Sanoat korxonalarning elektr ta’minoti sxemalari

MA’RUZA

SANOAT KORXONALARNING ELEKTR TA’MINOTI SXEMALARI

Reja:

1. 
   Sanoat korxonalarning elektr ta’minoti sxemalari.
   
2. 
   Tashqi elektr ta’minoti sxemalari.
   
3. 
   Ichki elektr ta’minoti sxemalari.
   
4. 
   Nazorat savollari.
   

Sanoat korxonasining elektr ta’minoti sxemasi iste’molchilar uchun zarur bo‘lgan ishonchlilikni ta’minlashi, ekspluatatsiyada sodda va qulay bo‘lishi, korxonaning kelajak taraqqiyotini hisobga olishi, eng kam nobudgarchilikga ega bo‘lishi, ta’mirlash ishlarini tezkor bajarishga imkoniyat yaratishni hisobga olishi va boshlangich kapital sarf-harajatlarni kam bo‘lishini ta’minlashi lozim. SHuning uchun elektr ta’minotini loyihalashtirish jaroyonida sxemalarning bir necha variantlari ishlab chiqiladi va ulardan eng yaxshi texnik-iqtisodiy ko‘rsatgichliligi qabul qilinadi. Elektr ta’minotiga quyiladigan talablar korxonaning texnologik jaroyoni va quvvati bilan belgilanadi. Korxonadagi iste’molchilarning o‘rnatilgan quvvatiga qarab ular katta (75 MVT dan ortiq), o‘rtacha (5-75 MVT) va kichik (5 MVT gacha) quvvatli ob’ektlarga bo‘linadilar. Yirik va o‘rtacha quvvatli korxonalar 35,110,220 va 330 kVli liniyalar orqali nohiya podstansiyalaridan, kichik quvvatli korxonalar esa, ko‘p hollarda, 6,10 kV kuchlanishli man’balardan energiya bilan ta’minlanadilar.

Korxona ta’minoti tizimini tashqi (energosistema podstansiyasidan korxonaning BPP yoki MTP gacha bo‘lgan havo yoki kabel liniyalari) va ichki (BPP yoki MTP dan sex transformator podstansiyalarigacha bo‘lgan tarqatish liniyalari) elektr ta’minoti tizimlariga bo‘lish mumkin.

1. 
   Tashqi elektr ta’minoti sxemalari.
   

Kichik va o‘rta quvvatli korxonalarning elektr ta’minotida bitta qabul punkti (BPP,MTP) bo‘lgan sxemalar ishlatiladi vash u rasmda keltirilgan sxemada korxona energiyani energosistemadan radial sxema bo‘yicha qabul qiladi. Bu erda tashki va ichki elektr ta’minoti sxemalarida kuchlanishlar bir xil bo‘lib, oraliq transformator ishlatilmaydi. Bunday sxema 6,10 va 20 kV kuchlanishda va korxona energosistemadan 5-10 km uzoqlikda bo‘liganda qo‘llaniladi. Ko‘rsatilgan liniyalardan birida elektr ta’minoti uzilsa, seksiyalararo uzgich yordamida ta’minot avtomatik ravishda ikkinchi liniya orqali tiklanadi.
Energosistemadan uzoqda joylashgan katta quvvatli korxonalar uchun ushbu rasmda ko‘rsatilgan sxema tavsiya etiladi. Bunda tashqi va ichki sxemalar orasida transformatorlar joylashgan bo‘lib, sistema kuchlanishi 6-20kV ga pasaytiriladi. Transformatorlarning quvvati va liniya simlarining ko‘ndalang kesimlari shunday olinadiki, ular normal rejimda 60-70% yuklama bilan ishlaydilar. Biror liniya va transformator uzilganda ikkinchi liniya va transformator joiz o‘ta yuklanish bilan ishlab korxonaning uzluksiz ish rejimini ta’minlaydilar. BPP yukori kuchlanishli tomonida uzgich o‘rniga ajratgich va qisqa tutashtirgichlarni ishlatilishi elektr sxemaning ancha arzonlashishiga olib keladi.