Termosfera 9-10 km Tropososfera

Geografik qobiq tarkibiy qismlari aloqasi

Iqlim tushunchasi o’z ichiga muayyan hududda uzoq vaqt davomida yig’ilgan harorat, namlik, atmosfera bosimi, shamol, yog’in va boshqa meteorologik parametrlar statistikalarini oladi. Ushbu parametrlarning uzoq vaqt emas, balki muayyan vaqtdagi holatlariga ob-havo deyiladi. Boshqacha aytganda, iqlim — bu biror joydagi ob-havo holatlari to’plamidir.

• Iqlim tushunchasi o’z ichiga muayyan hududda uzoq vaqt davomida yig’ilgan harorat, namlik, atmosfera bosimi, shamol, yog’in va boshqa meteorologik parametrlar statistikalarini oladi. Ushbu parametrlarning uzoq vaqt emas, balki muayyan vaqtdagi holatlariga ob-havo deyiladi. Boshqacha aytganda, iqlim — bu biror joydagi ob-havo holatlari to’plamidir.
• Iqlim — yer yuzasining quyosh nurlariga nisbatan og’ishiga bog’liq ravishda obhavoning muayyan joyga xos bo’lgan ko’p yillik maromi, ya’ni biron joyda bo’ladigan obhavo sharoitlarining majmui va mavsumiy geografik o’zgarishi; quyosh radiatsiyasi, yer to’shama sirti xususiyatlari hamda ular b-n bog’liq atmosfera dirkulyasiyasi ta’sirida vujudga keladi.

Yer sharining turli nuktalarida Iqlimning turlicha bo’lishi I. hosil qiluvchi omillarning har xil bo’lishiga, ya’ni bu jarayonlar sodir bo’ladigan o’sha geografik sharoitlarga bog’liq. Geografik omillardan eng muhimlari joyning kengligi va balandligi, dengiz sohiliga yaqin-uzokligi, orografiya va o’simlik qoplamining xususiyatlari, qor va muzning bor-yo’qligi, atmosferaning ifloslanganlik darajasi hisoblanadi. Bu omillar kengliklar bo’ylab turli I.larning shakllanishiga sabab bo’ladi.

• Yer sharining turli nuktalarida Iqlimning turlicha bo’lishi I. hosil qiluvchi omillarning har xil bo’lishiga, ya’ni bu jarayonlar sodir bo’ladigan o’sha geografik sharoitlarga bog’liq. Geografik omillardan eng muhimlari joyning kengligi va balandligi, dengiz sohiliga yaqin-uzokligi, orografiya va o’simlik qoplamining xususiyatlari, qor va muzning bor-yo’qligi, atmosferaning ifloslanganlik darajasi hisoblanadi. Bu omillar kengliklar bo’ylab turli I.larning shakllanishiga sabab bo’ladi.
• Yernit shakli, uning Quyosh atrofidagi harakati va ekliptika tekisligiga qiyaligi, yer yuziga quyosh energiyasi turli kengliklarda turlicha tushi-shi, Yerning o’z o’qi atrofida aylanishi natijasida havo va suv harakatlari yo’nalishini o’zgartirishiga ta’siri va bu ta’sirning yuqori kengliklarda kuchli bo’lishi Iqlim hosil qiluvchi astronomik omillar hisoblanadi.