8-mavzu. Rasmlarda obyektni aniqlash
Reja:
1. 3D rekonstruktsiya
2. Interpolyatsiya yuzasi
3. Keng qo’llaniladigan tizimlar
Kompyuter grafikasi va kompyuter ko’rish o’tkirligida uch o’lchamli
rekonstruksiya – real obyektlarning formasi va qiyofasini olish jarayonidir.
Jarayon passiv yoki aktiv metodlar bilan bajarilishi mumkin. Agar
modelning formasi vaqt davomida o’zgarsa, gap qattiq emas yoki fazoviy-
vaqtinchalik rekonstruksiya haqida ketadi.
Shilliq qurtning uch o’lchovli
rekonstruktsiyasi Aktiv metodlar
Bu metodlar aktiv holatda mexanik yoki radiometrik yo’l bilan
tiklanayotgan obyekt bilan o’zaro ta’sirlashadi. Mexanik yondoshuvga
oddiygina misol sifatida aylanuvchi stolchaga o’rnatilgan aylanuvchi
obyektgacha bo’lgan masofani o’lchash uchun chuqurlikni o’lchash asbobini
qo’llashni keltirish mumkin. Ko’p qo’llaniladigan radiometrik metodlarda
obyektga nurlanish tushirib, uning akslangan qismini o’lchanadi. Misol
sifatida yoritishning harakatlanuvchi manbalari, rang-barang yoritishni
qo’llash, lazer masofa o’lchagich va LIDAR, mikroto’lqin va ultratovush
datchiklari va boshqa uch o’lchovli skanerlash metodlari xizmat qilishi
mumkin.
Passiv metodlar
3D rekonstruktsiyaning passiv metodlari tiklanayotgan obyektga ta’sir
qilmaydi, uning uch o’lchovli formasini olish uchun, obyekt yuzasidagi
sochilgan yoki aks ettirilgan nurlanishni o’lchash uchun faqatgina
datchikdan foydalaniladi. Odatda, sensor sifatida ko’rinadigan diapazonga
sezgir, kameralarning fotoretseptorlari qo’llaniladi. Qayta ishlash algoritmi
kirishiga bir nechta (bir, ikki yoki undan ko’p) tasvirlar to’plami yoki video-
oqim uzatiladi. Bunday holatdatasvirlarga asoslangan rekonstruktsiya haqida
gapiriladi, uning natijasi esa 3D fotosurat hisoblanadi.
Sifat
Xozirgi paytda, ushbu yo’llar bilan olinayotgan 3D fotosuratlar va
modellar miqdor jihatidan katta, alohida tovush fragmentli, past sifatga ega
bo’lmoqda. Ko’proq, chiquvchi modelning sifati kiruvchi tasvirlar seriyasi
(shovqin darajasi, optik deformatsiya, shu’la), hamda chiquvchi modelning
murakkabligiga bog’liq. Kosmik suratlardan foydalangan xoldagi
rekonstruksiyada, xar-xil turdagi atmosfera effektlari asosiy rolni o’ynaydi.
Qo’llanilishi
Uch o’lchovli rekonstruktsiya obyektlar yoki landshaftlarning
qiyofasini tiklashda qo’llanilishi mumkin. Robotexnikada joyning uch
o’lchovli xaritasini, yergacha bo’lgan masofa, tezlikni aniqlashda
foydalaniladi.
Videokuzatuv
Videokuzatuv (ing. Closed Circuit Television, CCTV – yopiq perimetr
televideniesi tizimi) – vizual nazorat yoki tasvirlarning avtomatik analizi
(yuzalarni, davlat raqamlarini avtomatik aniqlash) ga mo’ljallangan optik-
elektron qurilmalarni qo’llagan xolda amalga oshiriladigan jarayon.
Tarixi
Videokuzatuvning ajdodi sifatida xavfsizlikni ta’minlash maqsadida
fot suratlar olishni hisoblash mumkin.
Birinchi videokuzatuv tizimi 1942-yilda Germaniyada Siemens
kompaniyasi tomonidan Penemyunddagi poligonda bo’layotga «Fau-2»
raketalarining sinovini kuzatish uchun yaratilgan. Asosiy ishlab chiqaruvchi
mutaxassis Valter Brux edi, u keyinroq 1963-yilda PAL tizimining ishlab
chiqarilishida rahbarlik qilgan.
