Mavzu: qog’oz va karton bilan ishlash darslarini tashkil etish metodikasi reja

Qogozning paydo bo’lishi

Xitoyliklar uzoq davr mobaynida ipak va shoyi ishlab chiqarish sirlarini bilishgan va qo’g’oz ishlab chiqarish jarayoni aynan ipak uchun pillalarni texnik qayta ishlash bosqichidan rivoj topgan. Bu xodisa quyidagicha: Ipakchilik bilan shug’ullanuvchi ayollar ipak qurti pillalarini qaynatib olib, keyin bo’yraga yoyishgan va suvga bo’ktirib, bir jinsli bo’tqasimon massa hosil bo’lgunicha ishqalashgan. Bu bo’tqani suvdan siqib olishgach, shoyi qog’oz hosil bo’lgan. Lekin, bunday mehanik va issiqlik ta’sirlaridan keyin bo’yralar yuzasi bo’ylab yupqa tolasimon qatlam paydo bo’lib, quritib quritib olingach juda yupqa, ammo yozuv uchun qulay qog’ozga aylangan.

Samarqand qogozning paydo bo’lishi

O’rta asrlarda Samarqadda qog’oz ishlab chiqarish Nihoyatda yuksak darajada bo’lga. Samarqand qog’ozlari pishiqligi, sifati va ko’zni toldirmas rangda bo’lganligi sabab dunyodagi eng mashxur qog’oz sanalgan. Xuroson, Hindiston va Arab mamlakatlari bozorlarida Samarqand qog’oziga alohida talab va ehtiyoj bo’lgan. Smarqand qog’ozlari tut daraxtining po’stlog’idan tayyorlanadi. Ota yurti Samarqand ta’rifini keltirgan Bobur bu haqda shunday yozadi: “Olamda yaxshi qog’oz Samarqanddin chiqar, juvozi qog’ozlar suyi tamom Konigildin keladur. Konigil Siyohob yoqasidadurkim, bu qora suvni Obirahmat ham derlar”. ‘Boburnoma”dagi mana shu qisqacha ta’rif qog’oz vatani Xitoy mahsulotlaridan ham Samarqand qog’ozining mashxurligi va sifatining yuqoriligi sababi tegirmonga kuyiladigan qora suv tufayli ekanini isbotlab bergan. Smarqand qog’ozlari tut daraxtining po’stlog’idan tayyorlanadi.