|
Atmosfera tarkibining o’zgarishi
|
bet | 3/5 | Sana | 25.01.2024 | Hajmi | 490,21 Kb. | | #145200 |
Bog'liq yer qatlamlariatmosfera - Atmosfera tarkibining o’zgarishi Yerning radiatsion balansiga qattiq ta’sir ko’rsatish imkoniga ega, bundan chiqdi, iqlim o’zgarishining sababi ham bo’la oladi. Bu ta’sirning asosiy mexanizmi issiqxona effektidir. Yerga yetib keladigan quyosh nurlanishining tahminan 30% atmosferaning ustki qatlamlaridan aks ettirilib, fazoga qaytib ketadi, lekin nurlanishning asosiy qismi atmosferadan o’tib yer yuzini isitadi. Isitilgan yer yuzi infraqizil nurlanishni tarqatadi. Atmosfera tarkibiga kichik miqdorda kiradigan ayrim gazlar (0,1%) infraqizil nurlanishni ushlab qolish qobiliyatiga ega. Bu gazlar issiqxona gazlari, hodisaning o’zi esa issiqxona effekti deb ataladi.
Issiqxona gazlari yerning deyarli butun tarixi mobaynida atmosferada bo’lgan, ularning balansi tabiatda bo’lgan tabiiy aylanish natijasida saqlanib kelgan. Atmosferada issiqxona gazlari bo’lmaganligida, yer sathi harorati hozirgidan tahminan 30-330C past bo’lgan bo’lardi. Sanoat davrining boshlanishidan avval uglerod dioksidining atmosferada konsentrasiyasi 280 millionga zarraga teng bo’lgan, hozir esa bu daraja 30% oshib 368 millionga zarrani tashkil etadi. - Issiqxona gazlari yerning deyarli butun tarixi mobaynida atmosferada bo’lgan, ularning balansi tabiatda bo’lgan tabiiy aylanish natijasida saqlanib kelgan. Atmosferada issiqxona gazlari bo’lmaganligida, yer sathi harorati hozirgidan tahminan 30-330C past bo’lgan bo’lardi. Sanoat davrining boshlanishidan avval uglerod dioksidining atmosferada konsentrasiyasi 280 millionga zarraga teng bo’lgan, hozir esa bu daraja 30% oshib 368 millionga zarrani tashkil etadi.
-
Tabiiy issiqxona effekti yer atmosferasini hayvonlar va o’simliklarning mavjudligiga qulay bo’lgan issiqlik balansi holida saqlab kelgan bo’lsa, issiqxona gazlarining atmosferada antropogen ko’payishi issiqxona effektining kuchayishi hisobiga sayyoraning tabiiy issiqlik balansining buzilishiga olib keladi, bu esa natijada global issiqlashuvga olib keladi. - Tabiiy issiqxona effekti yer atmosferasini hayvonlar va o’simliklarning mavjudligiga qulay bo’lgan issiqlik balansi holida saqlab kelgan bo’lsa, issiqxona gazlarining atmosferada antropogen ko’payishi issiqxona effektining kuchayishi hisobiga sayyoraning tabiiy issiqlik balansining buzilishiga olib keladi, bu esa natijada global issiqlashuvga olib keladi.
|
| |