METALLARNI ELEKTR YOY YORDAMIDA KESISH ISHLARINI O'RGANISH.
Bu usulda elektr yoy yordamida suyultirilgan metall o‘z og‘irligi va yoy gazi ta’sirida
kesish joyidan ajralib, qirqiladi. Ma’lumki, kesiluvchi metallniig suyuqlanish tezligi tok
kuchiga bonlitslign sababli kumir elektrod bilan sirkishda tox kuchi 400—1500 A,
metall elektrodlar bilan kesishda zsa 300—600 A orasida olinadi. Bu usuldan yukori
ugle- rodli po‘latlarni va cho‘yanlarni kesishda foydalaniladi
Elektr yordamida suyultirilgan metallarni siqilgan havo yordamida kesish. Bu usulda qirqishda grafit
elektrodlar ishlatiladi. Ular o‘zgarmas tok zanjirn qutbiga teskari ulanadi. Tok kuchi 150— 400 A
atrofida, haydaluvchi havo bosimi esa 0,4 MPar ga yaqin bo‘ladi. Bu usul qalinligi 20 mm gacha
bo‘lgan zanglamas po‘lat listlarni kesishda, quymalarning nuqsonli joylarini qirqishda qo‘llaniladi.
Bunda qalinligi 100— 120 mm gacha bo‘lgan alyuminiy, mis va uning qotishmalari, zanglamas
po‘latlar plazma oqimida havo o‘rniga kislorod haydab qirqiladi.
METALLARNI KAVSHARLASH. METALLARNI KAVSHARLASH TEXNOLOGIYASINI O'RGANISH
Metallarni kavshar bilan ajralmaydigan qilib biriktirish kavsharlash deyiladi. Kavsharlarning
suyuklanish temperaturasi kavsharlanuvchi mstallarnnng suyuklanish temperaturasidan ancha past
bo‘ladi. CHok puxtaligi kavsharlanuvchi metallar bilan kavsharning xossalariga va uzaro
diffuziyalanishiga bog‘diq. Bu usuldan radiotexnikada, asbobsozlikda, idishlar tayyorlashda va boshqa
hollarda keng foydalaniladi.
CHoklar sifatli bo‘lishi uchun kavsharlanuvchi yuzalar kir, moy, zanglardan yaxshlab tozalanadi. Keyin
ular bir-biriga moslab yig‘iladi. Ular orasiga kavshar utishi uchun 0,05 - 0,15 mm atrofida zazor
qoldiriladi kavsharlash joylarini oksidlanishdan saqlash maqsadida yuzalarga flyus kiritnladi. Keyik
kavsharlashga taxt qilingan metallar tirqishlariga kavshar o‘tkaziladi. Kavshar qotgandan keyin
ajralmaydigan birikma hosil bo‘ladi. Birikmalarning puxta bo‘lishi kavsharlanuvchi metallning
xossasiga. kavsharlashga tayyorlashga va kavshar xossasiga bog‘liq
Yumshoq kavsharlar. Bu kavsharlarning suyuqlanish temperaturasi 400 - 500oC dan
oshmaydi. Bularga qzlay, qurg‘oshin, vismut, kadmiy va ular asosida olingan
qotishmalar kiradi.
Qattiq kavsharlar. Bu kavsharlarga suyuqlanish gemperaturasi 450— 500°S dan ortiq
bo‘lgan mis, kumush va ular asosida hosil qilingan qotishmalar kiradi. Bu kavsharlar
bilan zich choklami kavsharlashda uning chuzilishiga mustahkamligi 500 MPa ga etadi.
Xulosa
Yuqornda ko‘rilganidek, kavsharlanadigan joylar kir, moy va
zanglardan tozalangach uzaro moslashtiriladi. Keyin
kavsharlanadigan joyga flyus, bura sepilib ustiga kavshar quyiladi va
uni pechga kiritib, zarur temperaturagacha qizdiriladi. Bunda
suyuqlangan kavshar zagotovkalar orasiga o‘tib ularni biriktiradi.
Kavsharlangan zagotovka (buyum) avvaliga kaustik sodaning
suvdagi eritmasida, keyin suvda yuvilib, ququq latta bilan artiladi.
| 