|
Kvant kuchaytirgichlar haqida ma`lumot
|
| bet | 3/6 | | Sana | 17.01.2024 | | Hajmi | 327,5 Kb. | | #139229 |
Bog'liq Temirova MadinaKvant kuchaytirgichlar haqida ma`lumot.
Kvant kuchayirgichlar-uyg`ongan atom , molekula va ionlarning majburiy nurlanishi hisobiga radiodiapazondagi elektromagnit to`lqinlarni kuchaytiradigan qurilma. 1956-yilda A.Q.SH da o`ta yuqori chastotali elektromagnit to`lqinlar va tebranishlarni kuchaytiruuvchi paramagnet kristallardan yasalgan kvant kuchaytirgichlar yaratildi. Shuning uchun erkin elektronlari oqimi klassik mexanika qonunlariga bo`ysunuvchi oddiy kuchaytirgichlardan , lampali kuchaytirgichlardan farq qiladi. Kvant kuchaytirgichlarda ishtirok etuvchi paramagnet ionlarning soni o`zgarmaganligi sababli ularda miqdoriy o`zgarish shovqini bo`lmaydi. Upast temperaturada ishlaganligi tufayli uning issiqlik shovqini kichik (shovqin , asosan , spontan – o`z-o`zidan nurlanish bilan bog`liq) , sezgirligi juda yuqori . Kvant kuchaytirgichlarda elektromagnit to`lqin faol muhitdan o`tib uyg`ongan faol markaz hisobiga o`z energiyasini ko`paytiradi . Kvant kuchaytirgichning boshqa kuchaytirgichlardan afzalligi – xususiy shovqinlarining pastligi va yuqori darajada sezgirligidir. Kvant kuchaytirgichlari radiofizika qurilmalari harakateristikalarining turg`unligi , sezgirligi , quvvatini oshiradi , optikada o`ta kuchli monoxromatik yorug`lik manbai hosil qiladi. Ulardan muhitning yorug`lik ta`sirida o`zgarishini o`rganishda , rangli va hajmiy tasvirlarini olishda , tibbiyotda , nozik ko`z operatsiyalarini amalga oshirishda , texnikada hisoblash mashinalari elementlarini tuzishda , materiallarni qayta ishlashdda , aloqa va lokatsiya maqsadlarida , kimyoviy reaksiyalarni boshqarishda va xalq xo`jaligining turli sohalarida foydalaniladi. Kvant elektronika- fizikaning majburiy nurlanish hodisasiga asoslanib , elektromagnit tebranishlarni va to`lqinlarni generatsiyalash (hosil qilish ) va kuchaytirish usullarini , shuningdek , kvant generator va kvant kuchaytirgich xossalarini hamda ularning qo`llanishini sohasi. Klassik elektronikada elektromagnit tebranishlar va to`lqinlar M.Faradey kashf etgan elektromagnit induksiya hodisasi asosida hosil qilinadi . Elektromagnit tebranishlar va to`lqinlarni kuchaytirish esa electron asboblar va kuchaytirgich zaryadlangan zarralar oqimi yordamida amalga oshirilsa bu jarayonlar to`g`ridan- to`g`ri uzviy bog`langan faol modda va optik resonator (ikki ko`zgu) yordamida amalga oshiriladi . Hozirgi zamon kvant elektronikasi 1916-yillarda A.Eynshteyn kashf etgan nurlanishni o`z-o`zidan (spontan) va majburiy nurlanish ( induksiyalangan ) ga ajralishi hodisasiga asoslangan.
Kvant elektronikasi yoki lazerlar fizikasining rivojlanishida radiofizikanig bo’limi bo’lgan radiospektroskopiya muhim omil bo’ldi. Uning keskin rivojlanishi 1940-yillardan boshlanib, ilmiy izlanishlar yo’nalishi atom va molekula spektroskopiyasidan tashqari vaqt va chastotaning, ya’ni o’ta yuqori chastota (O’YUCH) standartlarini yaratilishga bag’ishlangan edi. Bu ilmiy izlanishlar natijasida 1950-yillarning boshlarida bir-birlaridan mustaqil ravishda N.G.Basov, A.M.Proxorov (FIAN, Rossiya) va Ch.Tauns (AQSH, Kolumbiya universiteti) tomonidan majburiy nurlanish g’oyalaridan amalda foydalanib, ammiak molekulasida ishlovchi molekulyar kuchaytirgich va generator (Mazer) yaratildi .
|
| |
