|
partlayış və yanğın təhlükəsinin olmaması
|
| bet | 2/4 | | Sana | 13.06.2024 | | Hajmi | 27,09 Kb. | | #263435 | | Turi | Mühazirə |
Bog'liq Mühazirə 1partlayış və yanğın təhlükəsinin olmaması. Veriliş zamanı qığılcım yaranmaması səbəbindən OL kimyəvi və neft emalı müəssisələrində yüksək riskli texnoloji proseslərə xidmət göstərən zaman şəbəkənin təhlükəsizliyini artırır;
səmərəliliyi. OL kvarsdan hazırlanır ki, onun da əsasını mis ilə müqayisədə geniş yayılmış və ucuz materialdan ibarət olan kremnium iki oksidi təşkil edir;
uzunmüddətli istismar olunması. Müəyyən zaman keçdikcə OL kövrəkləşir, ki bu da istismarda olan ORK-lərində zəifləmənin tədricən armasına səbəb olur. ORK-lərinin istismar müddəti təxminən 25 ildir. Bu müddət ərzində telekommunikasiya sistemlərinin nəsli bir neçə dəfə dəyişə bilər.
İnformasiya ötürülməsinin digər üsulları ilə müqayisədə çoxsaylı üstünlüklərə malik olmasına baxmayaraq OLRX də müəyyən çatışmazlıqlara malikdir ki, bunlardan da ən əsası yüksək dəqiqliyə malik montaj avadanlıqlarının olmaması və lazer şüalanma mənbələrinin etibarlılığıdır. Bəzi çatışmazlıqlar OTŞ-lərinə yeni rəqabət qabiliyyətli texnologiyaların tətbiqi ilə aradan qaldırılır.
interfeys avadanlıqlarının qiymətinin yüksək olması. Veriliş zamanı elektrik siqnallarını optik siqnallara və əksinə çevrilməlidir. Optik verici və qəbuledicilərin hazırlanmasına sərf olunan vəsait hələ də yüksək olmaqda qalır. OLRX-nin hazırlanmasında. həmçinin yüksək etibarlıqlı və böyük qOSulma - açılma ehtiyyatına malik məxsusi kommutasiya avadanlıqları, kiçik itkilərə malik optik birləşdiricilər, optik şaxələndiricilər, attenyuatorlar tələb olunur.
optik xətlərin montajı və xidməti. OLRX-nin montaj, test və dəstək işlərinin dəyəri də hələ də yüksək olaraq qalır. Əgər ORK zədələnirsə, OL-lərin qırılma yerində qaynaq etmək və kabelin həmin hissəsini xarici mühitin təsirindən qorumaq lazımdır. Bu zaman istehsalçılar ORK-in montaj işlərinin aparılması üçün getdikcə daha təkmilləşdirilmiş alətləri bazara tədarük edir, bu da onların qiymətini aşağı salır.
optik-lifin xüsusi qorunması tələbinin olması. OL möhkəmdirmi? Nəzəri cəhətdən bəli. Şüşə material möhkəmlik həddi ilə 1,0 HPa-dan (109 N/m2) yuxarı olan böyük yüklərə davam gətirir. Bu o deməkdir ki, diametri 125 mkm olan tək optik lif 1,0 kq ağırlığa dözür. Təəssüf ki, təcrübədə buna nail olmaq çətindir. Bunun da səbəbi OL-in nə qədər mükəmməl olsa da, bOSluq yaradan mikroçatlara malik olmasıdır. Etibarlılığı artırmaq üçün OL hazırlanarkən epoksiakrilat əsasında xüsusi lak ilə örtülür, kevlar əsasında iplərlə ORK-in özü isə möhkəmləndirilir. Əgər daha da sərt şəraitdə qırılmanı təmin etmək tələb olunursa, onda kabel xüsusi polad trosla və ya şüşə plastik özəklə möhkəmləndirilir. OLRX-nin tətbiqinin üstünlükləri o qədər əhəmiyyətlidir ki, OL-in çatışmayan cəhətlərinə baxmayaraq, informasiya şəbəkələrində OLRX texnologiyasının gələcək inkişaf perspektivləri daha aydın görünür.
