ηok= ηF·ηQQS·ηMZ=0,95·0,95·0,9 =0,81225
OK tranzistorlari quvvati quyidagicha aniqlanadi:
15/0,81225 = 18,46 Vt
Oxirgi kaskadda NT tranzistorlar sonini aniqlash uchun olingan quvvat qiymatini tanlangan tranzistor Rnom..t nominal quvvatiga (KT962A – 4 Vt) bo‘lamiz va natijani yaqin katta butun qiymatga yaxlitlaymiz:
№
|
Turi
|
O‘tka-zuvchan-ligi
|
Ishchi chastotalar diapazoni MGs
|
Namunaviy eksplutatsion parametrlari
|
f, MGs
|
P, Vt
|
Kp
|
η%
|
Ek, V
|
44
|
KT 962A
|
n-p-n
|
400-1500
|
1000
|
10
|
4
|
36
|
28
|
Shunday qilib, OKda 10 Vt quvvatni ikkita KT962A tranzistorlarni ishlatish bilan olinishi mumkin. Bunda tranzistorlardan har biri quyidagi quvvatni berishi kerak.
3. Keyin OK qo‘zg‘atish quvvati aniqlanadi. Namunaviy fNAM=1000 MGs chastotada KT962A tranzistor KR=4 quvvat kuchaytirish koeffitsientiga ega.
44
|
KT 962A
|
n-p-n
|
400-1500
|
1000
|
10
|
4
|
36
|
28
|
fIshchi = 450 MGs (450 MGs 0,4-1.5 GGs ichida bo‘ladi) berilgan chastotalar polosasida quvvatni kuchaytirish koeffitsienti quyidagiga teng bo‘ladi:
=4(1000/450) =8,888
OK qo‘zg‘atish quvvati quyidagicha aniqlanadi:
=18.46/8.8 =2.07 Vt
Kirish MZ larda (ηMZ,KIR= 0,9) yo‘qotishlarni hisobga olganda u quyidagiga teng bo‘ladi:
=2.07/0,9 = 2,3 Vt
4. Oxiridan oldingi kaskad (OOK) tranzistori berishi kerak bo‘lgan quvvat OOK kollektor MZ ηMZ=0,9 foydali ish koeffitsientini va ηQBS=0,95 foydali ish koeffitsientini hisobga olib aniqlanadi:
= 2,3 / 0,9·0,95 = 2.69 Vt
Bunday quvvatni bitta KT913A tranzistori (R1NOM= 3 Vt) ta’minlashi mumkin, bu oxiridan oldingi va oxirgi kaskad orasida QBS ni qo‘yishga imkon beradi.
5. Tuzilish sxemasini keyingi hisoblash uxshash tartibda amalga oshiriladi: KT913A tranzistorning KR(fish) ishchi chastotadagi quvvatni kuchaytirish koeffitsienti aniqlash, OOK qo‘zg‘atish quvvatini aniqlash va boshqalar amalga oshiriladi.
12
|
KT 913A
|
n-p-n
|
0,2-1,0
|
1000
|
3
|
2
|
40
|
28
|
6. OOK qo‘zg‘atish quvvati aniqlanadi. Namunaviy fNAM= 1000 MGs chastotada KT934A tranzistor Kp=2 quvvat kuchaytirish koeffitsientiga ega.
fIshchi=450 MGs berilgan chastotalar polosasida quvvatni kuchaytirish koeffitsienti quyidagiga teng bo‘ladi:
=2(1000/450) = 4.4
1-DK qo‘zg‘atish quvvati quyidagicha aniqlanadi:
=2,69/4.4 = 0,61 Vt
Kaskadlararo MZlarda (ηMZ,KIR=0,9) yo‘qotishlarni hisobga olganda u quyidagiga teng bo‘ladi:
=0,61/0,9 = 0,67 Vt ≥ 0,2 Vt
Bunday quvvatni bitta KT911A tranzistori (R1NOM= 1 Vt > 0,6 Vt) ta’minlashi mumkin, bu oxiridan oldingi va oxirgi kaskad orasida QBS ni qo‘yishga imkon beradi.
7. DK qo‘zg‘atish quvvati aniqlanadi. Namunaviy fNAM= 1800 MGs chastotada KT911A tranzistor Kp=2,5 quvvat kuchaytirish koeffitsientiga ega.
fIshchi=450 MGs berilgan chastotalar polosasida quvvatni kuchaytirish koeffitsienti quyidagiga teng bo‘ladi:
=2,5(1800/450) = 10
DK qo‘zg‘atish quvvati quyidagicha aniqlanadi:
=0,67/10 = 0,067
Kaskadlararo MZlarda (ηMZ,KIR=0,9) yo‘qotishlarni hisobga olganda u quyidagiga teng bo‘ladi:
=0,067/0,9 = 0,074 Vt < 0,2 Vt
Hisoblangan TQK tuzilish sxemasi 1−rasmda keltirilgan.
