gruntli joylarda esa mavjud kanal qazuvchi ish jihozi va tuproqlar
qatlami orasiga siqilgan gazni berish orqali amalga oshiriladi.
Portlatish u su li bilan ka n a l quruvchi mashinalari. Portlatish
usuli bilan kanal qazish asosan o 'ta qattiq,
toshii va botqoq joylarda
amalga oshiriladi.
Bu usulda kanal qazishning ikkita iuii mavjud bo‘lib, ulardan biri
yarim mexanizatsiyalashgan mrtdtr. Bunda m aiu m masofalarda
quduqlar qazilib, unga portlovchi moddaiar
joylashfiriladi va bir
vaqtning o ‘zida portlash natijasida kanalning dastlabki shakli hosil
qilinadi. Ikkinchi turi mexanizatsiyalashgan turi bo‘lib, bunda maxsus
transheya qazuvchi mashinalar
orqali transheyalar qazilib, u portlovchi
modda bilan to‘ldirilgan quvurlarga tushiriladi.
Bu mashinalarning ish jihozlari oddiy yoki faol bo‘lishi bilan birga
ular qazgan transheyalarning tubida diametri 30-100 mm bo‘lgan
plasmassa quvurlari ichiga portlovchi moddaiar bilan to‘ldirilgan
quvurni yotqizuvchi mexanizmlar o ‘matilgan.
Yopishqoq tuproqlarda gazodinam ik energiya yordamida kanal
qazuvchi mashinalar. Yopishqoq tuproqlarda ishlovchi ish jihozlarining
asosiy kamchiliklaridan biri bu qazilayotgan
tuproqning ish jihozi
(asosan oddiy ish jihozlariga) sirtiga yopishib qolishi, uning ish
unumdorligini pasayishiga va tuproqni qirqishga
sarflanadigan kuchni
ko‘p talab qilishga olib keladi. Buni oldini olish maqsadida tuproq bilan
ish jihozi orasida siqilgan havo yoki qazilgan qatlamini hosil qiluvchi
moslamalar joriy qilingan. Bu usulda maxsus
uskunada siqilgan gaz
(havo) hosil qilinib, tuproq va metal orasiga y o‘naltiriladi, bu hosil
qilingan havo qatlami mashina
ish unumdorligini oshirishga, hamda
qazishga sarflanadigan kuchni 30-50 barobargacha kamaytirishiga sabab
boMadi.
Hozirda bareha mutaxassis va olimlar bu usulni takomillashtirish
ustida ilmiy tadqiqot ishlarini olib bormoqdalar.
