazning zichligi (kg/m³
2) Kirishdagi gaz bosimiga hamda ularning qo„llanilishiga qarab GRPlar alohida binoda, bino
devoriga yoki alohida tayanchga o„rnatilgan metall
shkaflarda joylashishi mumkin. Alohida GRPlarni bog„larda, xiyobonlarda, mavzelar