OK
QQS
η=0,9
Chiqish
MZ
η=0,95
KT962A
Pn.t = 9,73 Vt
Kirish
MZ
η=0,9
QBS
η=0,9
Chiqish
fil’tri
η=0,95
Pyu=15 Vt
Chiqish
MZ
η=0,95
KT962A
Pn.t = 9,73 Vt
Kirish
MZ
η=0,9
Chiqish
MZ
η=0,9
η=0,9
KT913A
Pn.t = 2,69 Vt
Kaskad
MZ
η=0,9
KT911A
Pn.t = 0,67 Vt
Kirish
MZ
η=0,9
Pqo’z=0,074 Vt
DK
OOK
1−rasm. Yuklamada P1YU= 15 Vt chiqish quvvatli va Pqo‘z = 0,074 Vt kirish quvvatli tranzistorli quvvat kuchaytirigichining tuzilish sxemasi
BIPOLYAR TRANZISTORLARDAGI RADIOUZATKICHLARNING QUVVAT KUCHAYTIRGICHLARINI HISOBLASH
Tranzistorli generatorni hisoblash uchun quyidagi dastlabki berilganlar zarur:
1) R1 – chiqish quvvati (R1=9,73 Vt);
2) f – ishchi chastota (fIshchi = 450 MGs);
3) EK yoki UK.RUX – mos kollektor ta’minoti kuchlanishi va ruxsat etiladigan kollektor-emitter kuchlanishi (Ek=28V);
4) Ө – kollektor tokining kesish burchagi (Ө>900);
5) α1(Ө), α0(Ө), γ1(Ө), γ0(Ө) – impulslar davriy ketma-ketligiga yoyish koeffitsientlari. Ө=90º; α0(Ө)=0,319; α1(Ө)=0,5; cosӨ=0; γ1(Ө)=0,5 olinadi;
6) tranzistorning turi va uning parametrlari.
Tranzistorning (KT962A)) parametrlari:
- fT – chegaraviy chastota (fT = 750 MGs;
- β0 – umumiy emitter ulanishli sxemadagi kuchaytirish koeffitsienti;
- E’ – bo‘sag‘aviy kuchlanish;
- rto‘y– to‘yinish qarshiligi;
- SKA – kollektorning aktiv sig‘imi;
- SK – kollektor o‘tishning sig‘imi;
- SE – emitter o‘tishning sig‘imi;
- rb, rk, re – mos ravishda baza, kollektor, emitter qarshiliklari;
- Lb, Lk, Le – mos ravishda emitter, baza va kollektor chiqishlarning induktivliklari;
- IKD – maksimal ruxsat etiladigan kollektor toki.
3-ilovadan
Bipolyar tranzistorlarning parametrlari
№
|
Turi
|
Parametrlar
|
YuCh parametrlar
|
Rux. et. paramet.
|
rnas, Om
|
E’, V
|
Β0
|
fT, MGs
|
CKA, Pf
|
CK, Pf
|
CE, Pf
|
rb, Om
|
rE, Om
|
LE, nGn
|
LB, nGn
|
LK, nGn
|
UKrux,, V
|
UBE, V
|
IK rux A
|
47
|
KT 962A
|
4,4
|
0,7
|
20-50
|
750
|
5
|
20
|
|
0,6
|
0,05
|
0,54
|
0,27
|
1,5
|
50
|
3,5
|
3
|
Kollektor tokining rejimini hisoblash quyidagi tartibda o‘tkaziladi.
1. Kritik rejimda kollektor kuchlanishidan foydalanish koeffitsienti:
Kollektor kuchlanishi birlamchi garmonikasining amplitudasi quyidagicha aniqlanadi:
Uk=Ek·ξkr =28·1=28 V
Kollektordagi maksimal kuchlanish quyidagicha aniqlanadi:
UK.maks = Ek + Uk ≤ Uk.RUX
UK.maks = 28 + 28 = 56 V ≤ Uk.RUX = 60 V
Kollektor toki birinchi garmonikasining amplitudasi quyidagicha aniqlanadi:
Ik1=2R1/Uk= 2·9,73/28 = 0.695 A
Kollektor tokining o‘zgarmas tashkil etuvchisi quyidagicha aniqlanadi:
Baza va emitter toklarining o‘zgarmas tashkil etuvchilari quyidagicha aniqlanadi:
Ib0=Ik0/β0= 0,44341/20 = 0,02217 A
Ie0=Ik0+Ib0= 0,44341 + 0,02217 = 0,46558 A
Kollektor tokining maksimal qiymati quyidagicha aniqlanadi:
Ik.maks=Ik0/α1(ϴ)≤ Ik.RUX
Ik.maks=Ik0/α1(ϴ)= 0,44341/0,5 = 0,88682 A ≤ Ik.RUX = 1,5 A
Kollektor kuchlanishi manbai ist’emol qilinadigan quvvat quyidagicha aniqlanadi:
0,44341 · 28 = 12,41 Vt
Kollektor zanjirining foydali ish koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:
Tranzistor kollektoridagi tarqaladigan quvvat quyidagicha aniqlanadi:
= 12,41 – 9,73 = 2,68 Vt
Kollektor yuklamasining qarshiligi quyidagicha aniqlanadi:
Kirish zanjirining rejimini hisoblash quyidagi tartibda amalga oshiriladi.
O‘lchamsiz parametr quyidagicha aniqlanadi:
Kirish toki amplitudasi quyidagicha aniqlanadi:
Emitter o‘tishdagi siljitish kuchlanishi quyidagicha aniqlanadi:
Tranzistornin kirish qarshiligi quyidagicha aniqlanadi:
ZKIR = RKIR +jXKIR
Qo‘zg‘atish quvvati quyidagicha aniqlanadi:
Rkir = 0,5Ikir2 Rkir=0,5·1,672·1,328 = 1,85 Vt
Quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:
Quvvatlarni qo’shish sxemasi
Quvvatlarni bo’lish sxemasi
Pchiq
15 Vt
Oxirgi kaskad
Moslashtitish zanjiri
Polosaviy filtr
Oxiridan old kaskad
Pkir
0,074 Vt
Moslashtitish zanjiri
1−rasm. Yuklamada P1YU= 15 Vt chiqish quvvatli va Pqo‘z = 0,074 Vt kirish quvvatli tranzistorli quvvat kuchaytirigichining elektr sxemasi
Uкир
Uчиқ
|
