243
Обезвоживание
Suvsizlantirish
Dehydration
moddadagi erkin bog‗lanmagan
suvni ajratib chiqarish
jarayoni.Bu tindirish,suzish
yoki moddani qizdirish yo‗li
bilan amalga oshiriladi
Обезмеживание
Missizlantirish
Decopperization
Metall,qotishma,toshqol va
boshqa ashyolardan misni
chiqarib olish jarayoni.
Обезуглерожива-
ние
Ko„mirsizlantirish
Decarburization
Suyuq metall tarkibidagi
uglerodni yo‗qotish jarayoni.
Обессеривание
Oltingugursizlantiris
h
desulphurizatio
n
YUqori haroratda
moddalar
tarkibidagi oltingugurtni
oksidlash yo‗li bilan
kamaytirish
Осадок
Cho„kma
precipitate
CHo‗ktirish jarayonidan
olingan qattiq mahsulot.
Осаждение
Cho„ktirish
Precipitation
Suspenziya va emulsiyalardan
mayda,qattiq zarralarni og‗irlik
kuchi ta‘sirida ajratish.
Пассиватор
Susaytirgich
passivator
Jarayonning tezligini
sekinlashtiruvchi moddalar
(asosan oksidlovchila
ПДК
(пределно
допустимая
концентрация)
REK
(ruxsat etilgan
konsentratsiya)
safeconcentratio
n
Zaharli moddalarning insonga
zarar etkazmaydigan
konsentratsiyasi.
Радиоактивность
Radiofaollik
Radioactivity
Radiy .aktiniy va
boshqa
unsurlar atomlarining o‗z-
o‗zidan
yemirilib,alfa,betta,gamma
nurlar chiqarib,boshqa
elementlarga aylanib turish
xodisasi.
Растворитель
Erituvchi
solvent
Moddalarni eritish xususiyatiga
ega bo‗lgan suyuqlik.
Растворение
Eritish
dissolution
Moddani erituvchi ta‘siri ostida
suyuq holatga keltirish.
Раствор
Eritma
solution
Ikki yoki undan
ortiq
a‘zolardan iborat bir jinsli
aralashma. Eritmalar:
buferli,ideal,qattiq,
qotishma,suyuq,gazli,va
h.k.bo‗ladi.Eritma va
erituvchidan iborat.
Реагент
Reagent
reagent
Kimyoviy reaksiyada ishtirok
etuvchi modda.
Реактив
Reaktiv
chemical agent
Laboratoriya, ilmiy tadqiqot
tajribalarida ishlatiladigan
kimyoviy modda
244
Реактор
Reaktor
reactor
kimyoviy reaksiyalar
o‗tkaziladigan dastgoh.
Реакция
Reaksiya
reaction
Moddalar,ion,molekula yoki
zarralar o‗rtasidagi o‗zaro
ta‘sirlashish jarayoni.
Седиментация
CHo„kish
Sedimentation
Gravitatsion maydon va
markazdan
qochma kuch
yordamida eritmadan qattiq
modda zarralarining o‗lchamiga
qarab qatlam-qatlam bo‗lib
cho‗kishi
Селективное
извлечение
Tanlab ajratish
selective
extraction
Metallni yoki metall
birikmalarini kon
mahsulotlaridan tanlab ajratib
olish
Селективные
реактивы
Saylanma reaktivlar
selective reagent
Ko‗p ionlar orasidan bir xil
ionlar bilangina reaksiyaga
kirishuvchi moddalar
Скважина
Quduq
hole
Suyuq yoki gaz holidagi
moddalarni er ostidan
chiqarib
olish uchun mo‗ljallangan
qurilma.
Смола
Qatron
resin
YUqori polyemirli uglevodlar
zanjirining fazoviy turidan
tashkil topgan,tarkibida ion
almashuvi faol guruhlari
bo‗lgan organik qattiq modda.
Фаза
faza
phase
CHegara sirtlari bilan ajratilgan
va tashqi kuch ta‘sir
qilmaganda o‗zining barcha
nuqtalarida bir xil fizik
xossalarga ega bo‗lgan sistema.
Фарфор
Chinni
porcelain
Suyuqlik va
gazlarni
shimmaydigan, tuproq, qum,
kaolinit va dala shpati
qorishmasiga shakl berilgandan
keyin
yuqori haroratda qizdirib
olinadigan oq sopol.
Хвосты
Chiqitlar
tailings
Tarkibida metall miqdori kam
bo‗lgan keraksiz jinslar. Ular
chiqindixonalarda saqlanadi.
Keyinchalik uni xom ashyo
sifatida ishlatish mumkin.
Цветные металлы
Rangli metallar
non-ferrous
metal
Temir va uning birikmalaridan
boshqa hamma metallarning
sanoatdagi umumiy nomi.
Цианирование
Sinillash
Cyanidation
Nodir metallarni sinil eritmasi
bilan tanlab eritish jarayoni.
Чан
Chan
precipitator
Katta chuqur to‗garak idish.
245
Bo‗tanani aralashtirish,tindirish
uchun ishlatiladi.
