JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/ Volume–22_Issue-1_February_2023
45
MOLIYAVIY HISOBOT HAQIDA TUSHUNCHA
Toshpo'latova Munisabonu Ibrohim qizi
Toshkent Moliya Instituti 1-kurs Magistranti
Moliyaviy hisobot – xo’jalik yurituvchi subyektlar tomonidan mahsulotlar sotish
natijalari to’g’risidagi ma’lumotlar majmui bo’lib, u subyektning moliyaviy - xo’jalik
faoliyatining holatini ma’lum davrga qiymat ko’rinishida aks etishidir.Moliyaviy
hisobot
axborotlari sotilganlar, ishlab chiqarish xarajatlari, xo’jalik mablag’lari va
ularning tashkil topish manbalari, ishlarning moliyaviy natijalari, soliqqa tortish hamda
dividendlar to’g’risidagi ma’lumotlarni o’z ichiga oladi.Garchi
har bir moliyaviy
hisobot alohida ko'rib chiqilsa-da, ularning barchasi bir-biriga bog'liqdir.
Balansda
ko'rilgan aktivlar va passivlarning o'zgarishi, shuningdek, foyda va zarar to'g'risidagi
hisobotda ko'rilgan daromad va xarajatlarda aks ettiriladi, natijada kompaniya foydasi
yoki zarariga olib keladi.Naqd pul oqimlari balansda ko'rsatilgan pul mablag'lari
to'g'risida qo'shimcha ma'lumot beradi va ekvivalent bo'lmasa ham, daromadlar
to'g'risidagi hisobotda ko'rsatilgan sof daromad bilan bog'liqdir.Hech
qanday
moliyaviy hisobot butun voqeani aytib bermaydi. Biroq, ular birlashganda
investorlarga juda kuchli ma'lumotlarni taqdim etadilar. Bu oqilona sarmoya kiritish
haqida gap ketganda investorlar uchun eng yaxshi vosita.Ular pul oqimini, daromadni
va balansni hisobga olgan holda kompaniyaning sog'lig'i to'g'risida
keng qamrovli
hisobotlar.Shuningdek, biznes qayerdan naqd pul ishlab chiqarayotgani va bu naqd pul
qayerga ketayotgani haqida ma'lumot beriladi.
Ular biznesning foydalimi yoki yo'qligini, bundan keyin ham foyda keltirishini va
vaqt o'tishi bilan savdo hajmining pasayib borishi kabi katta muammolar paydo
bo'ladimi-yo'qligini ko'rsatib beradi.
“Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi qonunning 16-moddasiga muvofiq moliyaviy
hisobotga quyidagi ma’lumotlar kiritilishi lozim:
- investitsion qarorlar va kreditlash to'g'risidagi qarorlarni qabul qilish uchun zarur
bo'lgan ma'lumotlar;
- sub'ektning kelajakdagi pul oqimlarini baholashda foydali bo'lgan ma'lumotlar;
- sub'ektga berilgan resurslar, majburiyatlar va ulardagi o'zgarishlar to'g'risidagi
ma'lumotlar.
Yuqorida aytib o'tilgan ma'lumotlarga qo'shimcha ravishda, moliyaviy hisobotda
batafsilroq ma'lumotlar ham mavjud. BHMA 1
ga muvofiq, moliyaviy hisobotda
korxonaning mulki va resurslari to'g'risidagi quyidagi ma'lumotlar bo'lishi kerak, bu
foydalanuvchilarga pul oqimini baholashga yordam beradi:
korxona tasarrufidagi mol-mulk to'g'risida;
kompaniyaning majburiyatlari to'g'risida;
