|
Muhammad al-xozazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti fizika kafedrasi
|
| bet | 1/2 | | Sana | 09.06.2023 | | Hajmi | 93.5 Kb. | | #71649 |
Bog'liq Fezika 2 , 245 lotin (1), geodez, algebraik-va-transtsendent-tenglamalarni-taqribiy-echish-usullari-qisqartma-akslantirish-usuli-itera (1), big data, Xayrullayeva Mashhura ona tili va o\'qish savodxonligidan kurs ishisi 1, 3 Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli D, akadimik yozu 1.2, amaliy-ish-fizika, diplom ishi, Dorilarning ta’sir turlari nojo’ya ta’sirlari dorilarni birgalikda va takror qo’llash oqibatlari, Mavzu Bog‘lovchi moddalar texnologiyasi-fayllar.org
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XOZAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FIZIKA KAFEDRASI
Mustaqil ish
MAVZU: Matematik, fizik, prujinali mayatniklar.
Bajardi: 241-21 - guruh talabasi Qahharov Kamoliddin
Tekshirdi: Xalilov Sarvar
TOSHKENT 2023
Mavzu: Yorug’lik dispersiyasi. Dispersiyaning elektron nazariyasi.
Buger qonuni. Dopler effekti.
Reja
1. Dispersiya haqida.
2. Dispersion spektr.
3. Dispersiyani elektr nazariyasi.
4. Buger qonuni.
5. Dopler effekti.
6. Xulosa
7. Foydalanilgan adabiyotlar
n - sindirish kursatgichining - yorug’lik chastotasiga yoki to’lqin uzunligiga bog’liqligiga yorug’lik dispersiyasi deyiladi. n=f( ) (1) Nyutonning klassik tajribasi 1672- yil oq yorug’likni spektrlarga prizma orqali ajratadi (2-rasm). Prizmada dispersiyalanuvchi nurni ko’rib chiqaylik (1-rasm).
2.
1-rasm
2-rasm
Nur prizmaga 1 burchak bilan tushib sinadi. Ikkinchi nuqtada ham sinadi (1-rasmda).
(2). Bunda
Boshqacha tamondan burchaklarni
;
(3)
(2) bilan (3)ni solishtirib =A(n-1) ekanligini ko’rish mumkin.
Oldingi yunalishdan burchakka og’adi. (2) bilan (3) solishtirilib, =A(n-1) (4). Bundan ko’rinadiki A qancha katta bo’lsa, lar ham katta bo’lar ekan va (n-1) ga bog’liq. n~f( ) ekanligini hisobga olsak, oq yorug’likdagi har xil to’lqin uzunlik har xil burchakka i og’adi. Difraksion spektr bilan dispersion spektr farq qiladi. Difraksion spektrda binafsha kam, qizil ko’p sinadi. Dispersiyada ularni urni almashadi.
(5)
muhit dispersiyasi deb aytiladi.
kichraysa, n - oshadi (3-rasmda). Bunday dispersiya normal dispersiya. Agar teskari kuchaysa, n - kamayadi.
3-rasm
Maksvel nazariyasiga ko’ra (6) ifoda ma’lum. n - absolyut sindirish kursatkichi 1 deb kurinishda yozish mumkin. - dielektrik singdiruvchanlik. Bu yerda n - uzgarmas bo’lishi kerak. Reallikda n - chastotaga qarab uzgaradi. n - ni atom elektronlari bilan elektromagnit to’lqin -chastotasi bilan bog’lab tushuntirish, elektron nazariya deyiladi.
Lorens nazariyasiga ko’ra elektromagnit to’lqin muhit jismlari atomi elektronlari bilan ta’sirlashib, ularni harakatga keltirish kerak. Shu elektronlar chastotalari (0) xususiy chastotasiga qarab n - uzgarishi kerak. Buni ko’rib chiqamiz.
Nazariyalarga ko’ra
(7)
P-elektronning qutb vektori.
(8)
Ye-tashqi elektromagnit to’lqin elektr vektori.
Elektronning qutblanish vektori tashqi elektromagnit to’lqin vektori Ye- ta’sirida majburiy qutblanadi. Yadro bilan kam bog`langan tashqi optik elektronlar rol o`ynaydi. Bitta Elektron uchun buni (7) ga quyib, Х=Acos t bunda
ye – zaryad, x – siljish
ifodalar bilan matematik o`zgarishlardan keyin
(9)
no-atom konsentratsiyasi, Ye -dielektrik doimiysi, ye -Elektr zaryadi, o-xususiy chastota, -tashqi chastota (yorug’lik)
|
| |
