|
Materiallarni mexanik xossalarini statik yuklama bilan aniqlash
|
| bet | 3/4 | | Sana | 13.01.2024 | | Hajmi | 470.13 Kb. | | #136331 |
Bog'liq Lecture-3 2-amel-qq, 4-sinf-texnologiya-exl, 4-sinf-ish-rejasi-yangi, тfmiit2011fmiit2011, Umidni hisoboti, усыныс (1), Reja Axborotlashtirish sohasidagi asosiy me’yoriy-huquqiy hujjat-fayllar.org, Vektorlar, H2I2PE0uMuex0Kt62CMLqobjMwAXiRpKzbPjGTll, 11-sinf-informatika-testlar-1, Birinchi va ikkinchi tart, METALLARМЕТАЛЛМАСЛАР2021, file (6), 9 -ma’ruza Xususiy hosilali differensial tenglama haqida tushunc-fayllar.orgMateriallarni mexanik xossalarini statik yuklama bilan aniqlash. - Materiallarni mexanik xossalarini statik yuklama bilan aniqlash.
- Cho‘zilishga sinash
- Cho‘zib sinash bilan materialni mexanik xossalari to‘g‘risida to‘la ma’lumot – informatsiya olinadi. Buning maxsus tsilindrik (ko‘ndalang kesimi doira) yoki yassi (ko‘ndalang kesimi to‘g‘ri to‘rtburchak) namunalar olinadi. Tsilindrik namunalarning geometrik o‘lchamlari Gost 1497-84 bo‘yicha olinadi: bunda ; bo‘ladi: = dastlabki namuna uzunligi; - namunani hisobiy ko‘ndalang kesimi dastlabki yuzasi. Tsilindrik namunani dastlabki hisobi uzunligini ( ) dastlabki diametriya ( ) nisbati, ya’ni / namunani karraliligi («kratnostь») deyiladi. Amalda 2,5; 5 va 10 karralli namunalar ishlatiladi, eng ko‘p ishlatiladigani 5.
- Quyidagi rasmda (rasm 2.4) namunali cho‘zilish davridagi holatlari ko‘rsatilgan.
Rasm Tsilindrik namunaning har xil bosqichlaridagi cho‘zilish sxemasi
Namuna cho‘zish mashinasiga vertikal holda o‘rnatilib – maxkamlab cho‘zib uziladi.
Rasm. Cho‘zish va kuchlanish diagrammalari : a – cho‘zish diagrammasi; b – cho‘zishda kuchlanishlar diagrammasi va haqiqiy kuchlanishlar diagrammasi
Materiallarni qattiqligini sinash
Materiallarni qattiqligi bu uni yuzasiga botirilayotgan qattiq jism – indiqatoriga ko‘rsatilayotgan qarshiligidir. Indiqator sifatida toblangan po‘lat shar yoki konus yoki piramida shaklidagi olmosli uchlik qabul qilinadi. Brinell usulida namuna yuzasiga po‘lat shar botirilganda qolgan izning yuzasiga qarab; Rokvell usulida namuna yuzasiga olmos konus yoki po‘lat shar botirilganda ular qoldirgan izning chuqurligiga qarab; Vikkers usulida olmos piramida qoldirgan iz yuzasining kattaligiga qarab qattiqlik aniqlanadi. (rasm 2.6).
Rasm Qattiqlikni sinash usullari sxemalari. a-Brinell usuli, b-Vikkers usuli, v-Rokvell usuli
Brinel usuli - Brinel usuli
- GOST 9012-59 bo‘yicha namuna yuzasiga toblangan po‘lat shar botiriladi: shar diametri 10,5 yoki 2,5mm bo‘ladi. Botirilayotgan kuch 5000N dan 30000N gacha (R). Kuch olingach namuna yuzasida sferik chuqurcha hosil bo‘ladi: chuqurcha diametri ; Bu maxsus lupa yordamida o‘lchanadi. Brinell usuli bo‘yicha qattiqlik quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi.
- Bu usulda o‘lchov birligi yozilmaydi.
- Bu yerda: toblangan shar diametri, mm, qolgan iz diametri mm; R-kuch, N (kg).
- Amalda bunaqa hisoblab o‘tirilmaydi. Qo‘yilgan kuch va iz dimetriga to‘g‘ri keladigan qattiqlik NV miqdori jadvali oldindan tayyorlanadi va unga qarab qattiqlik aniqlanadi. Albatta, iz qancha kichik bo‘lsa, qattiqlik shuncha ko‘p.
- Brinell usulida asosan kichik va o‘rta qattiqlikdagi materiallar qattiqligi aniqlanadi: po‘latlar uchun 450NV; rangli metallar uchun 200NV. Vaqtincha qarshililik bilan qattiqlik NV o‘rtasida bog‘lanish munasabati o‘rnatilgan.
- σ 3,4 NV – issiq prokatlangan uglerodli po‘latlar uchun;
- σ 4,5 NV – mis qotishmalari uchun,
- σ 3,5 NV – alyuminiy qotishmalari uchun.
|
| |
