|
I BOB. ...LOYIHAVIY FAOLIYAT TEXNOLOGIYASINING PEDAGOGIKADAGI O’RNI
|
| bet | 2/6 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 47.51 Kb. | | #135393 |
Bog'liq Mavzu Pedagogik jarayonni loyihalashtirish va ularni tashkil et Raxmanova U, Сув тозалаш УМК (1), сейтмуратов байрамбай 2021 10 22 tayını, ELEKTROTENIKA HAM ELEKTRONIKA, kimyo, 1666731973, slaid jumis, Ayjamal kurs jumisi {}, Rengen[1], 1-Lekciya, A\'jinyaz Qosibay uli, O\'zbek tilining sohada qo\'llanishi.ppt, Gidroturbinalar, SARVINOZ ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИНИНГ МУЛКИЙ АСОСЛАРИ, Berdiyeva Durdona. Fitopreparat testI BOB. ...LOYIHAVIY FAOLIYAT TEXNOLOGIYASINING PEDAGOGIKADAGI O’RNI .
1.1.Pedagogik faoliyatni loyihalashtirishning afzalligi
Loyihalash metodi – o’qitishning tashkillashtirilishi bo’lib, o’quvchi-talabalar rejalashtirish va amaliy vazifalarni bajarishlari orqali loyiha ko’rinishida bilim oladi. Loyihalashtirish metodini qo’llash natijasida loyiha (proyekt) ko’rinishidagi bilim o’zlashtiriladi.O’qituvchi va o’quvchi o’rtasidagi munosabatlarni ifodalovchi hamkorlik pedagogikasiga tayanib, talabalarning birgalikda ta‟lim olishlari amalga oshiriladi. Talabalarni hamkorlikda ta‟lim olishlari, ta‟lim jarayonlarini loyihalashtirish, talabalar bilan ishlashni loyihalashtirish kabilar Pedagogik texnologiyalarning asosiy metodlari hisoblanadi. O’quv-tarbiya jarayonida vujudga kelgan yangi pedagogik munosabatlar mazkur jarayonda Pedagogiktexnologiyalarni qo’llashni taqozo etadi.
Pedagogika fani va amaliyotida turli xil yondashuvlar qo’llaniladi. Ular og’zaki –ko’rgazmali, tadqiqiy, izlanuvchan, tizimli, funksional, kompleks, texnologik, faoliyatli yondashuvlardir.
Loyiha texnologiyasi jahon pedagogikasida tubdan yangilik emas. Bu asrning boshlarida Qo'shma Shtatlarda paydo bo'lgan. U muammolar texnologiyasi deb ham atalgan va u amerikalik faylasuf va oʻqituvchi J.Dyui hamda uning shogirdi V.X.Kilpatrik tomonidan ishlab chiqilgan falsafa va taʼlimdagi gumanistik yoʻnalish gʻoyalari bilan bogʻlangan.
Jamiyat taraqqiyoti hozirgi davrda ijtimoiy hayotning barcha sohalarini texnologiyalashtirishni taqozo qilmoqda. Ayniqsa pedagogik faoliyatni texnologiyalashtirish har qachongidan ham zaruriyatga aylanmoqda.
Bu zaruriyat quyidagilar bilan izohlanadi:
- birinchidan, jamiyatimizning taraqqiy etgan mamlakatlar qatoridan o‘rin olishi hamda aholi ta’limini jadallashtirish va samaradorligini oshirish maqsadida;
- ikkinchidan, o‘qituvchi faoliyatiga faqatgina o‘quv jarayonining tashkilotchisi emas, balki nufuzli bilimlar manbai sifatida qaralayotganligi;
- uchinchidan, fan-tehnika taraqqiyotining o‘ta rivojlanganligi natijasida axborotlarning keskin ko‘payib borayotganligi va ularni yoshlarga yetkazish uchun vaqtning chegaralanganligi;
- to‘rtinchidan, kishilik jamiyati o‘z taraqqiyotining shu kundagi bosqichida nazariy va empirik bilimlarga asoslangan tafakkurdan tobora foydali natijaga ega bo‘lgan, aniq yakunga asoslangan texnik tafakkurga o‘tib borayotganligi;
- beshinchidan, yoshlarni hayotga mukammal tayyorlash talabi ularga eng ilg‘or bilim berish usuli hisoblangan ob‘ektiv borliqqa tizimli yondashuv tamoyilidan foydalanishni talab qilayotganligi.
Pedagogik faoliyatni texnologiyalashtirish yuqorida sanab o‘tilgan beshta shartlarning barcha talablariga javob beradigan ta’limiy tadbirdir.
Pedagogik faoliyatni texnologiyalashtirish pedagogik tizim doirasida bajariladigan amallardan iborat.
Har qanday jamiyatda pedagogik tizimning maqsadi jamiyatning shaxsni shakllantirishga qo‘ygan talablari asosida belgilanadi va jamiyat talablari asosida tizim ham o‘zgarishi mumkin. Juda ko‘p tadqiqotlarga asoslangan holda V.P. Bespalko pedagogik tizimning o‘zaro bog‘liq 6 ta elementini ko‘rsatadi.
Bular: 1) o‘quvchi;
2) ta’lim - tarbiyaning maqsadi;
3) mazmuni;
4) didaktik jarayoni;
5) o‘qituvchi yoki tehnik vositalar;
6) ta’lim - tarbiyaning tashkiliy shakllari.
1.2.Tarbiyachining faoliyat turlarini loyihalashtirishdagi kompetentligi
Bu tizimdagi dastlabki 3 element didaktik vazifa, qolgan 3 tasi ta’lim texnologiyasi sifatida ko‘rsatiladi.
