|
Mavzu: ta’limning noan’anaviy usullari
|
| Sana | 04.07.2024 | | Hajmi | 16,3 Kb. | | #266616 |
Bog'liq Ta’limning noan’anaviy usullari.
MAVZU: TA’LIMNING NOAN’ANAVIY USULLARI.
Noan`anaviy bo'lmagan dars - noan'anaviy (noma'lum) tuzilishga ega bo'lgan improvizatsiya qilingan o'quv mashg'ulotlaridir. Pedagogik adabiyotlarning tahlili bir necha o'nlab turdagi nostandart darslarni ajratish imkonini berdi, ammo ular bitta maqsadga birlashtirilgan - asosiy qonunning bajarilishiga olib keladigan yangi usullar, shakllar, texnikalar va o'qitish vositalarini ishlab chiqishdan iborat bo`ldi. Darslarni o’tish jarayoni o’quvchi va o’qituvchi o’rtasidagi aloqa bilan yaratiladi, an’anaviy dars - ko’p hollarda ta’lim jarayoning birdan-bir modeli bo’lib qo’lmoqda. An’anaviy dars – passiv dars berish usuli bo’lib, darsning samaraliligi uni rejalashtirilishiga bog’liq bo’ladi.
Ma’lumki an’anaviy darsda ta’lim jarayonining markazida o’qituvchi turadi. An’anaviy dars o’tish modelida ko’proq ma’ruza, savoljavob, amaliy mashq kabi metodlardan foydalaniladi. Shu sabab, bu hollarda an’anaviy dars samaradorligi ancha past bo’lib, o’quvchilar ta’lim jarayonining passiv ishtirokchilariga aylanib qoladilar. Dars rivojlanishining asosiy tendensiyalari darsga bo‘lgan talablarda o‘zining aniq ifodasini topadi.
Zamonaviy darslar quyidagi talablarga javob bera olishi lozim: - fanning ilg‘or yutuqlari, pedagogik texnologiyalardan foydalanish, darsni o‘quvtarbiyaviy jarayon qonuniyatlari asosida tashkil etish; - darsda barcha didaktik tamoyil va qoidalarning optimal nisbatlarini ta’minlash; - o‘quvchilarning qiziqishlari, layoqati va talablarini hisobga olish asosida ular tomonidan bilimlarning puxta o‘zlashtirilishi uchun zarur sharoitlarni yaratish; - o‘quvchilar anglab yetadigan fanlararo bog‘liklarni o‘rnatish; - ilgari o`rganilgan bilim va malakalari, shuningdek, o‘quvchilarning rivojlanish darajasiga tayanish; - shaxsning har tomonlama rivojlantirishni motivatsiyalash va faollashtirish; - o‘quv-tarbiyaviy faoliyat barcha bosqichlarining mantiqiyligi va emotsionalligi.
- pedagogik vositalardan samarali foydalanish;
- zarur bilim, ko‘nikma va malakalar, fikrlash va faoliyat ratsional usullarini
shakllantirish;
- mavjud bilimlarni doimo boyitib borish extiyojini yuzaga keltirish;
- har bir darsni puxta loyihalashtirish, rejalashtirish, tashxis va taxmin qilish.
Ko'pincha o’quvchilar ijobiy nuqtai nazardan noan'anaviy darslarni idrok
etishmoqda, aksariyat qiziqish o'quv jarayoniga kiritilgan va darslarda faol ish olib boradi. An'anaviy bo'lmagan darsning asosiy vazifalari umumiy madaniy rivojlanish shaxsiy rivojlanishiga ega bo`lishdan iborat. O’quvchilarning kognitiv motivlari, tashabbuslari va manfaatlarini rivojlantirish lozim. O'rganish qobiliyatini shakllantirish, kommunikativ kompetentsiyani rivojlantirishdan iborat. Nostandart darslarning ijodiy qidiruv printsiplari qo`yidagilardan iborat: - o'quv sinfining maksimal ishtiroki ta`minlanadi;
- o'yin-kulgi emas, balki hayajonli va ishtiyoq, hissiy ohang darsining
asosi sifatida
- ko'plab fikrlarning muqobilligini qo'llab-quvvatlanadi. Muvaffaqiyatsiz
darsni tayyorlayotganda, nostandart darslar o'quvchilarning bilim, ko'nikmalari va ko'nikmalarini umumlashtirish va mustahkamlashda ishlatilishi kerakligini yodda tutish kerak. O'quv jarayonini tashkil etishning bunday shakllariga juda tez-tez murojaat qilinavermaydi. Chunki bu o'quv mavzusi va jismoniy mashqlar jarayoniga barqaror qiziqishning yo'qolishiga olib keladi.
Noan'anaviy darslarga tayyorgarlik darajasini kam baholashning hojati yo'q, qoida tariqasida noan'anaviy bo'lmagan darsdan puxta tayyorgarlik ko'rish kerak. Noan'anaviy darslar shakllarini tanlashda o'qituvchi o'zining fe'l-atvor va temperamentining xususiyatlarini, umuman, individual o’quvchilar sifatida, tayyorgarlik va o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olishi kerak. Buning natijasida bilimlarni o’zlashtirishning asosiy usullari an’anaviyda muloqot, muhokama, muzokara, bahs, munozara, mulohaza, tahlil, mushohada, mutolaa, noan’anaviyda muloqot, mutolaa, mushohada, muhokama, muzokara, bahs, munozara, mulohaza, tahlil tarzda namoyon bo‘ladi. Darsni olib borishda fanni o’zlashtirishga sabab bo’luvchi omillardan biri zamonaviy texnologiyalardir. Aqlli qurilmalarni yaratish va joriy etish bizni maktablarda ham qo’llanilmoqda, masalan, aqlli qo’ng’iroq va xona haroratini o’lchovchi turli datchiklar yaratilgan. Bundan tashqari, yer qimirlashini aniqlash qurilmasi, fotoelektrik konverter qurilmasi, termoelektrik konverter qurilmasiga bog’liq holda zamonaviy ta’lim xonalarini yaratishimiz mumkin. Ma’lumotlarni saqlashda esa bulutli texnologiyalarni qo’llash juda foydali bo’lib qoldi.
|
| |