Hal-hazırda bütün dünyada rabitə xətlərinin çəkilişi zamanı bir neçə 100 milyon kilometrlərlə ORK-ləri qoyulmuşdur. Qoyulan ORK-lərin təxminən 90%-i standart birmodlu OL-lərin payına düşür. Eyni zamanda bu texnoloji sahədə müasir layihələndirmə yeni tip OL-lərə - xüsusi OL-li işıq ötürücülərə (OLİÖ) getdikcə daha çox diqqət yetirir. OL-li texnologiyalar əsasında sinxron nəqliyyat modulları işlənib hazırlanmışdır ki, bu da sinxron rəqəmli informasiya sistemlərinin müxtəlif sürətli - 155Mbit/s, 622 Mbit/s, 2,5 Hbit/s, 10 Hbit/s iyerarxiyaların əsasını təşkil edir və siqnalların elektron emal üsulları üçün müəyyən hədd sayılır. Bu sistemlərdə sadalanan rəqəm selləri bir optik daşıyıcıda müəyyən dalğa uzunluğunda ötürülür. Veriliş sürətinin bir neçə Tbit/s-ə qədər və daha çox artırılması zamana görə yalnız tam optik sıxlaşdırma istifadə etməklə mümkündür ki, bu da ingilis dilli texniki ədəbiyyatlarda optik zamana görə multipleksləşdirmədir (OTDM-Optical Time Division Multiplexing). OLRX-nin buraxma qabiliyyətinin artırılmasının alternativ üsulu bir OL üzrə müvafiq optik dalğa uzunluqlarında yuxarıda qeyd olunmuş ierarxiya sürətli lazımi sayda (məsələn, ) rəqəmli informasiya axınlarının ötürülməsidir. Optik rabitə kanallarının buraxma qabiliyyətinin belə artırılması üsulu dalğa uzunluğuna görə (spektral) optik siqnalların sıxlaşdırılması (WDM - Wavelength Division Multiplexing) və optik kanalların dalğa uzunluğunun verilmiş diapazonunda (şəffaflıq pəncərəsi) sıx yerləşdirilməsi zaman görə optik sıxlaşdırma - DWDM (burada birinci D-dense - sıx) adlanır.
Müasir OLRX-də informasiya həcminin və veriliş sürətinin artması ilə eyni zamanda regenerasiya sahələrinin uzunluğunun artması rabitənin keyfiyyətinə təsir edən amillərlə, yəni OL-də Reley paylanması nəticəsində yaranan optik itkilər, xromatik dispersiya, lokal qeyri-həmcinsliliyin optik itkiləri ilə yanaşı polyarizasiyalı mod dispersiyası və OL üzrə 10mVt-dan böyük gücə malik optik şüa siqnalının verilişi zamanı meydana çıxan qeyri-xətti optik hadisələri də nəzərə almaq lazımdır.
Elektron proseslərin və qurğuların iştirakı olmadan optik telekommunikasiya (foton) şəbəkələrinin və rabitə xətlərinin yaradılması elə foton qurğularının, yəni optik idarəetməyə malik optik kommutatorların, verilmiş parametrli optik impuls generatorlarının və bir sıra passiv optik elementlərin, yəni optik mövqeləşdirici qurğuların, optik aşırıcıların, OL-li şaxələndiricilərin, optik multipleksor və demultipleksorların, optik izolyatorların, polyapizatorların, süzgəclərin, sirkulyatorın və s. kimi bir sıra optik qurğuların işlənib hazırlanmasını tələb edir.
Abunəçilərin sayının paralel artması ilə yanaşı yeni növ rabitə xidmətlərinə olan tələbatların davamlı artması təkcə ötürülən informasiyanın sürətinin və həcminin artırılmasını deyil, həm də optik kommutasiya qurğularının işləmə sürətinin əhəmiyyətli dərəcədə artırılmasını və yeni kommutasiya texnologiyalarının yaradılmasını tələb edir. Qoyulan məsələyə müvafiq olaraq yarımkeçirici və optik strukturlarda baş verən kvant-optik, elektro-optik, maqnito-optik, akusto-optik və digər proseslərdən istifadə edən müxtəlif növ və az məlum olan fiziki prinsiplər əsasında həll edirlir. Buna görə də, OLRX-nin işlənməsi, layihələndirilməsi, tikintisi və istismarı zamanı lifli optika və optik texnologiyalar sahəsində lazımi biliklərə malik olan və bu sahədə əldə olunan nailiyyətlər barədə məlumatlı olan mütəxəssislərə böyük ehtiyac vardır.
Dərsliyin məqsədi optik texnologiyalar sahəsində, o cümlədən, optikanın əsasları, OLRX-də istifadə olunan OL-lərin əsas növləri, onların xarakteristikaları, OL-lərdə, optik şüalanma mənbələrində, optik qəbuledicilərdə, optik gücləndiricilərdə, OL-li passiv elementlərdə yaranan fiziki effektlər və hadisələr, onların xarakteristikaları və tətbiq sahələri üzrə bilik və bacarıqları formalaşdırmaqdır.
|
| |
