|
Metrologiya va standartlashtirish
|
| bet | 1/4 | | Sana | 31.05.2024 | | Hajmi | 0,54 Mb. | | #258427 |
Bog'liq 3-amaliy mashg\'lot
“METROLOGIYA VA STANDARTLASHTIRISH” fanidan
3-AMALIY MASHG‘ULOT.
O‘LCHASHLAR. O‘LCHASH VOSITALARI VA O‘LCHASHLARNING USULLARI.
Barchaga ma’lumki, o‘lchashlaming umumiy nazariyasi metrologiyaning asosiy muammolari bo‘lib hisoblanadi. “O'lchash” tushunchasi ham falsafiy (anglash nazariyasida), ham maishiy (bir litr suvga qancha tuz zarur), ham tijoriy (o'lchangan miqdorga to‘lov qilish, masalan, elektr energiyasi uchun), ham texnik (mahsulot tayyorlashda kerak bo‘lgan komponentlaming o'lchami, vazni, parametrlari), ham ilmiy nuqtayi nazardan talqin qilinishi mumkin. Qaysi talqinda bo'lishidan qat’iy nazar, o'lchash natijasining aniqlik bilan hamohang bo'lishligi zarur talablardan biridir. Bu esa o‘z navbatida, olingan o'lchash natijalariga tayangan holda, qaror qabul qilishda yo'l qo'yilishi mumkin bo'lgan tavakkalchilikni (risk) ta’minlash uchun zurur hisoblanadi. Qaror qabul qilish esa o'z navbatida turli subyektlarning o'zaro kesishuvida amalga oshiriladi. O'lchash birliligini ta’minlash inson oldida asrlar osha o'ta muhim masala bo'lib kelgan, u hozir ham aktual, kelajakda ham shunday bo'lib qoladi, zero, vaqtga bog'liq tarzda talablar ham ortib bormoqda.
“O‘lchash” tushunchasining belgilari
- Faqat real mavjud ob'ektlarning xususiyatlarini o'lchash mumkin
- O'lchash tajribalar o’tkazishni talab qiladi
- O'lchash uchun maxsus texnik vositalar kerak
- O'lchash natijasi fizik kattalikning qiymatidir
O'lchashlaming birliligi - bu o'lchashlaming shunday holatiki, unda natijalar qonunlashtirilgan birliklarda ifodalangan va o‘lchash natijalarining xatoliklari ma’lum bo‘ladi.
O'lchash aniqligi - o‘lchanayotgan qiymatni o'lchash natijalarining uning chinakam qiymatiga yaqinlashganlik darajasidir.
Ma’lumotni tavsif etishiga qarab o‘lchash vositalari quyidagilarga bo‘linadi: - Shkalali o‘lchash vositalari; - Raqamli o‘lchash vositalari; - O‘ziyozar o‘lchash vositalari.
|
| |
