Davlat kredit tizimi
Bank muassasalari
Nobank kredit tashkilotlari
Boshqa moliyaviy vositachilar
Tijorat banklari
Kredit uyushmalari; Lombardlar.
Lizing firmalari; Investitsion fondlar; Venchur kompaniyalar; Sugʼurta tashkilotlari; Pensiya fondlari.
Banklar - bank hisobvaraqlarini ochish va ularni yuritish, to’lovlarni amalga oshirish, omonatlarga pul mablag’larini jalb etish, o’z nomidan kreditlar berish bo’yicha operatsiyalarni amalga oshiruvchi tijorat tashkiloti bo’lgan moliyaviy vositachilardir.
Kredit uyushmalari
- kreditlar berish hamda boshqa moliyaviy
tomonidan ixtiyoriy teng huquqli
ko‘rsatish maqsadida yuridik va jismoniy
a’zolik
xizmatlar shaxslar asosida
tuziladigan kredit tashkilotidir.
Oʼzbekistonda kredit tizimining holatini tavsiflovchi ayrim koʼrsatkichlar
№
|
Ko’rsatkichlar
|
Yillar
| | | | | | |
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
1
|
Kredit tashkilotlari soni
|
104
|
121
|
147
|
159
| | |
shu jumladan:
| | | | | | |
tijorat banklari
|
28
|
29
|
30
|
32
| | |
nobank tashkilotlar
|
76
|
92
|
117
|
127
|
2
|
Kredit tashkilotlarining aktivlari, mlrd.so’m
|
166851,0
|
214882,5
|
273367,7
|
366984,8
| | |
shu jumladan:
| | | | | | |
tijorat banklari
|
166632,0
|
214420,0
|
272727,0
|
362309,0
| | |
nobank tashkilotlar
|
219,0
|
462,5
|
840,7
|
863,7
|
3
|
Jalb qilingan depozitlari, mlrd. soʼm
|
59579,0
|
70001,0
|
91009,0
|
114746,9
| | |
shu jumladan:
| | | | | | |
tijorat banklari
|
59579,0
|
70001,0
|
91009,0
|
111035,0
| | |
nobank tashkilotlar
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
4
|
Kredit tashkilotlarining kredit qoʼyilmalari, mlrd. soʼm
|
110765,2
|
167802,4
|
212328,4
|
277720,2
| | |
shu jumladan:
| | | | | | |
tijorat banklari
|
110572,0
|
167391,0
|
211581,0
|
277775,0
| | |
nobank tashkilotlar
|
193,2
|
411,4
|
747,4
|
745,4
| Tijorat banklarining jami kapitali dinamikasi, mlrd.so'm
80000
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
01.01.2018 01.01.2019 01.01.2020 01.01.2021 01.01.2022
20676
26679
51031
59181
70858
Tijorat banklarining aktivlari, mlrd.so'm
350000
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
450000
400000
01.01.2018 01.01.2019 01.01.2020 01.01.2021 01.01.2022
166632
214420
272727
362309
434777
Tijorat banklarining jami jalb qilingan depozitlari, mlrd.so'm
0
20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000
CREATED BY NODIR KHIDIROV
01.01.2018
01.01.2019
01.01.2020
01.01.2021
01.01.2022
59579
70001
91009
111035
149561
Tijorat banklarining jami kredit qo'yilmalari, mlrd. so'm
250000
200000
150000
100000
50000
0
350000
300000
01.01.2018 01.01.2019 01.01.2020 01.01.2021 01.01.2022
110572
167391
211581
277755
324139
2020-yil yakunlariga ko'ra dunyoning eng ko’p aktivlarga ega 15 ta bank
| | | |
O'rin
|
Bank nomi
|
Mamlakat
|
Aktivlari ( trln.
AQSH $.)
|
1
|
Industrial and Commercial Bank of China
|
Xitoy
|
5,11
|
2
|
China Construction Bank
|
Xitoy
|
4,31
|
3
|
Agricultural Bank of China
|
Xitoy
|
4,17
|
4
|
Bank of China
|
Xitoy
|
3,74
|
5
|
Mitsubishi UFJ Financial Group
|
Yaponiya
|
3,40
|
6
|
J.P. Morgan Chase
|
AQSH
|
3,39
|
7
|
BNP Paribas
|
Fransiya
|
3,06
|
8
|
HSBC Holdings
|
Buyuk Britaniya
|
2,98
|
9
|
Bank of America
|
AQSH
|
2,82
|
10
|
China Development Bank
|
Xitoy
|
2,53
|
11
|
Credit Agricole
|
Fransiya
|
2,41
|
12
|
Citigroup
|
AQSH
|
2,26
|
13
|
Sumitomo Mitsui Financial Group
|
Yaponiya
|
2,12
|
14
|
Mizuho Financial Group
|
Yaponiya
|
2,04
|
15
|
Japan Post Bank
|
Yaponiya
|
2.04
| Sug’urta kompaniyalari - asosiy vazifasi yuridik va jimoniy shaxslarga alohida turdagi shartnomalarni sotib olish orqali risk darajasini kamaytirish imkoniyatini taqdim etuvchi moliyaviy vositachilar.
Investitsion banklar
- asosiy vazifasi xususiy kompaniyalar, hukumat va boshqa tashkilotlarga o‘z faoliyatini moliyalashtirish uchun zarur mablag‘larni jalb qilishda yordam beruvchi moliyaviy tashkilotlar.
