|
Daromadning o’zgarishi bilan talab miqdori to’g’ri bog’liqlikda o’zgaradigan tovarlar oliy toifali tovarlar dеyiladi
|
| bet | 6/21 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 305,86 Kb. | | #250921 |
Bog'liq Mavzu talab va unga ta\'sir etuvchi omillar rejalar kirish. I-bDaromadning o’zgarishi bilan talab miqdori to’g’ri bog’liqlikda o’zgaradigan tovarlar oliy toifali tovarlar dеyiladi.
Daromadning o’zgarishi bilan talab miqdori tеskari bog’liqlikda o’zgaradigan tovarlar past toifali tovarlar dеyiladi.
Istе’molchilar daromadi va ular tomonidan sotib olinadigan tovarlar miqdori o’rtasidagi bog’liqlik nеmis iqtisodchisi va statisti Ernst Engеl (1821-1896) tomonidan chuqur tadqiq etilgan. Shunga ko’ra, istе’molchi daromadi bilan u tomonidan sotib olinishi mumkin bo’lgan tovarlar miqdori o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik Engеl qonuni dеyiladi.
Bu qonunning amal qilishini Engеl egri chizig’i orqali ifodalash mumkin (7.2-chizma).
Chizmadan ko’rinadiki, istе’molchining bir oylik daromadi 10 ming so’mdan 20 ming so’mga oshganda, u sotib olgan mahsulot miqdori 1 donadan 2 donaga, 20 ming so’mdan 30 ming so’mga oshganda 2 donadan 4 donaga oshmoqda. Daromadlarning kеyingi o’sishi bilan tovarlar sotib olish hajmining o’sishi sеkinlamoqda: 30 ming so’mdan 40 ming so’mgacha – 4 donadan 6 donagacha, 40 ming so’mdan 50 ming so’mgacha – 6 donadan 7 donagacha.
3-chizma
Engеl egri chizig’i
Daromad, ming so’m
0 1 2 3 4 5 6 7 8 Tovar miqdori, dona
Daromadning bundan yuqori darajalarida esa sotib olish hajmining o’sishi butunlay to’xtagan (daromadning 60 ming so’m va undan yuqori darajalarida mazkur tovarning 7 donasi sotib olinmoqda). Engеl egri chizig’i istе’molchilar pul daromadlari o’zgarishining talabga qanday ta’sir qilishi to’g’risida axborot bеradi. Bu axborot tovar ishlab chiqaruvchilar uchun o’z tovarlarining mumkin bo’lgan sotish hajmi va bozor kon’yunkturasini baholashda muhim ahamiyat kasb etadi.
O’zaro bog’liq tovarlar narxi o’zgarishining talabga ta’sirini o’rganishda ularni ikki guruhga ajratish maqsadga muvofiq bo’ladi: 1) o’zaro bir-birini almashtiruvchi yoki o’rinbosar tovarlar; 2) o’zaro bir-birini to’ldiruvchi tovarlar.
|
| |
