Inshootlarning hisoblash sxemasi haqidagi tushuncha.
Inshoot va konstruktsiyalarning hisobini osonlashtirish uchun ular soddalashtirilgan sxemalar bilan almashtiriladi. Inshootlarning soddalashtirilgan tasvirini ifodalovchi sxema hisoblash sxemasi deyiladi.
Inshootlar va ularning hisoblash sxemalari elementlarining geometrik shakliga ko’ra quyidagicha kvalifikatsiyalanadi:
1. Sterjanlar birikmasidan tashkil topgan inshootlar.
Sterjenlardan tashqil topgan inshootlarga balka, rama, arka, ko’p oraliqli balka, fermalar kiradi.
Agar inshootlar to’g’ri chiziqli sterjendan tashkil topgan bo’lsa unga balka deyiladi.
Inshoot egri chiziqli sterjendan tashkil topgan bo’lsa, arka deyiladi.
Bir-biriga bikr qilib biriktirilgan sterjenlardan tashkil topgan inshoot rama deyiladi.
Tayanchlar va ularning klassifikatsiyasi.
Ma’lumki har qanday inshoot tayanchga ega bo’ladi. Inshootga ta’sir etuvchi kuchlar tayanchlarda hosil bo’ladigan reaktsiya kuchlari bilan birga muvozanatda bo’ladi. Tekis sistemalar uchun tayanch turlari quyidagicha bo’ladi:
SHarnirli qo’zgaluvchi tayanch;
Bu tayanch 2 ta erkinlik darajasiga ega. Bu tayanch shaklda ko’rsatilganidek sxemalashtiriladi,
SHarnirli qo’zg’almas tayanch-
bitta erkinlik darajasiga ega.
Rasmda ko’rsatilgandek sxemalashtiriladi. Sterjenlarning yo’nalishi ihtiyoriy tanlanadi.
Mustahkam biriktirilgan
tayanch. Erkinlik darajasi nolga
teng. Bu tayanchlarning sxemasi
rasmda keltirilgan.
SHuni qayd etib o’tish kerakki, har bir tayanchda, tayanch sterjenlarining soni tayanch reaktsiyalarining soniga tengdir.
| 