Dunyoning eng ko’p aktivlarga sug’urta kompaniyalari, mlrd. AQSH. dollari,
2021-yil, avgust
| | | |
№
|
Kompaniya nomi
|
Mamlakat
|
Umumiy aktivlar qiymati
|
1
|
Ping An Insurance Group
|
Xitoy
|
1558,15
|
2
|
Allianz
|
Germaniya
|
1257,5
|
3
|
AXA
|
Fransiya
|
988,23
|
4
|
Prudential Financial
|
AQSH
|
907,28
|
5
|
MetLife
|
AQSH
|
761,66
|
6
|
Nippon Life
|
Yaponiya
|
742,64
|
7
|
Manulife Fiancial Co
|
Kanada
|
688,68
|
8
|
China Life Insurance
|
Xitoy
|
665,31
|
9
|
Generali Group
|
Italy
|
663,31
|
10
|
Aviva PLC
|
Buyuk Britaniya
|
651,51
|
O’zbekiston Respublikasi sug’urta bozorining 2021-yil yakunlari bo'yicha sug'urta kompaniyalari kesimidagi ma'lumot, (mlrd. so'mda)
| | | | | |
№
|
Sug'urta tashkiloti nomlanishi
|
sug'urta
mukofotlari
|
o'zgarish
%da
|
sug'urta
to'lovlari
|
o'zgarish
%da
|
1
|
"O'zbekinvest" EIMSK
|
385,385
|
46,6
|
89,325
|
34,1
|
2
|
"Gross Insurance" MChJ
|
343,817
|
36,6
|
56,209
|
14,8
|
3
|
"O'zagrosug'urta" AJ
|
260,975
|
46,4
|
35,349
|
-61,3
|
4
|
"Apex Insurance" MChJ
|
229,112
|
90,4
|
35,131
|
634,1
|
5
|
"Kafolat sug'urta kompaniyasi" AJ
|
223,750
|
49,8
|
33,679
|
-8,5
|
6
|
"My Insurance" MChJ SK
|
185,284
|
82,9
|
96,200
|
564,5
|
7
|
"Alfa Invest" MChJ ST
|
156,314
|
60,7
|
21,289
|
32,3
|
8
|
"Euroasia Insurance" MChJ QK SK
|
154,390
|
6,5
|
36,080
|
19,6
|
9
|
"Temiryo'l-sug'urta" MChJ
|
135,316
|
156,3
|
13,162
|
12,6
|
10
|
"Кapital sug‘urta" AJ
|
116,805
|
136,3
|
37,596
|
222,7
| Pensiya fondlari - qarilik yoki nogironlik bo'yicha to'lovlarini amalga oshirish uchun mo'ljallangan moliyaviy vositachi.
O‘zaro fondlar
- bir guruh investorlar tomonidan sotib olinadigan va professional investitsiya kompaniyasi yoki boshqa biror moliya muassasasi tomonidan boshqariladigan aksiyalar, obligatsiyalar va boshqa aktivlarning tashkiliy shakllantirilgan to‘plami.
Venchur kompaniyalariga kapital qo‘yuvchi firmalar - endi faoliyatini boshlagan, yuqori riskililik darajasi, daromadlilik va rivojlanish potensialiga ega bo'lgan kichik va o'rta hajmdagi korxonalarda xususiy kapitalga ega bo'lish istagida bo'lgan investorlarning mablag'larini boshqaradigan fondlar hisoblandi.
Axborot xizmatlarini ko‘rsatuvchi firmalar
- xilma-xil moliyaviy axborotlarni yig‘ish, tarqatish, tahlil qilish va maslahat berish xizmatlarini ko’rsatuvchi va ushbu xizmatlari uchun olingan haq evaziga faoliyat olib boruvchi moliyaviy vozitachilar.
DUNYO MIQYOSIDA MOLIYAVIY VOSITACHILARNING UMUMIY AKTIVLARI, TRLN.AQSH DOLLARI
400
300
200
100
0
500
2017
2018
2019
2020
2021
382,3
378,9
408,3
468,7
440,6
Dunyo miqyosida moliyaviy vositachilarning umumiy aktivlarini turlari bo’yicha taqsimlanish dinamikasi, trln.AQSH dollari
35,9
32,9
17,3
114,7 129,4
18,1
141,8
42,4
39,5
35,4 39,2 30,2 30,5
41,9
19,9
180 147,9155,4 155,4
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Banklar
Boshqa moliyaviy vositachilar
Pensiya fondlari
Sug'urta kompaniyalari
Markaziy banklar
Davlat moliyaviy institutlari
2018 2019 2020
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati
- Боди З., Мертон Р.С. Учебник. Финансы. М.: “Вильямс ”, 2007. – 347 с.
- Malikov T. Moliya. O‘quv qo‘llanma. –T.: “Iqtisod-moliya”, 2018. -267 b.
- Allen F., Santomero A. What do financial intermediaries do? //Journal of Banking & Finance 25 (2001) 271-294.
- Greenbaum S.I., Thakor A.V., Boot A.W. Contemporary Financial Intermediation. Academic Press is an imprint of Elsevier, 2019.
- Global Monitoring Report on Non-Bank Financial Intermediation 2019. 19 January 2020 // https://www.fsb.org/2020/01/global-monitoring-report- on-non-bank-financial-intermediation-2019/
- https://www.statista.com/ - Global No.1 Business Data Platform
|
