3
KIRISH
Ma’lumotlarni uzatish tizimlarida ko‘plab turli xil texnologiyalar
ishlatiladi, so’ngi vaqtda ularning soni keskin ortib bormoqda.
Ularning ichida eng keng qo‘llaniladiganlari quyidagilardir:
−
elektr kabellar aloqa tizimlari (EKAT);
−
tolali optik aloqa tizimlari (TOAT);
−
yerning sun’iy yo‘ldoshlari (ESY) orqali aloqa tizimlari;
−
tor polosali va keng polosali yer usti radioaloqa tizimlari;
−
ochiq optik aloqa tizimlari.
Sanab o‘tilgan aloqa tizimlari kabelli va simsiz tizimlar
guruhlariga bo‘linadi [1-3].
Elektr kabelli
aloqa tizimlari taqsimlash tarmoqlarida (masalan,
kabelli televidenie tizimlarida) va olis masofali aloqada keng
qo‘llaniladi, lekin xom-ashyo matyeriallarning yuqori narxi (rangli va
qimmatbaho metallar), uncha katta bo‘lmagan o‘tkazish polosasi bilan
bir qatorda kelajakda bunday tizimlarning raqobatbardoshligini
muammoli qiladi. Kabelli tuzilmalarning umumiy kamchiliklari yer
yoki suv osti ishlariga bog‘liq katta qurilishi vaqti, tabiiy ofatlar,
vandalizm va terrorizm tahdidlariga uchrashi va o‘sib borayotgan
yotqizish ishlarining narxi hisoblanadi. Simli tizimlarni qurish
bo‘yicha ishlarni sermashaqqat, ayrim joylarda, ayniqsa, shaharlarning
tarixiy joylarida, qo‘riqlanadigan hududlarda yoki murakkab releyfda
deyarli amalga oshirib bo‘lmaydi. Aholi uchun u bilan bog‘liq
noqulayliklar, transportning ishlashini buzilishi, shikastlangan yo‘llar
va boshqa bo‘ladigan maummolar shundoq ham turli bosqichlar bilan
muvofiqlashtirish protseduralarini murakkablashtiradi va iqtisodiy
foydani kamaytiradi.
