12
2-bob.
ENERGIYANI IZLANISH MOSLAMALARI
2.1. Energik izlanishlari va energiya auditi utkazish uchun zarur bo'lgan
zamonaviy o'lchov vositalarining umumiy atamalari
Energiya auditi energiya iste'mol qiladigan uskunalar bilan bog'liq bo'lgan boshqa
faoliyat sohalaridan, avvalambor, ikkita eng muhim parametrlar bilan farq qiladi:
1.
Kompleksli yondashuv. Energiya auditori tekshirish
jarayonida barcha turdagi
energiya manbalariga va energiya iste'mol qiladigan uskunalar turlariga bir xil
e'tibor beradi. Energiyani tejaydigan loyihalarni baholash
va ishlab chiqishda
o'rganilayotgan ob'ektlarning tashqi va ichki aloqalari hisobga olinadi.
2.
Iqtisodiy tahlil. Energiyani tejaydigan chora-tadbirlar va loyihalarni tanlashning
yagona mezonlari mavjud - bu iqtisodiy samaradorlik. Energiya auditi faoliyatini
tashkil etishning asosiy bosqichlaridan biri bu energiya auditi uchun o’lchash
vositalarni to'g'ri va samarali tanlashdir.
Energiya auditi laboratoriyalarining turlari.
1. Mobil energiya-ekologik o'lchov laboratoriyasi.
Bunday laboratoriyaning asosiy to'plami quyidagi asosiy o'lchov vositalaridan iborat:
• ob-havo stantsiyasi (haroratni, atrofdagi namlikni, shamol tezligini o'lchash);
• ultratovushsiz suyuqliklar (gazlar, aralashmalar) oqim uchun o'lchagich;
• quvvat sarfi analizatori (tok, kuchlanish, quvvat va boshqalarni o'lchash);
• osiloskop (o'lchov signallarini ko'rish);
• infraqizil sirt harorati o'lchagichlari;
• teplovizor (ob'ektlarning harorat maydonlarini
chizish uchun infraqizil
videokamera);
• suv sifati hisoblagichlari;
• sirt orqali issiqlik oqimining zichligini o'lchash uchun sensorlar;
• haroratni o'lchash o'tkazgichlari va termoelektrik termometrlar;
• bosim o'lchash aylanuvchilari.
2. Avtonom tartibda ulchiydigan portativ vositalar to'plami.
Bunday qurilmalar
uchun asosiy talablar:
• elektr zanjirlarining rejimini o'lchashda - tekshirilayotgan elektr
zanjirlarining ishlashiga ta'sir ko'rsatilmaydi;
• portativlik – og’irligi 15 kg dan oshmasligi, himoyalangan holda ijro etilishi
yoki himoya
plyonkasining mavjudligi;
• avtonom tartibda ishlash - bir necha soat ishlashni ta'minlaydigan o'rnatilgan
quvvat manbai mavjudligi;
• ma'lumotlarni yozish qobiliyati - ichki saqlash moslamasining mavjudligi
yoki tashqi saqlash moslamasini ulash uchun unifikatsiyalashgan klemmasi;
• kompyuter bilan aloqa - kompyuterga ma'lumotlarni uzatish uchun
port va
dasturiy ta'minot mavjudligi;
• haqiqiy kalibrlash sertifikati yoki tasdiqlash sertifikati mavjudligi.
13
2 rasm. Pirometr FLUKE 561
Pirometr haroratni o'lchov ob'ekti bilan bevosita aloqa qilmasdan o'lchashga
imkon beradi. FLUKE 561 modeli lazer belgilash moslamasiga ega,
bu esa
uzoqdagi o'lchov ob'ektini aniq nishonga olishni osonlashtiradi.
3 rasm. PCE EM-882 birlashtirilgan o’lchash vositasi.
PCE EM-882 ko'p funktsiyali vositasi namlik, yorug'lik, harorat,
shovqin
darajasini o'lchash uchun mo'ljallangan.
Yassi, silindrsimon va sharsimon qismlar va yig'ilishlarning qalinligini
o'lchash MT 8812 qalinligi o'lchagichi tomonidan ta'minlanadi.
