Mechanizatiyalash muhandislari instituti

4
Аннотация 
 
Korxonalarda va byudjet tashkilotlarida energiya tejash siyosatini amalga 
oshirish uchun energiya resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish orqali 
ishlab chiqarish barqarorligini ta'minlaydigan maqsadga muvofiq energiya auditi 
talab qilinadi. Shu bilan birga, energiya tejash masalalari to'g'ridan-to'g'ri qabul 
qilingan choralarning iqtisodiy ekspertizasi bilan bog'liq. 
O'quv qo'llanmada energiya auditi usullari, zamonaviy o'lchov vositalaridan 
foydalanish, korxonada energiya sarfi bo'yicha yakuniy hisobotni tuzish 
muhokama qilingan. 
Shuningdek, elektr va issiqlik ta'minoti, shamollatish va yoritish, nasos 
stantsiyalaridagi energiya tekshiruvlari uchun siqilgan havo tizimidagi tashkiliy-
texnik tadbirlar ko'rib chiqildi. 
Аннотация 
Для проведения политики энергосбережения в предприятиях и 
бюджетных 
организациях 
требуется 
целенаправленное 
проведение 
энергетического аудита, что обеспечит стабильность производства через 
повышение эффективности использования энергетических ресурсов. При 
этом вопросы энергосбережения напрямую связаны с экономической 
экспертизой проводимых мероприятий. 
В учебно-методическом пособии рассмотрены методики проведения 
энергоаудита, применению 
современных 
измерительных 
приборов, 
подготовки 
итоговой 
отчетности 
потребления 
энергоресурсов 
на 
предприятии. 
Также рассмотрены организационно-технические мероприятия в 
системах электро- и теплоснабжения, вентиляции и освещения, сжатого 
воздуха, проведения энергоаудита на насосных станциях.
Annotation 
To carry out the energy saving policy at enterprises and budgetary 
organizations, a purposeful energy audit is required, which will ensure the stability 
of production through an increase in the efficiency of the use of energy resources. 
At the same time, the issues of energy conservation are directly related to the 
economic expertise of the activities carried out. 
The training manual discusses the methods of energy audit, the use of modern 
measuring instruments, the preparation of the final reporting of energy 
consumption at the enterprise. 
Also considered are the organizational and technical measures in the systems 
of electricity and heat supply, ventilation and lighting, compressed air for energy 
audits at pumping stations. 

5
KIRISH 
Energiya auditi - bu korxonada energiya resurslaridan foydalanish 
samaradorligini aniqlashga qaratilgan tadbirlar kompleksi. Bu texnologik ishlab 
chiqarish va iqtisodiy iste'molda energiya tejash imkoniyatlarini baholashda, buni 
amalga oshirishning eng samarali usullarini ishlab chiqishda yordam beradigan 
o'zaro bog'liq bo'lgan texnik, tashkiliy, iqtisodiy chora-tadbirlar kompleksidan 
iborat. Ushbu zamonaviy texnik maslahat sohasi so'nggi 25 yil ichida 
rasmiylashtirgan, O'zbekistonda amaliy energiya auditi tajribasi atigi 7-8 iylda 
bu’lyapti. 
Elektr va issiqlik energiyasini ishlab chiqarish va tarqatish tizimlarini 
optimallashtirish va energiya resurslaridan foydalanish energiya tejashga 
yo'naltirilgan bo'lishi kerak. Shu bilan birga energiya va suv balanslarini sozlash 
sanoat va qishloq xo'jaligida ishlab chiqarish tekhnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari 
kutarilishi 
nuqtai 
nazaridan 
korxonaning 
rivojlantirish 
istiqbollarini 
takommilashtiradi. 
Xarajatlarni hisobga olish asosida korxonalarning faoliyati va energetik 
uskunalarning ishlashiga uchun yoqilg'i, suv, elektr energiyasidan foydalanish 
yondashuvlarni qayta ko'rib chiqishni talab qiladi. 
Energiya auditorlari uchun katta miqdordagi energiya resurslari qayerda, 
qancha miqdorda, qayerda va nima uchun sarf qilinishini aniqlash uchun energiya 
uskunalarini ishlatish, hisoblash va ekspluatatsiya tamoyillarini bilish zarur. Shu 
bilan birga, texnologik birliklar, issiqlik energiyasi va boshqa resurslardan 
foydalanish jarayonida hosil bo'lgan ikkilamchi zaxiralaridan foydalanish 
usullarini izlash kerak. Energiya iste'mol qilish samaradorligini oshirish noyob 
xususiyatlarga ega bo'lgan energiya manbalari hisobiga amalga oshirilishi kerak: 
bular qayta tiklanadigan, ekologik jihatdan toza va Yer atmosferasida katta 
miqdordagi parnik gazlarining chiqishiga olib kelmasligi kerak. 
O'zbekiston Respublikasi fuqarolari har kuni mamlakat energetika majmuasi 
muammolari bilan uchrashadilar. Jamiyat mavjud resurslardan tejamkorlik bilan 
foydalanishni o'rganmagan va jamiyat bu muammoga aloqador barcha tuzilmalar 
faoliyatida ularning kelishmovchiligi, muhandislikning ushbu yangi sohasi 
bo'yicha mutaxassislarning etishmasligi, hamma narsadan tashqari, talab 
qiladiganligi sababli tegishli muvofiqlashtirishga ega emas, ularni ilmiy izlanish 
ko'nikmalariga ega bo'lish talab qiladi. 
Energiya auditining asosiy vazifasi respublika korxonalarida energiya tejash 
bo'yicha chora-tadbirlarni amalga oshirishni asosiydir. Bu ishlab chiqarish, 
transport va iqtisodiy ehtiyojlarning barcha tarmoqlarida o'ziga xos energiya sarfini 
sezilarli darajada kamaytirishni ta'minlaydi. 

Download 3,3 Mb.