SÖZLÜK – LUG’AT.  So’zlarni o’qing va yodlang  Meslek –

Biror ishni qila oladimi – deb so’rash uchun fe’l oxiriga –abilir mi, -abilir misin kabi 
qo’shimchalar qo’shiladi. Masalan: 
Sen bu işi yapabilir misin? - Sen bu ishni qila olasanmi? 
O kendi gelebilir mi? – U o’zi kela olasanmi? 
Savol shakli, ya’ni, qila oladimi – fe’liga misollar: 
Sen bu işi yapabilir misin? – Sen bu ishni qila olasanmi? 
O kitap okuabilir mi? –  U kitob o’qiy oladimi? 
inkor shakli, ya’ni, qilolmaydi – fe’liga misollar: 
Sen bu işi yapamazsın – Sen bu ishni qilolmaysan. 
Onlar burada çalışamazlar – Ular bu yerda ishlolmaydilar. 
Shu o’rinda bir narsaga diqqat qiling, qo’shimcha boshidagi a harfi talaffuz qilinmasa 
(yoki yozilmasa) so’z ma’nosi o’zgaradi ya’ni “qilmaydi” degan ma’no chiqadi. 
Masalan: 
O bu işi yapamaz – U bu ishni qilolmaydi. 
O bu işi yapmaz – U bu ishni qilmaydi, (umuman qilmaydi)
Onlar buraya gelemezler – Ular bu yerga kelolmaydilar 
Onlar buraya gelmezler – Ular bu yerga kelmaydilar (umuman kelmaydilar) 
Hozirgi zamonda “qila olmoq” fe’lini kishilik olmoshlariga ko’ra o’zgarishini ko’rib 
chiqsak. 
Tasdiq shakli (qila olmoq) qo’shimchalari. 
Ben ...-abilirim (-ebilirim) 
Sen ...-abilirsin (-ebilirsin) 
O ...-abilir (-ebilir) 
Biz ...-abiliriz (-ebiliriz) 
Siz ...-abilirsiniz (-ebilirsiniz) 
Onlar ...-abilirler (-ebilirler) 
Ben türkçe konuşabilirim 
Sen alabilirsin 
O bura’ya gelebilir 
Biz ora’ya gidebiliriz 
Bir bardak su içabilirsiniz 
Çocuklar kitap okuyabilirler 
Savol shakli (qila olmoq) qo’shimchalari. 
Ben ...-abilir miyim ? 
Sen ...-abilir misin ?
O ...-abilir mi ? 
Biz ...-abilir miyiz ? 
Siz ...-abilir misiniz ?
Onlar ...-abilir miler ? 
Ben türkçe konuşabilir miyim ? 
Sen alabilir misin ? 
O bura’ya gelebilir mi ?
Biz ora’ya gidabilir miyiz ? 
Bana su verebilir misiniz ? 
Çocuklar kitap okuyabilir miler ? 
inkor shakli (qila olmoq) qo’shimchalari. 
Ben ...-amam (-emem) 
Sen ...-amazsın (-emezsin) 
O ...-amaz (-emez) 
Biz ...-amayız (-emeyiz ) 
Siz ...-amazsınız (-emezsiniz ) 
Onlar ...-amazlar (-emezler ) 
Ben türkçe konuşamam 
Sen bunu alamazsın 
O bura’ya gelemez 
Biz ora’ya gidemeyiz 
Siz bilgisayar kullanamazsınız 
Çocuklar kitap okuyamazlar 

Eslatma: Agar fe’l oxiri unli harf bilar tugasa (Masalan: oku, yika, bekle) u yolda 
qo’shimchadan oldin –y- harfi qo’shiladi. Masalan: 
Sen kitap okuyabilir misin? 
Onlar bu arabayi yikayamazlar, 
O burayı temizleyemez 

Download 0,95 Mb.