Bosh ishchi organIarining soni bo'yicha: bir shpindelli va ko'p
shpindelli, bir supportli va ko'p supportli stanoklar bo'ladi.
Konstruktiv belgilari bo'yicha vertikal, gorizontal va qiya stanoklar uchraydi.
Massasiva gabaritlari bo'yicha: yengil (1 tgacha), o'rta (1-10 t), yirik (10-30 t), og'ir (30-100 t), juda og'ir, (>100 t).
8.3. StanokIarning beIgilanish tizimi
Stanoksozlik sanoati tomonidan chiqarilgan metall kesuvchi stanoklar yuqorida keltirilgan ЭНИМС instituti taklif etgan belgilash sistemasi asosida belgilanadi. Bunga asosan stanoklarga raqamlar va harflardan tuzilgan shifr (yoki model) beriladi. Bu shifrdagi birinchi raqam stanokning guruhini, ikkinchi raqam
stanokning guruhdagi tipini, uchinchi (yoki uchinchi va to'rtinchi) raqamlar stanokning eng muhim ekspluatatsion parametrlaridan birini ifodalaydi. Birinchi yoki ikkinchi raqamdan keyingi harf odatda stanokning navbatdagi modernizatsiyasi (takomiUashtirilganligi)ni, barcha raqamlardan keyingi harf esa stanok asosiy modelining modifikatsiyasini ko'rsatadi. Masalan, 16K20-tokarlik stanogi, universal, modernizatsiya qilin-gan (K), markazlarining balandligi 200 mm; 16K20
П
) tokarlik-vintqirqar stanogi) yoki boshqa alohida xususiyatlarini ifodalaydi. 8.2-jadvalda stanokJarning belgilanishiga doir misollar keltirilgan:
Dastur bo'yicha boshqariladigan stanoklar uchun quyidagi indek-satsiya qabul qilingan: Ц - siklli
boshqaruv;
Ф1
- raqamli indeksatsiya, shuningdek koordinatalar oldindan teriladi;
Ф2 - pozitsion sistema bo'yicha raqamli dastur bo'yicha boshqaruv; ФЗ - konturli sistema bo'yicha raqamli dastur bo'yicha boshqaruv; Ф4 - kombinatsiyalashgan sistema bo'yicha raqamli dastur bo'yicha boshqaruv.
Misollar:tokarlik-revolver stanogi, gorizontal golovka-
li, yuqori aniqlikka ega (П), siklli dastur bo'yicha boshqariladi; 2202ВМФ4—ко'р maqsadli (parmalash-frezalash-teshik kengaytirish) stanogi,
gorizontal tipli, yuqori aniqlikka ega (B), asboblar maga-ziniga ega (M), kombinatsiyalashgan raqamli dastur bo'yicha (Ф4) boshqariladi.
Ixtisoslashtirilgan va maxsus stanoklar umumiy tasnif bo'yicha emas, balki shu stanokni ishlab chiqargan zavod yoki sanoat sohasi bergan shartli belgi bilan belgilanadi.
Misollar:
HC-12...stol ustiga o'rnatiladigan (настольно-сверлилный) par-malash stanogi, parmalanadigan teshikning diametri 12 mm gacha; K-96...
tokarlik-gardanlash stanogi, chervyak, shakldor va modulli frezalarining orqa yuzalarini gardanlash uchun mo'ljallangan; JlT-lO...tokarlik stanogi, harakatdagi ta'mirlash ustaxonalari uchun Lubensk stanoksozlik zavodi tomonidan ishlab chiqarilgan; E3-9... tishli reykalarning tishlarini qirqib ishlash uchun mo'ljallangan
maxsus stanok, Yegoryev shahridagi tish kesish stanoklari zavodida tayyor-langan; BП-3...vertikal-sidirish (вертикально-протяжной) stano-