Ko‘rsatilgan strukturada shahsda ma‘lum sifatlarni shakllantirish uchun o‘qituvchi va o‘quvchilar o‘rtasidagi bir - biriga bog‘liq aloka ko‘rsatiladi.
Pedagogik tizimning bu strukturasida har qanday ilmiy nazariyada uchraydigan dastlabki tushunchalar: vazifa va uning yechish texnologiyasi ko‘rsatilgan.
Ilg‘or pedagogik texnologiyalar ta’lim jarayoni unumdorligini oshiradi, o‘quvchilarning mutaqil fikrlash jarayonini shakllantiradi, o‘quvchilarda bilimga ishtiyoq va qiziqishni oshiradi, bilimlarni mustahkam o‘zlashtirish, ulardan amaliyotda erkin foydalanish ko‘nikma va malalakalarni shakllantiradi.
Pedagogik texnologiyaga asoslangan ta’lim jarayonida o‘qituvchi faoliyayati va o‘quvchi faoliyati doirasi aniq belgilanadi, ta’limni tashkil etishning aniq texnologiyasi ko‘rsatiladi.
Pedagogik texnologiyaning muhim xususiyatlari, belgilari quyidagilar:
- ta’lim jarayonini oldindan loyihalash va sinfda o‘quvchilar bilan qayta ishlab chiqish;
- tizimli yondashuv asosida o‘quvchining o‘qish-bilish faoliyatini tasvirlaydigan ta’lim jarayoni loyihasini tuzish;
- ta’lim maqsadi real, aniq diagnostik bo‘lishi va o‘quvchining bilim o‘zlashtirish sifatini ob’ektiv baholash;
- ta’lim jarayonining tuzilishi va mazmuning yaxlitligi, o‘zaro bog‘liq va o‘zaro ta‘sirda bo‘lishi;
- ta’lim shakllarini optimallashtirish, qulaylashtirish;
- ta’lim jarayonida texnik vositalar va inson salohiyatining o‘zaro ta’sirini hisobga olish;
- ta’lim maqsadlarini ko‘zlangan etalon asosida o‘quvchilarning
kuzatiladigan, o‘lchanadigan harakatlari shaklida juda oydinlashtirish;
- talabaning faolligiga tayanib o‘qitish;
- bilim o‘zlashtirish jarayonida yo‘l qo‘yilgan xatolarni aniqlab,tuzatib borish;
- shakllantiruvchi va jamlovchi baholar;
- belgilangan mezonlarga binoan test vazifalarini bajarish;
- ta’limning rejalashtirilgan natijasiga erishishning kafolatganligi;
- ta’lim samaradorligining yuqoriligi;
Aniqroq qilib aytganda pedagogik texnologiyaga asoslangan faoliyat deganda, ta’lim funksiyasini amalga oshirishdagi mahorat va san‘at tushunilib u juda qulay usullar asosida o‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini rivojlantirishga asoslanadi.
Pedagogik texnologiyada ta’lim jarayonini maqsadini belgilash muhim bo‘lib, u rejalashtirilgan natijalarni kafolatlashi lozim.
Shuning uchun ham o‘qituvchilar maqsadni aniq belgilashga alohida e‘tibor qaratishlari zarur. Har bir o‘qituvchi avvalo o‘zi o‘qitadigan o‘quv predmeti maqsadini va har bir o‘tadigan darsi maqsadini aniq belgilashi kerak.
Belgilangan maqsad asosida o‘tkaziladigan didaktik jarayonning aniq loyihasi ishlab chiqilsa, uni amalga oshirish osonlashadi.
Didaktik jarayon uchta bir-biri bilan bog‘liq komponentlardan iborat. Bular:
1) motivlar.
2) o‘quvchining o‘quv-bilish jarayoni.
3) boshqarish.
Didaktik jarayonni samarali o‘tishida motivlar muhim o‘rin tutadi. Chunki qiziqib, aniq maqsad asosida egallangan bilimlargina samarali bo‘ladi.
Ta’limda faqat qiziqishga tayanib qolish ham motivatsiyaning asosli samarali bo‘la olishini ta’minlamaydi. Bunda eng muhim samarali usul motivattsion – muammoli vaziyatlarni qo‘yish yoki o‘rganilayotgan predmetning ijtimoiy mohiyatini aks ettiradigan maxsus bilishga oid vazifalarning qo‘yilishidir.
Masalan, yangi dars boshlanishida yoki o‘tgan darsni so‘rash va mustahkam-lash paytida didaktik o‘yinlardan foydalanib, o‘quvchilarning darsga qiziqishlari oshiriladi. Motiv hosil bo‘lgach, dars davomida o‘quvchilarning qiziqishlari saqlanib turgan holda o‘rganilayotgan mavzuning ijtimoiy ahamiyatiga e‘tibor qaratiladi. Boshlang‘ich sinfda dars jarayonida motivlarni rivojlantirish muhim ahamityaga ega. O‘qituvchi o‘quvchilarning o‘quv-bilish faoliyatlarini tashkil etishda motivlarga ko‘proq e‘tibor berishi o‘quvchilarning bilim egallash jarayonining samaradorligini ta‘minlaydi.
O‘qituvchi dars loyihasini tayyorlar ekan, maqsadni oydinlashtirishi va shu maqsad asosida o‘quvchilarning o‘quv-bilish faoliyatlarini shunday tashkil etishi lozimki, belgilangan maqsad to‘liq amalga oshsin.
Buning uchun esa darsning texnologik xaritasi tayyorlanadi. Quyida 1-sinf o‘qish darsidan yangi bilimlar berish darsining texnologik xaritasini keltiramiz
|
| |
