Mavzu: Quduqlardagi asoratlar bilan kurashish maqsadida bajariladigan yer osti ta'miri ishlari Reja

5. Quduqqa qum kelishi oldini 
olish 
*
Mahsulot miqdorini ma'lum bir ruxsat etilgan 
darajagacha pasaytirish bilan jinslarning 
buzilishini cheklash mumkin.
*
Biroq tog' jinslari kuchsiz sementlangan sharoit- 
dagi quduqlarni bunday rejimlarda ishlatish ko'p 
hollarida iqtisodiy jihatdan samarasiz bo'ladi. 
*
Shuning uchun har xil quduq tubi sizgichlari 
qo'llaniladi yoki quduq tubi zonasida jinslarni 
qotirish amalga oshiriladi. 

*
Tayyorlanish konstruksiyasi va texnologiyasiga 
ko’ra quvurli va shag’alii sizgichlar mavjud. 
*
Quvurli sizgichlarni quduqqa nasos-kompressor 
quvurlari yordamida mustahkamlovchi quvurlar 
birikmasi ichiga tushiriladi.
*
Ularni oddiy (quvurda teshiklar 1,5-20 mm yoki 
tirqishlar 0,4-0,5 mm o’lchamda), murakkab (simni 
o'rashdan hosil qilingan), metallokeramik presslan- 
gan kukunni vodorodli muhitda 1200°C da qizdirib 
biriktirishdan hosil qilingan turlarga ajratish 
mumkin. 

*
Shag’alii sizgichlar yer yuzida (shag’al fraksiyasining 
diametri 4-6 mm, ikkita perforatsiyalangan quvurlar 
orasidagi oraliq 20-25 mm) va quduq ichida 
(perforatsiyalangan quvur devori ortidagi zarralar qavati 
yuvilmasa) tayyorlanishi mumkin.
*
Quduq tubi zonasining jinslarini mustahkamlash 
zarralarini o’zaro har xil jismlar bilan bog’lashdan iborat. 
Bunda sementli eritma, sement - qumli aralashmaning 
eritmasi, fenolformaldegidli mum va hokazolar 
ishlatiladi.
*
Usulning vazifasi jismlarni nasos - kompressor quvurlari 
orqali quduq tubi zonasiga haydashdan iborat.

*
Qatlam qalinligi va quduqning yutilish qobili- yatiga 
bog'liq holda, haydash jarayoni bir yoki bir necha 
marta o'tkaziladi.
*
Eritma tog’ jinsidagi bo'shliqlarni to'ldiradi va 
qotishib qum zarralarini mustahkam holda bog'laydi 
biroq bunda o'tkazuvchanlik kamayadi. 
*
Mumning qotiruvchisi sifatida 15-20 % xlorid kislota 
eritmasi qo'llaniladi. SaxalinNIPI neft instituti 
xodimlarining taklifiga ko'ra mumga 
qo'shimcha qilib 
donador magniy qo'shiladi
, u 
xlorid kislotali 
eritmaning bir qism bilan o'zaro reaksiyasi
natijasida 
ajralib chiquvchi vodorod g'ovaklar hosil qilib, 
quduq, tubi zonasini o'tkazuvchanligini oshirishga 
yordam beradi.