5-Laboratoriya jumısı
Metal janıwshı túrli túrdegi stanok elektr júritpelerin izertlew.
Jumıs maqseti
Temirshi usta qurılması tok uzatıwı hám elektr basqarıw sxemasın úyreniw hám
izlew, tájiriybelik usıl menen tokar qurılmasınıń tiykarǵı tok uzatıw
elektr dvigateli
kernewin anıqlıw.
Tiykarǵı teoriyalıq jumıs
Tokar qurılması tiykarǵı tok uzatıw elektrodvigatelining kernewi analitik hám
tájiriybelik usıllar menen anıqlanıwı múmkin. Elektrodvigatel kernewin analitik usıl menen
anıqlaw ushın qollanilayotgan materialdıń qásiyetleri belgili bulishi kerek, kesiw materialı
hám ayrıqshalıqı bolıwı kerek, kesiw hám uzaqlıq tereńligi anıq bolıwı kerek. Taǵı sonıń
menen birge tiykarınan kesiw kúshin hám tezligin biliw shárt.
Kesiw kernewi tómendegi formula arqalı anıqlanadı :
Bul jerde: Frez-kesiw kúshi, Vrez-kesiw tezligi, m/min.
Elektrodvigatel kernewi
Kesiwdiń paydalı kernewi
Bul jerde sr-material ayrıqshalıqına baylanıslı bolǵan kesiw koeffitsenti
ur- isletilineip atırǵan material ayrıqshalıqına, kesiw tereńligine, kesiw sapası
hám beriliwine baylanıslı bolǵan dáreje kórsetkishi.
S- shpindelning 1 ta aylanıwınıń barıwı. (mm).
T- kesiw tereńligi, mm.
Cv- isletilineip atırǵan material ayrıqshalıqına bo-lii bshlgan koeffitsent.
Xv hám Yv - anıq kesiwde isletilineip atırǵan material ayrıqshalıqına hám
beriliwi úlkenligi xamda kesiw tereńligine baylanıslı bolǵan dáreje kórsetkishleri.
Tm - kesiw quwatı (ko'mgungacha kesiw jumısınıń dawam etiw waqti ) mil.
Formulalarǵa kirgen koefficiyentler hám dáreje kórsetkishleri bahaları
mashina
qurıw hám kesiw málimlemelerinde keltiriletuǵın kesteler boyınsha saylanadı.
Elektrodvigatel tiykarǵı tok uzatıw qurılması kernewi maksimal júkleniwi ushın
anıqlanadı, lekin sonı itibarǵa alıw kerek, qurılma hám elektrodvigatelni aqırıǵa shekem
júklenbese, ol tómen FIK de hám tómen kernewi koefficiyentinde islewi múmkin.
Tok uzatıw qurılması elektrodvigatelining kernewin analitik (ámeliy) usılda anıqlaw
onsha ishonarli hám etarlicha anıq emes. Tok uzatıw qurılması elektrodvigateli kernewin
tájiriybelik usılda anıqlaw etarlicha anıq nátiyjelerdi beredi. Tájiriybeni ótkeriw ushın
etarlicha kernewge iye bolǵan tiykarǵı tok uzatıw elektrodvigatelini alıw kerek. Shınjırdan
alınǵan úsh fazalı tokni elektrodvigatel isletiw kernewi ózi jazatuǵın vattmetr kórsetkishi
arqalı anıqlanadı, tok uzatıw elektrodvigatelining kernewi bolsa tómendegi formula arqalı
anıqlanadı :
R
2
=
·P
1
·P
1
P
2
= P -
P
Bul jerde R1 - shınjırdan paydalanılıp atırǵan kernew kvt.
R2 - elektrodvigatel validagi paydalı kernew kvt.
- elektrodvigatel nekiga juwap beretuǵın RMD ma`nisi.
P - sol rejim degi elektrodvigatel joytıwı.
Elektrodvigatelni túrlishe júklew FIK maǵlıwmatları
elektr mashinalar
katalogında barıladı ; biraq eger FIK maǵlıwmatları
laboratoriyalarda joq bolsa,
kernewine juwap beretuǵın.
Bul erda - tok uzatıw elektr dvigateliniń FIKi hám nominal kulanishi. Joytıw
kernewin tájiriybe arqalı alıw múmkin. dıń xoxlagan júkleniwin joytıwı ózgermeytuǵın
hám ózgeriwshen joytıwlardan ibarat. Nning ózgermeytuǵın joytıwları ótirikten júriw
tájiriybesi járdeminde anıqlanadı, sonday
Ózgeriwshenleri bolsa tómendegishe arqalı anıqlanadı.
Ózgeriwshen tok dvigateli toqtap qaladı hám statorda elektro-dvigateliniń
nominal
tokına teń tok payda etiledi. Ózgeriwshen joytıwlarǵa teń qollanılatuǵın kernewge teń.
Bunnan proporsionallıq koefficiyenti K = Pv/ Ik2 anıqlanadı
Eger propotsionallik
koefficiyenti belgili bolsa, ol túrde xar qanday júkleniw
ushın ózgeriwshen joytıwlardı anıqlaw múmkin. Qurılma
elektrodvigatelining
kernewi:
P
2
= P
1
-
P
1
.
Mısal : Bir kesimli temirshi ustalıq qurılması sımı elektrodvigatelining
kernewin tómendegi shártlerde anıqlań.
Jumıs túri- tayarlaw ; isletiletuǵın material - bvr = 75 kg/mm2 aqırǵı qarsılıqqa iye
bolǵan polat tegislik; kesiw tereńligi T = 7 mm, aylanba uzatıw S = 2 mm/ob, ga teń.
Qurılma FIKi
= 0, 7 v ga teń, ásbap retinde tez kesadiganpo'latdan jasalǵan
kesim
qollanıladı. Tarqatıp alıw : shártlerdi orınlaw daǵı kesim tezligi (btus)
Vrez = C
V
/T
xy
·S
n
= 56/70,25,20,66 = 21,8 m/min
CV koefficiyent ma`nisi hám Xv xamda Yv dáreje kórsetkishleri bildirgish boyınsha
qabıl etiledi. Kesiw tezleniwi tómendegi formula boyınsha anıqlanadı.
rrez = Cp·T
xp
·S
yp
= 200·7·2
0,75
= 23000 N
Elektrodvigatelnin kerekli kernewi
P
0
= F
rez
·V
rez
/1000·60
= 23000·21,8/1000·60·0,7 = 11,9 kv
Ga teń.
Ózgeriwshen quwat joytıwları tómendegi formuladan anıqlanadı :
Ga teń.
Ózgeriwshen quwat joytıwları tómendegi formuladan anıqlanadı :
Bul jerdegi -proporsionallıq koefficiyenti.
Eger bizge proporsionnallik
koefficiyenti belgili bolsa, ol jaǵdayda biz qálegen
júkleme degi ózgeriwshen quwat joytıwların anıqlawımız múmkin.
Stanok yuritmasi dvigateliniń quwatı tómendegishe tabıladı :