Birinchi tijorat videokuzatuv tizimi 1949-yilda AQSHda ishlab
chiqarilgan Vericon hisoblanadi. Tizimning asosiy ustunligi, radioto’lqinlar
o’rniga simlardan foydalanish, uning natijasida ruhsatlar olish kerak emas
edi.
1949-yilda Jorj Oruellning «1984» nomli fantastik romani nashr etildi,
unda muallif videokuzatuvning ommaviy foydalanilishini uning tarqalishida
bo’lgan paytda tasvirlaydi.
Dastlabki videokuzatuv tizimlarida faqatgina kameralardan tasvirlarni
ko’rish mumkin edi, yozuv esa operator komandasiga binoan amalga
oshirilishi mumkin edi.
Uzluksiz
yozuv
1970-yillarning
boshlarida
videoyozuv
texnologiyasining rivojlanishi bilan paydo bo’ldi.
Harakatlanayotgan obyektlarni aniqlash tizimlari
Tizim harakatlanuvchi videokameradan olingan tasvirlardan kichik
o’lchamli obyektlarning harakatlanish belgisiga ko’ra avtomatik ajratishga
mo’ljallangan.
Tizim
shaxsiy
kompyuter
bazasida
amalga
oshirilgan.
Videokameradan kirish, harakatlanuvchi sahnalarning raqamli tasvirlari
vizualyatsiyasi va qayta ishlanishi amalga oshiriladi. Tizim baholash va
tasvir qabul qilgichining xususiy nisbiy harakati hisobiga sodir bo’ladigan
sahna tasvirining umumiy siljishini kompensatsiyasini amalga oshiradi,
hamda harakatlanayotgan kichik o’lchamli obyektlarning harakatlanish
belgisi
va
aniqlangan bir nechta aniqlangan obyektlarning
bir vaqtdagi birgalikdagi kuzatuvini amalga oshiradi.
kadri;
Chapda – harakatlanayotga obyektlar ajratilgan holdagi video ketma-ketlik
O’ngda – harakatlanayotgan obyektlarni ajratish bosqichlari.
Shaxslarni aniqlash
Shaxslarni aniqlash – qiyofa aniqlash nazariyasining amaliy ilovasi
hisoblanib, uning vazifasi fotosuratda avtomatik tarqalish va kerakli holda shaxsni
yuziga qarab identifikatsiydalash. Insonlarni fotosuratlarda identifikatsiyalash
fotoalbomlarni boshqarish dasturiy ta’minoti (Picasa, iPhoto va boshqalarda) da
keng qo’llanilmoqda.
Fotosuratda yuzalarning lokallashuvi misoli
Yuzalarni aniqlash va identifikatsiyalash masalasi – bu, birinchi amaliy
masalalardan hisoblanib, u obyektlarni aniqlash va identifikatsiyalash
nazariyasini kelishi va rivojlanishiga turtki bo’ldi. Obyektlarning 9 ta
kategoriyasi mavjud:
1.
Manipulyatsiya qilish mumkin bo’lgan obyektlar (payola, kalit,
soat va boshqalar);
2.
Qisman manipulyatsiya qilish mumkin bo’lgan obyektlar
(avtomobillar, materiallar va boshqalar);
3.
Manipulyatsiya qilish mumkin bo’lmagan obyektlar (daraxtlar,
binolar va boshqalar);
4.
Yuzalar;
5.
Chehra;
6.
Tirik jonzotlar (hayvonlar, inson figurasi);
7.
Bosma belgilar (harflar, simvollar, belgilar);
8.
Chizilgan tasvirlar;
Yorug’lik manbasi (oy, quyosh) ning xarakteristikasi va joylashuvi.
Nazorat savollari:
1. Grafik tasvirning asosiy turlari qanaqa ?
2. Grafiklarning asosiy ko’rinishlari qanaqa ?
3. Kompyuter grafikasining asosiy qo’llanish soxalari qanaqa?
4. Rastrli tasvirlar qanday asosiy xarakteristikalariga ega?
5. Tasvir shaklda taqdim etilgan malumotlarning qanday turlarini bilasiz?
|
