Mavzu: O`zbekistonda valyuta bozorini rivojlantirish yo`llari

2003-yil oktabr oyida milliy valyutani konvertatsiya qilish bo’ yicha XVF talablari asosida XIII bandning imzolanishi mamlakat valyuta siyosatida muhim o’ zgarishlarga olib keluvchi qadam bo’ ldi. Bu konvertatsiyalash barcha iqtisodiy agentlarga xorijiy valyuta rejimini qabul qilishni anglatadi.

• 2003-yil oktabr oyida milliy valyutani konvertatsiya qilish bo’ yicha XVF talablari asosida XIII bandning imzolanishi mamlakat valyuta siyosatida muhim o’ zgarishlarga olib keluvchi qadam bo’ ldi. Bu konvertatsiyalash barcha iqtisodiy agentlarga xorijiy valyuta rejimini qabul qilishni anglatadi.
• Milliy valyutaning konvertatsiyalanishiga erishishning boshlang’ ich bosqichida quyidagilarni ta’minlash lozim:
• to’ lov balansining muvozanatiga zid kelmaydigan ayir-boshlash kursini belgilash;
• yaqin istiqbolda to’ lov balansida keskin buzilishlar ro’ yberib qolganda xalqaro likvidlik (xorijiy valyutalarning zaxirasi, xorijiy valyuta qarzlariga bo’ lgan yo’ lning ochiqligi ) yetarli bo’ lishi zarur.
• Xorijiy valyuta zaxiralari o’ lchamlarining ko’ rsatkichlaridan biri sifatida ko’ pincha oylarning soni qo’ llaniladi (qoidaga ko’ ra ikkitadan kam bo’ lmasligi lozim), ya’ni mana shu oylar ichida mamlakatga zarur bo’ lgan barcha import uchun to’ lov to’ lash imkoniyati mavjud bo’ ladi.
• O’ zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001yil 22-iyundagi 263-sonli « valyuta bozorini yanada erkinlashtirish chora-tadbirlari to’ g’ risida» gi va 2001-yil 10-iyuldagi 294sonli «Birjadan tashqari valyuta bozori faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to’ g’ risida»gi qarorlari mamlakatimiz moliya tizimini shakllantirishda muhim o’ rin tutadi. Mazkur qarorlar valyuta bozoridagi o’ zgarishlarni tezlashtirib, iqtisodiyotimizning jahon kapital bozoriga chiqishiga ko’ maklashadi.

Oliy Majlisning 2003-yil dekabrdagi sessiyasida O’zbekiston Respublikasining « valyutani tartibga solish to’ g’ risida»gi qonun loyihasi yangi tahrirda ko’ rib chiqilishi ham hukumat valyuta siyosatining muhim tarkibiy qismi hisoblanishini tasdiqlaydi.

• Oliy Majlisning 2003-yil dekabrdagi sessiyasida O’zbekiston Respublikasining « valyutani tartibga solish to’ g’ risida»gi qonun loyihasi yangi tahrirda ko’ rib chiqilishi ham hukumat valyuta siyosatining muhim tarkibiy qismi hisoblanishini tasdiqlaydi.
• O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qabul qilgan qator qarorlar, xo’ jalik subyektlarining valyuta bozoridagi faoliyatlarini ancha kengaytirib, chet el valyutasini sotib olish tartibini soddalashtirmoqda.
• O’zbekistonda valyuta bozorini o’ z vaqtida erkinlashtirish iqtisodiyotni yanada rivojlantirish uchun katta imkoniyatlar yaratadi.
• O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001yil 10-iyuldagi 294- sonli «Birjasidan tashqari valyuta bozori faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to’g’risida»gi qaroriga muvofiq qarzga olingan mablag’lar hisobidan
• konvertatsiyani amalga oshirish taqiqlanadi. Kreditga olingan mablag’ larga chet el valyutasini sotib olish bozorda chet el valyutasiga bo’ lgan talabni sun’iy ravishda oshiradi. Bu esa milliy valyuta barqarorligini izdan chiqaradi. Respublika hukumati va Markaziy bank milliy valyuta barqarorlashuvidan manfaatdordir. Bu esa, o’z navbatida, makroiqtisodiy barqarorlikni kafolatlaydi.
• Valyuta bozorini yanada erkinlashtirish maqsadida amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar ijobiy natija berishi kerak.
• Birinchidan, mahsulot eksport qiluvchilarning moddiy manfaatdorligi oshadi va buning natijasida eksportning umumiy hajmi ortadi.